Cumhuriyet ne zaman ilan edildi?
Türkiye Cumhuriyetinin kuruluşunun 93'üncü yıldönümü ülke genelinde etkinliklerle ve törenlerle kutlanacak. Peki Cumhuriyet ne zaman ilan edildi?
Türkiye, 29 Ekim Cumhuriyet Bayramı'nı çoşkuyla kutlamaya hazırlanıyor. Atatürk’ün kurduğu Cumhuriyet’in 93'üncü yıldönümünde, Cumhuriyet Bayramı çeşitli etkinliklerle ve törenlerle kutlanacak. Peki Cumhuriyet ne zaman ilan edildi? İşte Cumhuriyet Bayramı ile ilgili merak edilenler...
CUMHURİYET NE ZAMAN İLAN EDİLDİ?
Cumhuriyet, 29 Ekim 1923'te Türkiye Büyük Millet Meclisinde “Yaşasın” nidalarıyla kabul edildi.
İlk toplantısını 23 Nisan 1920'de yapan TBMM'nin kabul ettiği 1921 Anayasasının Egemenlik kayıtsız şartsız milletindir olan birinci maddesi, açıkça belirtilmese de Cumhuriyet rejiminin habercisiydi. Ancak Cumhuriyeti kabul etmek", 16 Nisan 1923'te görevini tamamlayan Birinci Meclise değil, 11 Ağustos 1923'te toplanan İkinci Meclise nasip olacaktı.
İkinci Meclis, Başkanlığa Mustafa Kemal Paşayı, ikinci başkanlığa Ali Fuat (Cebesoy) Paşayı seçti; başbakanlığa Ali Fethi (Okyar) getirildi. Mecliste oluşan muhalif grubun eleştirilerinin yoğunlaşması üzerine Mustafa Kemal başkanlığında 25 Ekimde toplanan Bakanlar Kurulu, istifa etmeyi ve yeni hükümette hiçbir görev almamayı benimsedi. Bakanların istifaları 27 Ekimde Mecliste okundu. Meclis, yeni Bakanlar Kurulu için oluşturulan listeler üzerinde anlaşma sağlayamadı. Uzun süredir Cumhuriyet düşüncesini içinde barındıran Mustafa Kemal, bu siyasi bunalım üzerine, zamanın geldiğine karar verdi. Yakın çalışma arkadaşlarını, 28 Ekim akşamı Çankayada yemeğe çağıran Mustafa Kemal, onlara Yarın Cumhuriyeti ilan edeceğiz dedi.
Mustafa Kemal ve yemekten sonra kalmasını istediği İsmet (İnönü) Paşa, cumhuriyetin ilanına ilişkin anayasa değişikliği üzerinde çalıştı.
Halk Fırkası, 29 Ekimde yaptığı toplantıda, Mustafa Kemali hükümet bunalımını çözmekle görevlendirdi. Mustafa Kemal de cumhuriyetin ilanına yönelik anayasa değişikliği önergesini açıkladı.
Halk Fırkası, Meclis Grubunda ve sonra TBMM Genel Kurulunda, Anayasanın 1inci, 2nci, 10uncu, 11inci ve 12nci maddelerinin değiştirilmesinin kabul edilmesiyle Cumhuriyet resmen ilan edildi. Yaşasan Cumhuriyet! nidaları, TBMM Genel Kurulunun duvarlarında yankılandı.
