Bence de 'aldırma gönül aldırma'
Sinop’ta açıklanan kasım ayı ihracat rakamları bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 6.4 düştü. Bu düşüşte bir gün eksik işgününün payı bulunduğunu belirten TİM Başkanı Mehmet Büyükekşi, Sabahattin Ali’nin ‘Aldırma Gönül’ şiiriyle ihracatçılara seslendi. ‘Başın öne eğilmesin, aldırma gönül aldırma.’ Bizler de ihracatçılar olarak, bu ay yaşanan düşüşe aldırmayacağız ve başımızı öne eğmeden çalışmaya, üretmeye ve hedeflerimize doğru kararlılıkla ilerlemeye devam edeceğiz” dedi.
- Bir eksik işgünü yanında petrol ihraç eden ülkelerin ithalatlarının düşmesi ya da bizim bu ülkelere ihracatımızın azalmasının da payı olabilir. Gelecek aylardaki gerçekleşmeler durumu netleştirecek. Malüm petrol ihraç eden ülkelerin gelirleri, son 5 ayda petrol fiyatlarının yüzde 40’a varan gerilemesinden dolayı düşüyor. Bu da ithalat taleplerini düşürebilir.
- İhracatı ve beraberinde turizmi olumsuz etkileyecek olsa da, düşen sadece petrol fiyatları değil. Petrol yanında hemen hemen bütün emtialar da geriliyor. Altın, demir, çelik, bakır, kalay, kurşun, platin hepsi düşüyor. Emtia endeksi CRB de petrol ile birlikte benzer bir eğilim gösteriyor. Onda da düşüş 23 Haziran’da başlamış ve son 5 ayda 313.43’ten 254.36’ya inmiş. Düşüş oranı yüzde 18.9. Yani petrol fiyatlarının yarısı kadar bir iniş yaşamış.
- Gelelim bunun ihracatla ilgisine. Bir kere ihraç edilen malların içinde yüzde 40 dolayında ithal ürün var. Dolayısıyla ister ihraç edilsin ister edilmesin, malların fiyat artışı yavaşlayacak. İhraç fiyatı ise dolar bazında belki de gerileyecek. Bu nedenle de ihracatın miktarı aynı kalsa veya artmaya devam etse bile, tutarı önümüzdeki dönemde ivme kaybedebilir. Gerçek bir düşüş olmadığından dolayı buna da aldırmamak gerekiyor.
- Ayrıca, ithal edeceğimiz malların fiyatı ve tutarı da aynı oranda ivme kaybedecek. Sonuçta bizim için daha çok belirleyici olan ithalat tarafı. Çünkü ihracatın yaklaşık yüzde 50 üzerinde bir tutara ulaşıyor. Mesela bu yılın 10 aylık döneminde toplam ihracatımız 131.4 milyar dolar olmasına karşılık toplam ithalatımız 199 milyar dolara vardı. Ekim ayında ithalat yüzde 1.5 geriledi. Bunun ne kadarı fiyat düşüşü, ne kadarı miktar azalması, ancak dış ticaret miktar endeksleri açıklandığında göreceğiz. Ama önümüzdeki dönemde fiyat düşüşlerinin ithalatımızı tutar olarak azaltıcı etki yapacağı kesin.
- Bunun yanında bizim ithalatımız içinde ara malları veya hammaddelerin payı yüzde 73 ile çok yüksek düzeyde. Petrol ve enerji de en büyük kalemi oluşturuyor. En çok da onların fiyatı geriledi. Hatta aramalı ithalatı, toplam ihracatımızın da üzerinde. 131.4 milyar dolarlık toplam ihracata karşılık 10 ayda 145.7 milyar dolarlık aramalı ithalatı yaptık.
- Sonuçta ithalatımız ihracatımızdan 80-90 milyar dolar daha fazla. Dünya piyasalarında işlem gören ve bizim de piyasa fiyatıyla ithal ettiğimiz ürünlerde yüzde 20’lik fiyat gerilemesinin bir yıl süreyle kalıcı olması, dış ticaret açığının aynı miktarda azalmasını beraberinde getirecek. Bu nedenden dolayı bence de “aldırma gönül aldırma.”
SONUÇ: “... tutmuş ‘çay içme’ diyor. Allah Allah... Çaydan da zarar geldiği görülmüş mü?” Sabahattin Ali
