Sanayiye kapasite kullanımı ile 9 yıl sonra gelen bahar
Mayıs ayında sanayi kapasite kullanımı mevsimlik etkilerden arındırılmış halde yüzde 78.9 oldu. Bu rakam küresel kriz sonrasının en yüksek düzeyi. En son Ağustos 2008’de kapasite kullanımı yüzde 80.5 idi. Aradan geçen 9 yıla yakın zamanda kapasite kullanımı bir daha ne yüzde 80’leri gördü ne de bunun üzerine çıktı.
- Küresel krizle birlikte ihracatın keskin bir şekilde düşmesi ve iç talebin de daralmasıyla sanayide kapasite kullanımı Nisan 2009’da yüzde 62.0’a kadar indi. Oradan başlayan toparlanma ile Nisan 2012’de yüzde 78.2’lik kapasite kullanımına ulaşıldı.
- Ancak 2011’de cari açığı kontrol altına almak için yürürlüğe konulan iç talebi sınırlayıcı önlemler etkisini gösterdi ve sanayide kapasite kullanımı artışına devam edemedi. Son 4-5 yıldır da yüzde 75-77 aralığında yatay seyretti. Nisan ve mayıs aylarında ise yüzde 78.8 ve yüzde 78.9 değerlerini alan kapasite kullanımı küresel kriz sonrasının en yüksek değerlerine ulaştı.
- Bu sırada Anayasa Referandumu yapıldı ama üretim artışının daha çok hükümetin şubat ve marta aldığı ekonomiyi canlandırma önlemleriyle ilişkisi var. Sosyal güvenlik ödemelerinin ertelenmesi, KDV indirimleri, Kredi Garanti Fonu’nun devreye girmesiyle şirketlere kredi verilmesi özel sektörü rahatlattı, hatta ilgili bakanın deyimi ile 10 binlerce şirketin batışını önledi.
- Reel Kesim Güven Endeksi’nin şubat, mart ve nisan aylarındaki sıçraması ve ekonomiye güveni gösteren 100’ün üzerinde değerler alması da buna işaret ediyor. Mayıs ayında 109.2 olan Reel Kesim Güveni nisan ayında 111.2 ile yine küresel kriz sonrasının en yükseğine çıktı. -Bu da iş dünyasının moralinin yükseldiğine, güveninin yeniden geri geldiğine işaret ediyor. Reel Kesim Güven Endeksi’nin alt gruplarından olan “genel gidişat” ocak ayında 73.8’e düştükten ve son yılların dibini gördükten sonra 5 aydır yükselerek mayısta 104.8’e çıktı.
- Hükümetin aldığı destekleyici önlemler yanında bu dönemde Avrupa pazarında yaşanan genişleme ve ihracatın artması da hem üretimi artırdı hem de güven artışına yol açtı. Nitekim Avrupa’ya en çok ihracatı yapan otomotiv sektörünün kapasite kullanımı mayıs ayında yüzde 86.2’ye çıktı. Bu oran geçen yılın aynı ayına göre 2.6 puan daha fazla.
- Yılın ilk dört ayında yakalanan yüzde 7’lik ihracat artışının devamı gelirse canlanan iç talebin de etkisiyle sanayi üretimi artmaya devam eder ve kapasite kullanımı da yüzde 80’leri görür.
- Yüzde 80 ve üstünde kapasite kullanımlarının olması da özel sektörü yatırıma teşvik eder. 80 ve altındaki oranlarda yatırım isteği düşüyor çünkü ortada kullanılmayan kapasiteler var. Yüzde 80’in üzerine çıkıldığında canlanmanın devamı da tahmin edebiliyorsa ek kapasite ve yeni yatırımlar için kollar sıvanıyor.
Kapasite kullanımında yüzde 80 sınırının böyle tetikleyici bir etkisi var.
