Cemil Çiçek: Halk bizden ileride, seçim sonuçları da bunu gösteriyor

KÜBRA PAR/HT GAZETE

NEDEN KONUŞTUK?

Cemil Çiçek, Türkiye tarihinde en uzun süre hükümette kalan siyasetçilerden biri. 1984’te Anavatan Partisi’nde başlayan politika kariyerini 30 yıldır kesintisiz sürdürdü. Bu dönem hem aktif siyasete hem de TBMM Başkanlığı’na veda ediyor. AK Parti seçimde neden 9 puan birden kaybetti? Partide yönetim değişir mi? Koalisyon senaryolarına nasıl bakıyor? Siyasete veda ederken pişmanlık duyduğu şeyler var mı? Aklımda bu sorularla kapısını çaldım Cemil Çiçek’in ama o son derece ihtiyatlı konuştu. Yeni polemikler yaratmamak adına partisinin düşüşüyle ilgili yorum yapmaktan kaçındı.

4 yıldır her sabah bu odaya giriyordunuz. Gitmek burukluk yaratacak mı?

Burukluk yaşamam. 63 hükümet içinde en uzun süre hükümette kalan siyasetçilerden biriyim. Görevlere başlamaya ve bırakmaya alışkınım. Zaten yaşım da çocuksu heyecanlar yaşamaya izin vermez.

“Oh kurtuldum” diyor musunuz?

Bizim Yozgat’ta 30 yaşında bir adam 40 yaşında gösteriyorsa “Bu adam çok siyaset çekti” derler. Siyaset kahır çekmek anlamına gelir. Üniversite yıllarından bu yana siyasetin içindeyim. Bu biraz da bizim neslin kaderi oldu. Soğuk Savaş’tan en çok etkilenen, Türkiye ve gençlerdi. O yıllardan bu yana vatan, millet, devlet diye uğraşıyoruz.

Bundan sonra ne yapacaksınız? Siyasete devam etmek istiyor musunuz yoksa kabuğunuza mı çekileceksiniz?

Uzun bir süredir “Yaşadığım gün son gün, yaptığım görev son görev, seçildiğim Meclis son Meclis” felsefesiyle yaşıyorum. Gelecek hesabı yapmaya gerek yok. Yarını Allah bilir ama yaşadığım sürece bu ülkeye değişik şartlarda hizmet etmeye devam etmek isterim.

FOTOĞRAFLAR: Şule ERDEM

‘ERKEN SEÇİM DOĞRU OLMAZ’

Erken seçime gidilirse 3 dönemliklerin aday olabileceği doğru mu?

Daha seçimi yeni yaptık. Terimiz kurumadı. Seçim, demokrasilerde her zaman asgari ağrı kesicidir. Ülkenin çözüm bekleyen birçok sorunu varken tekrar seçime gitmek doğru olmaz. Kaldı ki bu dönem arka arkaya 3 seçim yaptık. Devlet de millet de seçim yorgunu. Şimdi yapılması gereken bu tablodan bir hükümet çıkarmaktır. 6 Haziran akşamına kadar siyasi partiler düşüncelerini söyledi. Kimsenin heybesinde bir şey kalmadı. Şimdi milletin iradesine saygı duyma zamanı. Vatandaş bu seçim sonuçlarıyla kime ne mesaj verdi, bunu iyi değerlendirmek gerekir. Gerçekleri kabul ederek siyaset yapılmalı. Kimse kimseyi yok saymamalı. Cumhurbaşkanı’nı da kimse yok saymamalıdır çünkü bu işin merkezinde Cumhurbaşkanlığı makamı var. Anayasa’daki süre içinde hükümet kurulamazsa bu kördüğümü çözme yetkisi Cumhurbaşkanı’na aittir.

‘PARTİ İÇİ ÖZELEŞTİRİ, DİDİŞME DEĞİLDİR’

AK Parti’nin oylarının yüzde 41’e inmesini nasıl değerlendiriyorsunuz?

Partiler geçmişte yaşanan sonuçları geleceğe taşımak istemiyorsa sonuçları analiz etmek zorundalar. Hiçbir parti, diğer partinin başarısızlığını kendi kurtuluşu olarak görmemeli. Seçimin üzerinden çok kısa bir süre geçti. Partimiz organlarını toplayarak kendi içinde değerlendiriyor. Ayrıca kamuoyu araştırması da yapılıyor. Değerlendirme yapılmazsa demokraside kalite olmaz zaten.

Siz nasıl açıklıyorsunuz 9 puanlık düşüşü?

Şahsi değerlendirmemi seçimden sonra Sayın Başbakan ile paylaştım ama kamuoyuyla paylaşmam. Türkiye’deki siyasette kimse kendi evinde akan çatıyı görmez, başkasınınkini konuşur. Buna fırsat vermek istemiyorum.

Otoriterleşme korkusu, 4 bakanın Yüce Divan’a gönderilmemesi, Cumhurbaşkanlığı Sarayı harcamaları ve başkanlık sistemi gibi tartışmalar oyları düşürmüş olabilir mi?

Bunların hepsi konuşuldu ve çıkan her tablonun analizi yapıldı. Hiç kimse özeleştiri yapmak yerine başkasının konumu üzerinden kendi durumunu izah etmemeli. Doğru olan kendi içimizdeki değerlendirmedir. Özeleştiri, parti içi didişme değildir.

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın miting meydanlarında AK Parti için oy istemesi oylarınızı nasıl etkiledi sizce?

Bunlar 7 Haziran öncesinin konuları. Bunları konuşmak bizi bir yere götürmez.

Bu seçim AK Parti içindeki fikir ayrılıklarının giderilmesi için de vesile olur mu?

Rahmetli Turgut Özal, Anavatan Partisi için “Dört tabanı birleştirdim” demişti. Ama Anavatan Partisi tökezlemeye başlayınca milliyetçiler, muhafazakârlar, liberaller, liboşlar paramparça ettiler ve parti yok oldu. Aynı şey AK Parti için de geçerli. Aykırı laflar etti diye kahraman ilan edip manşetlere taşıdığınız pek çok adamın bugün hatırını bile sormuyorsunuz. Herkes aynı şeyi söylediğinde “Burada tek ses var, her şey monoton” diyorsunuz, farklı fikirler olduğunda da “Partide çatlak var” diyorsunuz! Bugüne kadar Türkiye’de siyaset bu yüzden zehirlendi. Partilerde fikir ayrılıkları olur ama sonunda alınan karara herkesin uyması gerekir.

Ahmet Davutoğlu, “Halk başkanlık sistemine onay vermedi. Sistem değişmediğine göre artık taşların yerine oturtulması lazım” dedi...

Siyaset gerçeklik üzerine yapılır. Meclis aritmetiğini hesaba kattığınızda AK Parti’nin tek başına Anayasa’yı değiştirme imkânı yok. 4 partiye baktığımızda 3’ünün parlamenter sistemden yana olduğunu görüyoruz. Anayasa’ya göre sistem nasıl işleyecekse kör topal da olsa bunun işlemesi gerekir. Başkanlık sistemini geçmişte savunmuştum, çünkü koalisyonların fayda getirmediğini düşündüm. Bu sistem gelmiş olsaydı şimdiki sorularınızın hepsi raftan kalkmış olacaktı. Ama biz sistemleri tartışmadık, konuşanı tartıştık. 50 sene daha konuşanı tartışırsak bir yere varamayız.

‘GÜL’LE SEÇİMDEN SONRA GÖRÜŞMEDİM’

AK Parti’de erken kurultay gündeme gelir mi?

Ağustos ya da eylülde genel kurul toplanacak zaten.

Kurultay tarihini öne çekip koalisyon görüşmelerini kolaylaştırmak için genel başkanın değişmesi söz konusu olur mu?

AK Parti’nin koalisyon hükümeti kurması için MKYK yetki verdi. Genel kurula da çok bir zaman kalmadı. Yemin edilecek, hükümet kurulacak, güvenoyu alacak derken araya da bayram girecek, sonra da genel kurul toplanacak zaten.

Abdullah Gül’ün siyasete geri dönüşü iyi olur mu sizce?

Ben kimsenin adına yorum yapmam. Şahısları konuşarak bir yere varamayız.

Seçimden sonra görüştünüz mü? 7 Haziran’da sonuçları birlikte izlediğiniz söyleniyor, doğru mu?

Hayır, seçimden sonra kendisiyle görüşmedim.

‘SİYASET HAYATIMIN EN ZORU BU DÖNEMDİ’

Bunca yıllık siyaset hayatınızda en zor dönem hangisiydi?

En zor dönem bu dönemdi. Parlamentoda 550 milletvekilinden en az 150’si birbirinin elini sıkmadan, adını bilmeden gitti. Gergin bir 4 yıl geçirdik. Bu da ister istemez insan ilişkilerini etkiledi.

Geriye dönüp baktığınızda pişmanlık duyduğunuz şeyler var mı?

Bu kadar yıl siyasette kalmış birinin her şeyi dosdoğru yaptığı söylenemez. Elbette “Keşke olmasaydı” dediğim şeyler oldu. Mesela keşke geçmişte sağ-sol adına silaha-bıçağa sarılmasaydık. “Ülkeyi sadece ben seviyorum” demek yerine, başkalarının da ülkenin iyiliğini düşünebileceğini kabullenip daha hoşgörülü davransaydık.

Tartışmalı sözleriniz vardı... “Flört fahişeliktir” sözü mesela...

O sözü söylemediğimi haber yapan meslektaşınız da tavzih etti. Katiyen “Flört fahişeliktir” demedim. Zaman zaman haberlerde bu türlü kazalar yapılıyor, bedelini biz ödüyoruz.

İçinizde ukde kalan bir şey var mı?

Bu dönem yeni bir Anayasa, Meclis İçtüzüğü, yeni Siyasi Partiler ve Seçim Yasası yapmayı çok isterdim ama partiler uzlaşamadı. Bunların dışında Allah’a şükretmekten ve milletime teşekkür etmekten başka bir şey yapamam. İçim çok rahat...

‘DENİZ BAYKAL’A SEVİNDİM

Yerinize Deniz Baykal’ın geçecek olmasına ne diyorsunuz?

Evet, geçici Meclis Başkanı o olacak. Buna sevindim. Yakın siyaset tarihinin içinden gelen, tecrübeli bir siyaset adamıdır. Arayıp tebrik ettim ve bu durumdan memnuniyet duyduğumu söyledim.

Tavsiyelerde bulundunuz mu?

Bulunmadım. Kendisi yeterince tecrübeye sahip. Aktif siyasete benden daha önce başlamış birisi, ne yapacağını bilir.

"HEBA EDERSEK YAZIK OLUR"

Koalisyon seçenekleri arasında size en yakın gelen hangisi?

Buna partilerimiz karar verecek. Azınlık hükümetlerini doğru bulmam, zaman kaybıdır, kimse ciddiye almaz. Yapılan açıklamalara bakarsak HDP, AK Parti’yle birlikte olmayacağını söylüyor. CHP, HDP ve MHP koalisyon olasılığına ise MHP sıcak bakmıyor. Bu iki formül geçerli olmadığına göre bence geriye iki seçenek kalıyor; AK Parti-CHP ya da AK Parti-MHP. Hükümet çıkacaksa bunlardan çıkacak.

AK Parti-CHP mi yoksa AK Parti-MHP mi daha güçlü bir hükümet olur?

Onu bilemem ama bu işlerin gecikmemesi lazım.

Sizce şu anki ortamda koalisyonun mayası tutar mı?

Yapacak bir şey yok, millet böyle istedi. Siyaset, ideal doğruyu değil, mümkün olan doğruyu yapmaktır. Türkiye’de kalkınma heyecanının yaşandığı, iyi hizmetin yapıldığı dönemler hep tek parti dönemleriydi. Türkiye koalisyonların her türlüsünü denedi ama çok verim alamadı. Şimdi mümkün olanların içinden hizmet yapacak en iyi koalisyon çıkmalıdır. Uzun süre hükümetsiz kalmak Türkiye’ye çok şey kaybettirir. 2015 yılını heba edersek çok yazık olur.

Beklenen senaryolar tutmaz da erken seçime gidilirse şu anki tablo değişir mi?

Değişir mi bilmem ama şunu söyleyebilirim. Bizim vatandaşlarımızın çoğunun doktorası yok, hatta okuryazarlığı bile yoktur ama olaylara bakış açısı bizden çok daha ileridedir. Gözlemler ve ona göre karar verir. Halkımızın feraseti keramete denktir. Bu seçim sonuçları da bunu gösteriyor.

‘MECLİS’TE ERMENİ VEKİLLER KEŞKE DAHA ÖNCE DE OLSAYDI’

Bu dönem daha renkli bir Meclis görüyoruz. Ermeni ve Yezidi vekillerin olmasına ne diyorsunuz?

Keşke daha önce olabilseydi. Bunlar önemli kazanımlar. Onlar da bu ülkenin vatandaşıdır.

Geçmişte Ermeniler ile ilgili söyledikleriniz çok tartışma yaratmıştı... Fikirleriniz değişti mi?

Ben ne söylediğimi çok iyi biliyorum ve hâlâ da arkasında duruyorum. Biri çıkıp “Türkler soykırım yaptı” derse buna tavır koyarım ama hiçbir topluma, ırka ya da millete olumsuz gözle bakamam. Allah’ın yarattığını yok sayacak kadar ahmak biri değilim! Bu toplumda kim varsa hepsinin Meclis’te temsili olmalıdır.