Türkiye'de ilk defa üretildi

Deniz ÇİÇEK/ANKARA

Türkiye'de ilk defa yapay deri ve kemik üretildi. Bu yöntemle kemiği kırılan hastaya özel kemik yaması ile deri nakli gereken hastalara ise yapay deri üretimi yapılabilecek. Derisi yanan kişiye özel doku üretilebilecek. İnsanın kendi vücut dokusundan üretilen kemik ve deriyi vücut reddetmiyor.

TÜBİTAK desteği ile çalışma yapan Koç Üniversitesi Üretim ve Otomasyon Araştırma Merkezi'nden Prof. İsmail Lazoğlu, yapay deri ve yapay kemik alanında yaptığı çalışma ile Türkiye'de bir ilke imza attı.

"Hızlı Prototipleme ve Bilgisayar Destekli Yüksek Hızlı Üretim" projesi ile üç boyutlu doku iskeleti üretildi. Geliştirilen sistem ile bilgisayar ortamında üç boyutlu tasarlanan sanal doku iskeleti istenilen geometride fiziksel doku iskeletine dönüştürebiliyor. Koç Üniversitesi Kimya Bölümünden Prof. Dr. İskender Yılgör de biyo-uyumlu polimerik malzeme geliştirirken, bu malzeme, Prof. Lazoğlu'nun geliştirdiği mekatronik sistemde hassas bir şekilde 3 boyutlu doku iskeletlerine dönüştürüldü.

DERİ VE KEMİK YAMASI

Doku iskeletlerine Biyoloji Bölümünden Prof. Dr. Halil Kavaklı tarafından deri ve kemik hücreleri ekilerek yapay deri ve yapay kemik hücrelerinin kontrollü şekilde büyütülmesi gerçekleştirildi. Bu yöntemle ileride hastanın kendi vücudundan alınan hücrelerle, kırılmış kemik kısımlarının bilgisayar tomografisi görüntülerinden hastaya özel kemik yamalarının veya yanmış deri kısımları için kontrollü bir ortamda doku üretilmesinin yolu açılmış oldu.

FARE DERİSİ ÜRETİLDİ

Proje kapsamında yapılan deneylerde yapay fare derisi üretildiğini belirten Lazoğlu, sistemin hastanelerde kullanıma hazır hale gelmesinin 2 yıl sürebileceğini belirtti. Lazoğlu, "Hastanın yanmış bölgesine vücudunun başka yerinden alınmış deri örneği üretilecek ve sorunsuz bir şekilde yaranın üzerine yerleştirilecek. Yapay deri üretiminin ardından, kimya ve biyoloji bölümlerindeki öğretim üyeleriyle laboratuvar ortamında yapay kemik üretimini yaptık. Şu an deney aşamasındayız. Hedef olarak hasar gören kemiğin bilgisayar tomografisi çekilecek, hasarlı kesimin üç boyutlu tasarımı yapıldıktan sonra yapay kemik üretimi yapılacak. Araştırmalarımızın tıp alanında hizmet verecek bir çalışma olmasını amaçlıyoruz" dedi.

VÜCUT REDDETMİYOR

Tedavide hastanın kendi dokusunun kullanılmasının pek çok avantajının bulunduğunu vurgulayan Lazoğlu, "Bu yaklaşımın önemli bir avantajı, insanın kendi hücresi kullanıldığı ve temelde kök hücre kaynaklı olabildiği için vücudun bu yapıları reddetmesi pek mümkün olmuyor. Biyo-uyumlu polimerden kullandığımız skafold, vücutta eridiğinden bir daha çıkarılması gerekmiyor" dedi.