Son dakika... İran'dan flaş nükleer anlaşma açıklaması!
Son dakika... Tahran'dan "İran'ın nükleer etkinliği, 2015'teki anlaşma çerçevesinde kalacak" açıklaması geldi. 2015'te P5+1 ülkeleriyle yapılan anlaşmayla Tahran yönetimi, çalışmalarını, nükleer güç tesisinde kullanılabilecek yüzde 3 düzeyinde zenginleştirilmiş uranyum üretme kapasitesinde sınırlandırma ve 20 bin olan santrifüj sayısını 10 yıl boyunca 5 bin 60 ile sınırlı tutma sözü verdi. Nükleer silah üretiminde kullanılan uranyumun ise yüzde 90 düzeyinde zenginleştirilmesi gerekiyor.
İran Atom Enerjisi Kurumu Başkanı Ali Ekber Salihi, ABD'nin çekilmesine rağmen 2015'te P5+1 ülkeleriyle yaptıkları anlaşmayı sürdüreceklerini açıkladı.
Salihi, "İran'ın nükleer etkinliği, 2015'teki anlaşma çerçevesinde kalacak" ifadesini kullandı.
İran Atom Enerjisi Kurumu Başkanı Ali Ekber Salihi, ülkesinin nükleer faaliyetleri kapsamında 190 bin santrifüj üretmek için alt yapı çalışmalarına başlamasının, 5+1 ülkeleriyle imzalanan nükleer anlaşmaya aykırı olmadığını belirtti.
Başkent Tahran'da düzenlediği basın toplantısında konuşan Salihi, anlaşmaya imza atan ülkeler sözlerini tutmayarak yaptırımları kaldırmamaları durumunda İran'ın nükleer faaliyetlerine dönüşünün anlaşma öncesinden daha ileri seviyede olmasını planladıklarını dile getirdi.
İran'ın nükleer faaliyetlerinin uluslararası atom enerjisi kurumu ilkelerine uygun barışçıl faaliyetler olduğunu öne süren Salihi, İran Lideri Ali Hamaney'in dün söylediği "190 bin santrifüjden" kastının ne olduğuna açıklık getirdi.
Salihi şunları söyledi:
"Programımız nükleer anlaşmaya aykırı değildir. Biz nükleer anlaşmaya sadığız. Örnek vermek gerekirse, sarı kekten UF6 üretecek tesislere sahibiz. Nükleer anlaşma sonrası 400 ton ham madde depoladık. İlgili tesis 10 yıl aradan sonra modernize edildi. Sarı keki UF6'ya dönüştürmemiz nükleer anlaşmaya aykırı değildir. İran Lideri (Hamaney), 190 bin santrifüj dediğinde, nükleer anlaşma kapsamında ilgili hazırlıkları yapın dedi. Yoksa kısa sürede 190 bin santrifüj üretin demedi."
Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani'nin, UF4 ve UF6 üretimi ile yeni makinaların (santrifüjler) montajının yapılabileceği merkezin hazırlanması konusunda atom enerjisi kurumuna talimat verdiğini belirten Salihi, bu yönde atılacak adımlarla ilgili Birleşmiş Milletler Atom Enerjisi Kurumu'na resmi mektup sunduklarını belirtti.
Salihi, nükleer anlaşmaya taraf ülkelerin atacakları adımlar doğrultusunda nükleer faaliyet programlarını şekillendireceklerini sözlerine ekledi.
İran Lideri Hamaney, dünkü açıklamasında, İran'ın hem yaptırımları hem de nükleer faaliyetlerden vazgeçmeyi kabul etmeyeceğini dile getirmiş, 190 bin santrifüjün üretilmesi için hazırlıkların başlaması talimatını vermişti.
İRAN NÜKLEER ANLAŞMASI
İran'ın nükleer silah üretmesini sağlayacak çalışmalar yaptığı iddialarının ardından İran ile Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin (BMGK) 5 daimi üyesi (ABD, İngiltere, Çin, Fransa ve Rusya) ve Almanya, İsviçre'deki uzun müzakerelerden sonra Temmuz 2015'te, Tahran yönetiminin nükleer çalışmalarının kontrol altına alınmasına dair bir anlaşma yaptı. Anlaşma Ocak 2016'da yürürlüğe girdi.
Anlaşma, Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı'nın (UAEA) yetkililerine, İran'ın nükleer güç tesislerinde denetim yapma hakkı sağladı. UAEA yetkilileri, anlaşma sayesinde santrifüjlerin üretimi, depolanması ve montajıyla ilgili tesislere erişim yetkisine sahip oldu.
Anlaşmayla Tahran yönetimi, çalışmalarını, nükleer güç tesisinde kullanılabilecek yüzde 3 düzeyinde zenginleştirilmiş uranyum üretme kapasitesinde sınırlandırma ve 20 bin olan santrifüj sayısını 10 yıl boyunca 5 bin 60 ile sınırlı tutma sözü verdi. Nükleer silah üretiminde kullanılan uranyumun ise yüzde 90 düzeyinde zenginleştirilmesi gerekiyor.
İran'ın nükleer faaliyetlerini sınırlama sözüne karşılık Batılı ülkeler, İran'ın ekonomisini etkileyen yaptırımları kaldırma sözü verdi. İran, ülke dışındaki 100 milyar dolarlık dondurulmuş varlıklarına erişim hakkını, dünya pazarlarına petrol satma imkanını ele geçirdi.
Ancak ABD Başkanı Trump, İran ile yapılan anlaşmaya karşı çıktı. Trump, Kasım 2016'daki başkanlık seçimi öncesi ve sonrasında anlaşmayı, "dünyanın en kötü anlaşması" olarak niteledi. Trump, İran'ın balistik füze programını kapsamaması ve üzerinden 10 yıl geçtikten sonra İran'ın yeniden nükleer çalışmalarına dönmesine imkan veren hükümler içermesi nedeniyle anlaşmayı "kusurlu" olarak niteledi.
ÜÇ ÜLKEDEN ORTAK BİLDİRİ
İngiltere, Fransa ve Almanya, ABD’nin İran nükleer anlaşmasından çekilmesine ilişkin ortak bildiri yayımlayarak, anlaşmanın
"Fransa, Almanya ve İngiltere liderleri Başkan Trump’ın ABD’yi Kapsamlı Ortak Eylem Planı'ndan (JCPOA) çekme kararını üzüntü ve kaygıyla not ediyor" ifadesi kullanılan bildiride, "Hep birlikte biz JCPOA’ya devam eden bağlılığımızı vurguluyoruz. Bu anlaşma ortak güvenliğimiz için önemini koruyor." değerlendirmesinde bulunulmuştu.
