Dünya Sağlık Örgütü'nden 9 küresel hedef
Bunları yapmayın!
Lütfi ERDOĞAN / ANKARA
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), 2025 yılına kadar ulaşılacak 9 küresel hedef belirledi. Örgüt, “Tütün kullanımını yüzde 30’a düşürün, alkolün aşırı kullanımını önleyin; günlük en fazla 5 gram tuz tüketin, fiziksel aktivite sayısını artırın” dedi. Ülkelere uyarı yazısı gönderen DSÖ, “Bulaşıcı Olmayan Hastalıklar Küresel Eylem Planı” hazırlanmasını da istedi. DSÖ’nün ülkelere verdiği ödevler şöyle...
KALP-DAMAR: Kalp-damar hastalıkları, kanser, diyabet ve kronik solunum yolu hastalıkları yüzde 25 azaltılmalı. Bu çerçevede projeler geliştirilmeli. Kanser ve kronik solunum yolu hastalıklarına neden olan unsurlar belirlenmeli.
ALKOL: Aşırı alkol kullanımının önü kesilmeli, en az yüzde 10 azaltılmalı. Alkol kullanımı, yaygınlığı ve reklamları ile ilgili yeni düzenlemeler yapılmalı.
OBEZİTE: Diyabet ve obezitedeki artış durdurulmalı. Özellikle ABD ve Avrupa ülkelerinde kontrol edilemeyen obezite için daha önemli projelere yer verilmeli. Diyabetle ilgili bilgilendirmeler ve bilinçlendirme faaliyetleri üst seviyeye çıkarılmalı.
SİGARA: 15 yaş üzeri bireylerde tütün kullanımı yüzde 30’a düşürülmeli. Tütün kullanımı ile mücadele alanında sigara paketleri ile açık ve kapalı alanlara ilişkin yeni düzenlemeler yapılmalı.
FİZİKSEL AKTİVİTE: Yetersiz fiziksel aktivite sıklığında yüzde 10’luk azalmaya gidilmeli. Bu nedenle çocuklar için oyun parkları ve yetişkinler için bedelsiz spor alanları çoğaltılmalı. Ülkelerin nüfus yapısına göre projeler geliştirilmeli.
TUZ: Nüfusun ortalama tuz/ sodyum alımında yüzde 30’luk azalma sağlanmalı. Bu amaç için belirlenen günlük 5 gram tuz oranı ülkelerde ilan edilmeli. Projeler günlük 5 gram tuz üzerinden gerçekleştirilmeli.
KAN BASINCI: Artmış kan basıncı görülme sıklığında yüzde 25 azalma gösterilmeli. Kan basıncını artıran ve düşüren nedenler araştırılmalı. Ülkelere göre küresel programlar hazırlanmalı.
KALP KRİZİ VE FELÇ: Kalp krizi ve felçlerden korunmak için ilaç kullanımı uygun görülen hastaların en az yüzde 50’sinin ilaç tedavisi ve danışmanlık (kontrol dahil) hizmeti alabilmesi sağlanmalı. Hastalara refakat edilmeli. Yanlış ilaç kullanımı önlenmeli.
İLACA ERİŞİM: Bulaşıcı olmayan ana hastalıkların tedavisi için gerekli temel teknolojiler ve elzem ilaçlara (jenerikler dahil) erişim kamuda ve özel kurumlarda yüzde 80’e yükseltilmeli. Bu nedenle ülkeler ilaç stratejisi geliştirmeli. Yerli üretimler teşvik edilmeli.
