Kur desteği olmadan asla
HAFTALIK EKONOMİ 4 Haziran 2015 PERŞEMBE 9 Enflasyonda bu yıl çifte olumsuzluk yaşanıyordu. Bir yandan hava koşulları ve aracılık zincirindeki yüksek kâr marjları diğer yandan döviz kurundaki yükselme ile enflasyonda beklenen “kuvvetli düşüş” gerçekleşmedi. Geçen yılı yüzde 8.17’den kapatan enflasyon mayıs sonunda yüzde 8.09 oldu. Açıklanan mayıs ayı enflasyon rakamları hem üretici hem tüketici hem de çekirdekte yükseldi.
■Tek olumlu gelişme ise geçtiğimiz aylarda enflasyona en büyük katkıyı yapan gıda fiyat artışlarının tersine dönmesi. Mayıs ayında gıda fiyatları yüzde 2.68 geriledi. Gıda fiyat artışı yüzde 10.60’tan yüzde 7.63’e geri geldi. Yine 5 aylık yüzde 5.30’a çıkan TÜFE’nin yüzde 35’i gıdadan geldi. Bir önceki ay bu katkı yüzde 55 idi. Gıda fiyatlarının düşüşü enflasyonu yüzde 0.7 azaltıcı katkı yaptı. Buna rağmen aylık enflasyon yüzde 0.56 oldu.
■Gıda fiyatlarını düşüren asıl faktör üretimin bollaşması ve tarla ürünlerinin pazara çıkmaya başlaması. Tarım ürünleri üretimi yılda iki kez tahmin ediliyor. İlk tahmin geçen hafta TÜİK tarafından açıklandı. Meyve, sebze, tahıl olmak üzere toplamda yüzde 10’luk üretim artışı bekleniyor. Dünyada da bu yıl genelde üretim bol ve küresel gıda fiyatları da geriliyor. Böyle bir durumda aracılık zincirine spekülasyon yapacak malzeme kalmıyor. Kamuoyu baskısı ve denetimler de dikkate alındığında mecburen fiyatlar normalleşiyor. Bu normalleşme mayıs ayı ile başladı ve önümüzdeki aylarda da sürmesi beklenir. Dolayısıyla gıda kaynaklı enflasyonist baskılar bir süreliğine hafifler, hatta tersine bile dönebilir.
■Ancak yine de enflasyonda kuvvetli bir düşüş olasılığı az. Çünkü pozitif baz etkisi olan ayları geride bıraktık. Hatta baz etkisi tersine döndü.
■Belki daha da önemlisi kur artışlarının etkisi. Nitekim mayıs ayında manşet enflasyon düşük çıkmasına çıktı ama gıda, alkol, tütün ve altın hariç çekirdek enflasyon artışı yüzde 1.96’ya yükseldi. Son bir yıllık artış da yüzde 7.48’e çıktı. Bu da ileriye yönelik negatif bir gelişme.
■Bitişikteki tabloda döviz sepetinin mayısta küçük oranlı gerilemesine karşılık ilk beş ayda yüzde 8 arttığı görülüyor. Gıda fiyatları düşse bile döviz kurları kontrol altında tutulmadıktan veya gerilemedikten sonra enflasyon da düşmeyecek.
SONUÇ: “Tek düşmanı olan, her yerde onunla karşılaşır.” Emerson
