Bu pazarların eşi benzeri yok

Ege, Karadeniz veya Orta Anadolu’da hálá kadınların yaptıkları peynirlerini, bahçelerinde yetiştirdiği otları veya dokudukları kumaşları sattığı pazarlar, sadece yerli turistlerin değil yabancı turistlerin de ilgisini çekiyor. Başka hiçbir yerde bulamayacakları mor domatesi, manda yoğurdunu, keçeyi, kiremit güveç kabını, çam balını, çökelek peynirini, mısır ekmeğini ve bunun gibi sayısız yerel ürünü buralarda buluyorlar. Jürimiz bu hafta Türkiye’nin en değişik, en ilginç 10 yerel pazarını seçti.

EN İYİ 10

1. Tire Pazarı

2. Bodrum Yalıkavak Pazarı

3. Ödemiş Pazarı

4. Milas Pazarı

5. Alaçatı Pazarı

6. Bartın Garılar Pazarı

7. Kastamonu Pazarı

8. Sürmene Pazarı

9. Adana Kuş Pazarı

10. Muğla Pazarı

TİRE PAZARI

Civar illerden tur düzenleniyor

Salı günleri kurulan ve neredeyse ilçenin tüm sokaklarına yayılan Tire pazarı o kadar ünlü ki, İzmir’den, Selçuk ve Kuşadası’ndan gezi düzenleniyor. Pazar, her salı sabahı belediye hoparlörlerinden okunan Pazar Duası’yla başlıyor. Esnaf, bolluk, bereket ve kazanç için dua ediyor. 1700’den fazla tezgahı olan Tire Salı Pazarı’nda mevsimine göre kuzukulağı, şevketibostan, turpotu, hardal, pazı, mellengeç, çobandüdüğü gibi ot ve sebzeler satılıyor. Peynir, çökelek ve yağların dışında iğne oyaları, kanaviçeler ve keçe, nalın, semer, kalay, urgan gibi az bulunur ürünleri de bulmak mümkün. Zaten pazar, Tahtakale Meydanı ve arasta gibi ahilik geleneğinin hálá sürdüğü tarihi yapıların yer aldığı bölümleri de kapsıyor.

YALIKAVAK PAZARI

Yunanlıların gözdesi

Bodrum’un Yalıkavak Beldesi’nde 43 yıldır perşembe günleri kurulan pazar, turistlerin alışveriş mekanlarından biri oldu. Yalıkavak Belediyesi’ne ait 12 dönümlük arazide kurulan pazarda yörenin bahçelerinde yetiştirilen sebze ve meyveler, şarküteri ürünleri, baharatlar, tatlılar ve kuru meyveler satılıyor. Kırmızı domateslerin arasında mis gibi kokan nergisler, yemyeşil ebegümeçleri, otlu gözlemeler, börekler, metrelerce renkli kumaş, ayakkabılar, deri, çanta, gümüş takılar, hediyelik eşyalar, oyuncaklar, terlikler, testiler, kiremit güveç kapları tezgahlarda sıralanıyor. Milas, Yatağan, Aydın ve Denizli dahil her yerden gelen 1200 esnafın tezgah açtığı pazara komşu Yunan adalarından turistler de ilgi gösteriyor. Önümüzdeki yıl Didim ve Yunan adalarından doğrudan feribot seferleri konulması için hazırlıklar sürüyor.

ÖDEMİŞ PAZARI

Gelen pide ve kebap da yiyor

İzmir’in Ödemiş İlçesi’ndeki Cumartesi Pazarı 110 yıllık. 650 üretici ve 1200 esnafla bölgenin en büyük pazarlarından biri. 11 cadde, 14 sokak ve iki meydandan oluşan 21 bin metrekarelik alana yayılıyor. Pazarın yüzde 80’ini Ödemişli pazarcılar, geri kalanını Tire, Bayıdır, Kiraz ve Torbalı’dan gelenler oluşturuyor. Kadınlar pazarı bölümü büyük ilgi çekiyor. Burada dantel, iğne oyası, mekik oyası ve kanaviçe gibi el işleri, çözme, germe, ibrişim olarak bilinen el dokuması bezler, iç gömlekleri satılıyor. Peynir Pazarı’nda ise kadınların keselerin içinde sattığı çökelek, tulum peyniri ve terayağına rağbet fazla. Pazara gelenler Ödemiş kebabı, ince kıyılmış maydanoz ve peynirden yapılan Töngül pidesi yemeyi de ihmal etmiyorlar.

MİLAS PAZARI

Esnaf İngilizce konuşuyor

Muğla’nın Milas ilçesinde yarım asırlık Salı Pazarı, Hacıilyas ile Gümüşlük mahallelerinin ortasında Menteşe, Güveçdede, Gümüşkesen ve Sarıoğlu caddeleriyle, bunları kesen sokak aralarına yayılan 10 bin metrekarelik alanda 1600 esnaf ve köylünün katılımıyla kuruluyor. Her hafta Bodrum’dan otobüslerle turistler akın ediyor. Hatta esnaf, fiyat etiketlerinin hemen hemen hepsini İngilizce yazıyor, çatpat da olsa İngilizce konuşuyor. Milas’ta cuma, cumartesi ve pazar günleri de semt pazarları kuruluyor. Ancak, Salı Pazarı, başlıbaşına bir kültür. Ege otlarıyla ünlü. Kese yoğurdu, peynirler, yağlı zeytin, çam balı, tilkişen, ebegümeci, arapsaçı, çıntar mantarı, denizbörülcesi, saksı çiçekleri, el dokuması Milas halıları, bunlardan bazıları.

ALAÇATI PAZARI

Ünlülerin gittiği pazar

Son dönemde en gözde tatil beldelerinden biri olan Alaçatı’da pazar, cumartesi günleri 15 bine yakın kişiyi çekiyor. 1994’te beldeye ticari hareketlilik getirmek amacıyla bölgenin önde gelenleri tarafından belediye önünde Uğur Mumcu Caddesi’nde kurulmaya başlanan Alaçatı Pazarı bir yıl aradan sonra Şehitlik Caddesi’ne taşındı. Urla, Tire, İzmir, Milas’tan köylülerin getirdiği sebze ve meyvelerin yanı sıra tekstil ürünleri, kumaş, perdelikler, ayakkabı, plaj gereçleri, aksesuvarlar da bulunuyor. Burası ucuz bir pazar değil. Alaçatı Pazarı’nda yazın 200, kışın ise 100’e yakın tezgah açılıyor. Buradan alışveriş yapanlar arasında birçok ünlü isim yer alıyor.

BARTIN GARILAR PAZARI

Kadınlar 102 yıldır küfe açıyor

Bartın’da 102 yıldır köylü kadınlar bahçelerinde yetiştirdiklerini yerel şiveyle "Garılla Pazarı" olarak bilinen Garılar Pazarı’nda satışa sunuyorlar. Pazar, Hükümet Caddesi’nde her salı ve cuma günü kuruluyor. Kadınlar pazarda, bahçelerinde yetiştirdikleri marul, domates, biber, mısır, bamya, kabak, taze fasulye, roka gibi sebzeleri, incir, fındık, böğürtlen, armut gibi meyveleri, tereyağı ve peynir gibi süt ürünlerini satıyorlar. Özellikle manda yoğurdu ve peynir pazarın en revaçta olan ürünleri. Kadınlar, tezgah kurmak yerine küfeler ve plastik kaplarla satıyorlar ürünlerini. Yaklaşık 500 kadın satış yapıyor. Diğer illerden sabah saatlerinde gelen tüccarlar peynir ve marul satın alıyorlar.

KASTAMONU HALK PAZARI

Taşköprü sarmısağı, Tosya pirinci

Kastamonu Topçuoğlu Mahallesi’ndeki halk pazarı, çarşamba ve cumartesi günleri kuruluyor, bir günde yaklaşık 20 bin kişi ziyaret ediyor. Kastamonu Belediyesi tarafından 1994’te yapılan kapalı mekana taşınan pazarın ilk kuruluş yılları kesin olarak bilinmiyor. Toplam 450 tezgah açılıyor. Taşköprü İlçesi’nde yetişen sarmısak ve Tosya’da yetişen pirincin ayrı bir yeri var. Ama giyim, sebze, meyve gibi ürünler de bulunuyor. Köylü kadınların evlerinde yaptığı yufka, yoğurt, peynir gibi ürünler ise köy havası yaşamak isteyen kentlilerin ilgisini çekiyor. Cumartesi günü kurulan pazar ise vatandaşlar arasında devlet dairelerinde çalışanlar alışveriş yaptığı için "memur pazarı" olarak adlandırılıyor.

SÜRMENE PAZARI

Trabzon - Rize karayolunun 40’ıncı kilometresindeki Sürmene ilçesinin pazarı, her salı Çarşı Mahallesi’nde kuruluyor. 1967’den bu yana aynı yerde kurulan pazara, köylerden ve çevre ilçelerden insanlar akın ediyor. Pazarda, yörenin giysisi keşan takan kadınlar, bahçelerinde yetiştirdikleri salatalık, mısır, domates, fasulye, incir, karalahana, kabak, patlıcan, armut, asma yaprağı ile sütten yapılan minzi, çökelek, tereyağı, telli peynir ve evlerinde pişirdikleri mısır ekmeğini satışa sunuyor. 200 tezgahın açıldığı pazarda mısır ekmeği, tereyağı, yöresel peynir çeşitleri rağbet görüyor. İlçe dışından birçok kişi de salı günleri Sürmene’ye gelip peynir alıyor.

ADANA KUŞ PAZARI

Adana Kuş Pazarı’nda, her çeşit kuş, kümes hayvanları, kedi ve köpek satılıyor. Daha önce Tarihi Kazancılar Çarşısı ve Regülatör Köprü yanında açılan Kuş Pazarı, bir yıl önce şehir merkezinin 5 kilometre dışına Karataş Yolu’nda Pakyürek Fabrikası’nın karşısına taşındı. Pazar günleri sabahın ilk saatlerinde kurulan pazar, 14.00’e kadar açık kalıyor. Güvercin, kanarya, muhabbet kuşu, bülbül, papağan, keklik, tavuk ve horoz cinsleri ilgi görüyor. Burada kedi, köpek, sincap, tavşan, tavuskuşuna da rastlanıyor. Pazarın diğer bir özelliği de, sabahın erken saatlerinde kurulan kebap, ciğer, sıkma ve gözleme tezgahları.

MUĞLA PAZARI

Muğla’da yaklaşık 30 yıldır kurulan 500 tezgahlı semt pazarı, sebze, meyve ve otların çeşitliliği, renkli görüntüsüyle turistlerin de ilgi odağı. Perşembe günü kurulan pazarın özelliği satıcıların çoğunun kadın olması. Yaşları 18-80 arası değişen kadınlar kendi ürünlerini satıyor. Köylü pazarı olarak adlandırılan üretici bölümünde dağlarda, dere kenarlarında yetişen her tür otu bulmak mümkün: Devetabanı, kişkiş otu, kuzukulağı, kazyak, gerdeme, roka, börülce, deniz börülcesi, çıntar mantarı ve bamya. Pazarda, Muğla’ya özgü Beylerce üzümü, yayla kavunu ve mor domates de var. Kurutulmuş biber, bamya ve patlıcan, yeşil zeytin ve ayakta sıkılma zeytinyağı, keçi peynirinin her türlüsü ve testi peyniri de satılıyor.