"Bizi kalp-damar hastalıklarından kadınlar kurtaracak"

Ceyda Erenoğlu / Gazete Habertürk

Yazı Dizisi

Cleveland Clinic Kalp - Damar Hastalıkları Bölüm Başkan Yardımcısı Prof. Dr. Murat Tuzcu, kalp - damar hastalıklarının engellenmesindeki en büyük gücün kadınlar olduğuna inanıyor. Tuzcu’ya göre beslenme ve yaşam tarzı değişikliklerini doğru uygulayan kadınların eş ve çocukları, gelecekte karşılaşacakları hastalık risklerini önemli oranda azaltıyor. Ünlü kardiyolog en büyük hedeflerini ise damar sertliğini yok eden ilacı bulmak olarak açıklıyor.

Kalp - damar hastalıklarının, kadınların bilinçli tutumlarıyla çözüleceğine inanan ve kadınların bilinçlenmediği bir toplumda sorunların aşılacağına inanmadığını söyleyen Prof. Dr. Murat Tuzcu, "Yanlışların çoğunu erkeklerin yaptığı içinden çıkılmaz bir durumdayız!" diyor. Annelerin, çocukların sağlıklı yetiştirilmesinde çok önemli rol oynadığını söyleyen ve yapılan yanlışların çocukların kilolu doğmalarına ya da çok hızlı kilo almalarına neden olduğuna dikkat çeken Tuzcu’ ya göre; riske davetiye çıkarılarak büyütülen çocuklar, gelecek 30 - 50 yılın en büyük kalp hastası adayları olacak.

40 YAŞTAN SONRA ATI ALAN ÜSKÜDAR'I GEÇİYOR

Kalp - damar hastalıkları konusunda, toplumun geneline yayılan, "40 yaşına kadar istediğimizi yiyelim, sonra dikkat edelim!" anlayışının son derece yanlış olduğunu belirten Prof. Dr. Tuzcu, "Bu yaştan sonra atı alan Üsküdar’ı geçmiş oluyor!" diyor ve kalp hastalıklarının çok erken yasta ortaya çıktığını gösteren örnekler bulunduğunu söylüyor. 1953 yılında Amerikalı doktorların, Kore savaşında ölen 20-22 yaşındaki askerlere yaptıkları otopsilerde yaygın damar sertliğine rastlanması şaşırtıcı bulunuyor.

Aynı duruma sonraki yıllarda Vietnam’da da rastlanıyor. Konuyla ilgili olarak 5 - 6 yıl önce bizzat yürüttüğü bir araştırmanın sonuçlarına dikkat çeken Tuzcu, konuyla ilgili olarak, "Tamamı trafik kazasında ölen ve yaşları 18 - 24 arasında değişen kalp nakli geçirmiş her 13 - 20 yaş arası 6 -7 çocuk ve gençten birinde damar sertliği var. Bu çarpıcı gerçek, kalp - damar hastalıklarının temelinin çok erken yaşlarda atıldığının bir göstergesi" diyor.

TEM GİŞELERİNDE ÇALIŞANLARIN ŞAH DAMARLARI ÇOK KALIN

Prof. Dr. Murat Tuzcu, kalp - damar hastalıklarında, en büyük amaçlarının, iyi kolesterolü yükseltip damar sertliğini durdurucu ya da geriletici bir ilaç bulmak olduğunu söylüyor. Kalp-damar hastalıklarının azaltılması için Türkiye'deki hava kirliliği konusunda daha fazla araştırma yapılması gerektiğini vurgulayan Tuzcu, “Bunun önemi ortaya çıktığında tedbirler artacak ve sağlık sorunları azalacaktır” diyor. Yapılan bir araştırmada, TEM otoyolu üzerindeki gişelerde görev yapanların şah damar kalınlığına bakılıyor ve kalınlığın normalden çok daha fazla olduğu görülüyor. Bu durum damar sertliğinin; çevre kirliliği ve egzoz dumanından kaynaklandığına işaret ediyor. Bu yüzden İstanbul gibi trafiği yoğun bir şehirde yasayan ve işe düzenli olarak otobüsle gidip gelen kişilerin kalp - damar sağlığının bundan ne oranda etkilendiğinin araştırılması ve önlem alınması çok önemli bulunuyor.

YENİ YÖNTEM AÇIK KALP AMELİYATININ YERİNİ ALACAK MI?

Son yıllarda kalp - damar hastalıklarının tedavisinde heyecan verici yenilikler olduğuna dikkat çeken Prof. Dr. Murat Tuzcu, bunlar arasında en önemlisinin aort kapağının ameliyatsız değiştirilmesi yöntemi (TAVI) olduğunu belirtiyor. Bu yöntemle son 50 yıldır açık kalp ameliyatıyla tedavi edilen hastalar, göğüsleri kesilip kalpleri açılmadan tedavi olma şansına kavuşuyor. Prof. Dr. Tuzcu, “Yöntemin eksikliklerinin giderilmesiyle, aort darlığı çeken hastaların önemli kısmında TAVI yöntemi açık kalp ameliyatının yerini alabilir” diyor. Aort kapak darlığı, sık rastlanan bir hastalık olmasa da çok önemli bir sağlık sorunu olarak görülüyor.

İLERİ YAŞ HASTALARA UYGULANIYOR

Hastalık, genelde doğuştan anormal olan kalp kapağının iyi açılamaması sonucunda ortaya çıksa da bazı ateşli boğaz ve bademcik enfeksiyonlarının neden olduğu sağlık sorunları ile ateşli romatizma durumlarında da görülüyor.

Bu hastalıkla genelde çocuk ve gençlerde karsılaşılıyor. Bu tip kapak hastalıklarının, bulaşıcı hastalıklarla etkin mücadele sonucunda giderek azaldığını belirten Prof. Dr. Tuzcu, ileri yaşlarda görülen ve kapağın üstünde kalsiyum birikmesi sonucu oluşan aort kapak darlığına sık rastlandığını ve yeni tedavi yöntemlerinin bu gruptaki hastalara yönelik olduğunu belirtiyor. Dünyada hızla yayılan ve Türkiye’de az sayıda merkezde gerçekleştirilen yöntem, günümüzde çoğu 80 yaş üstünde olup ameliyat riski yüksek hasta grubuna uygulanıyor.

TAVI yöntemi ABD'de henüz FDA onayı almadığı için sınırlı sayıda vakaya yapılmasına rağmen (700 civarında) Amerika dışındaki ülkelerde, bu yolla 20 binden fazla kişinin sağlığına kavuştuğu belirtiliyor. Prof. Dr. Murat Tuzcu, yönteminin uygulandığı her 5 hastadan birinin yaşamının kurtulduğunu söylüyor.

GERİ ÖDEMESİ YOK

Türkiye’de oldukça yeni olan yöntemin geri ödemesi bulunmuyor. “Gelecekte daha çok verinin ortaya konulması halinde bu durum değişecektir” diyen Tuzcu, ellerinde doğru zamanda doğru hastaya uygulandığında çok önemli sonuçlar veren veriler olduğunu belirtiyor.

TAVI YÖNTEMİNİN AVANTAJLARI

* Hiç kesi yapılmadığı için iyileşme dönemi kısa sürüyor

* Kalp durdurulmadığı için kalp-akciğer makinesinin olumsuz etkilerine maruz kalınmıyor.

* Özellikle solunum ve böbrek yetersizliği bulunan ve daha önce kalp ameliyatı geçiren hastaların riski azalıyor.

* Ameliyat riski yüksek olan hastalar yönteme daha kolay tahammül ediyor.

YÖNTEM NASIL UYGULANIYOR?

* Çoğunlukla genel anestezi altında yapılan bu işlem için hasta ayrıntılı olarak incelenip kateter laboratuarına getiriliyor.

* Kasıktaki toplardamardan sokulan ince bir tel kalbin sağ karıncığına yerleştirilirken diğer ucu geçici olarak kalp piline bağlanıyor.

* Kasıktaki atardamara geniş bir boru yerleştiriliyor. Bu boruya sokulan ince tel, dar kapağın içinden geçirilip kalbe yerleştiriliyor.

* Telin üstünden 5 cm uzunluğunda ve 2 cm genişliğinde bir balon ilerletiliyor. Balon dar kapağın içinde şişiriliyor ve kapak genişletiliyor.

* Benzer bir balonun üstüne metal bir kafesin içine dikilmiş yapay kalp kapağı geçirilip sıkıştırılıyor.

* Balon ve kapak, geniş borunun içinden ve telin üzerinden hasta kapağın içine kadar ilerletiliyor.

* Röntgen ve ultrason görüntülemesi altında hasta kapağın içinde milimetrik bir hassasiyetle istenilen yere getiriliyor.

* Pil çalıştırılarak kalbin çok hızlı atması (dakikada 200 kere) sağlanıyor. Böylece 10 saniye süreyle kalbin atım kuvveti azaltılıyor ve tansiyonun düşmesi sağlanıyor.

* Bu süre içinde balon şişiriliyor ve genişleyen metal kafes, aort duvarının içine yerleştiriliyor.

* Hasta kapak metal kafesle aort duvarı arasında sıkıştırılıp kalıyor. Metal kafes açılır açılmaz, içine dikili olan ve 3 yaprakçıklı inek kalbi kesesinden yapılan yapay kapak açılıp kapanma işlemine başlıyor.

* Kapağın iyi çalıştığından emin olunduktan sonra, damarlardaki boru ve teller çıkarılıp atardamara önceden yerleştirilmiş dikişler düğümleniyor.

*Hasta uyandırılıyor ve izlenmek üzere yoğun bakım ünitesine gönderiliyor.

Yarın: Kalbin tahriş olmuş bölgelerini yenileyecek yöntemlere ihtiyaç var. Kök hücre tedavisinin kalp damar hastalıklarındaki yeri ve damar sertliğine iyi gelen aşı.