İthaka ya da Uzun Dönüş Yolu
Paulo COELHO yazdı
Paulo COELHO / HABERTÜRK PAZAR
Tüm zamanların en büyük edebiyat klasiklerinden biri olan, Homeros’un yazdığı “Odysseia”, ana kahraman Odysseus’un, karısı Penelope’nin onu 10 yıldan uzun süredir beklediği İthaka Adası’na geri dönüş yolculu- ğunu anlatır. Penelope, çevresi kocasının Truva Savaşı’nda çarpışırken öldüğünü gözleriyle gördüklerini söyleyen adamlarla sarılı olduğu halde umudunu hiç kaybetmez. Odysseus bin bir türlü engelle kar- şılaşır, ama sonunda hepsini aşıp evine dönmeyi başarır.
Yüzlerce yıl sonra, bir başka Yunan şair, Konstantinos Kavafis, bu eve dönüş macerasını, yolculuk kavramını hayallerin peşindekoşma anlamında kullanarak müthiş güzellikte bir metafor yaratmak suretiyle bambaşka bir şekilde yorumlar. “Odysseia” destanı Odysseus’un geri dönüş yolculuğunda yaşadığı zorluklar ve sevgili karısının çektiği acılara odaklanırken, Kavafis’in şiiri Odysseus’tan tam tersini ister: Yolculuktan zevk almasını ve yaşaması gereken her şeyi dolu dolu yaşamasını.
Bu şiiri ilk kez Saint James Yolu’ndayken ve tam da Compostela’ya varmak için can attığım, bana absürd bir hac yolculuğu gibi görünen bu yolculuğu bir an önce bitirmek istediğim bir sırada okumuştum...
İthaka
İthaka’ya doğru yola çıktığın zaman,
dile ki uzun sürsün yolculuğun, serüven dolu, bilgi dolu olsun. Ne Lestrigonlardan kork, ne Kikloplardan, ne de öfkeli Poseidon’dan. Bunların hiçbiri çıkmaz karşına, düşlerin yüceyse, gövdeni ve ruhunu ince bir heyecan sarmışsa eğer. Ne Lestrigonlara rastlarsın, ne Kikloplara, ne azgın Poseidon’a, onları sen kendi ruhunda taşımadıkça, kendi ruhun onları dikmedikçe karşına. Dile ki uzun sürsün yolun. Nice yaz sabahları olsun, eşsiz bir sevinç ve mutluluk içinde önceden hiç görmediğin limanlara girdiğin! Durup Fenike’nin çarşılarında eşi benzeri olmayan mallar al, sedefle mercan, abanozla kehribar, ve her türlü başdöndürücü kokular; bu başdöndürücü kokulardan al alabildiğin kadar;nice Mısır şehirlerine uğra, ne öğrenebilirsen öğrenmeye bak bilgelerinden. Hiç aklından çıkarma İthaka’yı. Oraya varmak senin başlıca yazgın. Ama yolculuğu tez bitirmeye kalkma sakın. Varsın yıllarca sürsün, daha iyi; sonunda kocamış biri olarak demir at adana, yol boyunca kazandığın bunca şeylerle zengin, İthaka’nın sana zenginlik vermesini ummadan. Sana bu güzel yolculuğu verdi İthaka. O olmasa, yola hiç çıkmayacaktın. Ama sana verecek bir şeyi yok bundan başka. Onu yoksul buluyorsan, aldanmış sanma kendini. Geçtiğin bunca deneyden sonra öyle bilgeleştin ki, Artık elbet biliyorsundur ne anlama geldiğini İthakaların.
Konstantinos Kavafis/Çeviren: Cevat Çapan (Çeviren: Mine Akverdi Denktaş)
