Yerliler dövizle iyi dans ediyor
Moody’s’in Türkiye’nin yatırım yapılabilir notunu 22 yıl sonra yeniden kırmasıyla döviz kurundaki sıçramayı bu kez yerlilerin satışları önledi. Notun düşürüldüğü 23 Eylül’den sonraki ilk haftanın mevduat verileri dün belli oldu. 26-30 Eylül’ü kapsayan haftada yurtiçi yerleşiklerin döviz hesapları 3.5 milyar dolar azaldı. Doların 2.95 seviyesinden not düşüşüyle 3 TL’ye dayandığı haftada yurtiçi yerleşiklerin banka ve katılım bankalarındaki toplam döviz tevdiat hesapları 149.9 milyar dolardan 146.4 milyar dolara indi.
- Döviz hesaplarındaki bu azalmaya karşılık TL mevduat hesaplarında 7 milyar liralık artış meydana geldi. Aynı haftada yerleşiklerin TL mevduatı 782.3 milyar liradan 789.4 milyar liraya yükseldi. Kısaca yerliler eylül ayının üçüncü haftasında dövizi satıp TL’ye yatırdılar gibi görünüyor.
- Aynı eğilim 15 Temmuz darbe girişimi ile daha güçlü ve büyük ölçekli olarak yaşanmıştı. Darbe girişiminden sonraki iki haftada yerleşiklerin döviz hesapları 10 milyar dolar azalmış ve TL mevduatları 15 milyar lira artış kaydetmişti.
- 1994 başında yine Moody’s Türkiye’nin yine yatırım yapılabilir notunu kırdığında devalüasyon yaşanmış ve dolar kuru 13.5’ten 40.0’a yükselmiş, ekonomide 5 Nisan Kararları olarak bilinen ve içinde şirketleri net aktifleri üzerinden vergileyen önlemler paketi yürürlüğe sokulmuştu. Ancak aradan geçen 22 yılda Türkiye ekonomisi de, finansal piyasaları ve yatırımcıları da, küresel ortamda çok değişti.
- Hem 15 Temmuz hem de Moody’s sonrası olayları bize gösterdi ki, 10 milyar doları aşan miktarda bir döviz tasarrufu, kur oynaklıklarına karşı aşırı hassas. Kur yükseldiğinde satıyor, düştüğünde alıyor.
- Bu hareketiyle de kurun istikrarı için iyi bir yastık işlevi görüyor. İşi, Merkez Bankası’nın, kamunun veya hükümetin müdahalesine dahi kalmıyor. Yeter ki gelen dalga, boylarını aşacak olmasın.
2016’DA YABANCILARDAN TÜRKİYE’YE 11 MİLYAR DOLAR
Yerlilerin döviz satarak sıçrayan kuru yeniden eski düzeyine indirdiği eylül ayının son haftasında yabancılar da Türkiye’ye net bazda para soktu. Moody’s’in not düşürmesi yabancı satışlarını hemen tetiklemedi.
- 26-30 Eylül haftasında yabancılar Türkiye’deki portföy yatırımlarını net bazda 604 milyon dolar artırdılar. TCMB verilerine göre bunun 128 milyon doları hisse senetlerine, 491 milyon doları devlet iç borçlanma senetlerine geldi. Özel sektör tahvillerinden ise 14 milyon dolar çıkış oldu.
- Eylül ayında ise yabancıların net alımları 609 milyon doları buldu. Ağustos ayında 905 milyon dolarlık alım yapan yabancıların 2016’nın 9 ayında Türkiye’ye getirdikleri kısa vadeli sermaye toplamı net 10.8 milyar dolara vardı. Bunun da 10 milyar doları devlet iç borçlanma senetlerine ait.
- Faizlerin düşmesine karşılık yabancının gelmesini ise daha çok dünyada negatif faizin yaygınlaşmasıyla getiri arayışının şiddetlenmesine bağlamak mümkün.
Ekim ayı ile birlikte hem küresel atmosfer bozulmakta, hem de Türkiye’nin negatif ayrışması dikkat çekici boyutta.
SONUÇ: “Nerde çalgı, orada kalgı (oyun).”
Türk Atasözü
