Parada upuzun zarar sarkıtları
Ocak ayı finansal yatırım araçlarının getirisini görünce içinde bulunduğumuz kış ayına özgü buz sarkıtları aklıma geldi. Hepsinin yönü aşağıya ve derin sarkıt şeklinde. Bitişikte de görüleceği üzere reel kayıplar çok büyük.
TÜİK’in aylık ortalama değerler üzerinden hesaplamalarına göre ocak ayında bütün yatırım araçlarının reel getirisi yüzde 7 ve üzerinde negatif. Yani bir ayda yüzde 7 ve üzerinde kayıp söz konusu. Finansal yatırım araçlarının enflasyondan arındırılmış reel getirileri ocakta yüzde 7.5-10 arasında kaybettirdi.
KAZANÇ YOK, ANA PARADAN KAYIP VAR
➔ Bırakın paradan para kazanmayı, ana paranın en az 15’te 1’i, 10’da biri eriyip gitti. Dolar ve Euro’da reel kayıp ise yüzde 10’u buldu. Sürecek ve sürdürülebilecek bir durum değil. Nadir görülen bir tablo ortaya çıktı.
➔ Mesela aralık ayı kur sıçramasından dolayı Türkiye için çok kötü bir aydı ama dolar, Euro ve altın kazandırmıştı. Ocak ayında TÜİK’in izlediği 6 yatırım aracının 6’sı da yüzde 7.5-10.1 arasında zarar ettirdi.
➔ Ocak ayında tüketici fiyatı yüzde 11.10, üretici fiyatı yüzde 10.45 gibi çok yüksek oranlarda arttı. TÜİK her iki enflasyona göre nominal getirileri arındırarak veriyor. Doğal olarak tüketici fiyatlarıyla kayıplar daha büyük ve ÜFE’yi temsil eden sarkıtlar biraz daha kısa.
OCAKTA TÜMÜNDE YÜKSEK KAYIP
➔ Kazandıran olmadığından sıralama en az kaybettirenden başlamış. En az kayıp ortalama aylık endeks üzerinden yüzde 7.5 ile borsada.
➔ Mevduat faizinin reel kaybı yüzde 8.9’u buldu. Bankada TL mevduatı olanların gerçek varlığı bir ayda yüzde 9 azaldı veya satın alma gücü bu oranda düştü. Bir ayda yüzde 9 veya 10’da 1 sermayeden kayıp, büyük zarar. Yüksek enflasyon böyle bir şey.
➔ Devlet iç borçlanma senetlerine yapılan yatırım da ocak ayında yüzde 9.4 kaybettirdi.
➔ Altın yüzde 8.3, Euro yüzde 10 ve dolar yüzde 10.1 zarar yazdı. Geçmiş ayların yüksek kazancından ve kökü dışarıda olan finansal araçlar olmasından dolayı iyi oldu denilebilir, kardan zarar diye de yorumlanabilir.
➔ Ama borsa dahil TL ile fiyatlanan veya TL yatırım araçları önceki aylarda da yüksek kayıptaydı, ocakta da öyle oldu. Ocak ayının özelliği tüm yatırım araçlarının kaybettirmesinde.
SON 1 YILDA TL İÇİN TABLO DEĞİŞMİYOR
➔ Bitişikte bir de son bir yıllık nominal ve reel getirilere yer verdik. Burada tablo biraz değişiyor. Aşağı yönlü sarkıt sayısı 6’dan üçe inerken, üç sarkıt ters dönmüş.
➔ Son bir yıllık dönemde dolar, Euro ve altının yüzde 14-23 arasında değişen ve yüksek sayılabilecek reel getirileri oluştu.
➔ Burada yıl sonu kurları ve fiyatları üzerinden değil, ortalamalar üzerinden hesaplamanın yapıldığını hatırlatalım. Kapanış fiyatlarıyla yapılsaydı kazançlar daha yüksek çıkacaktı.
➔ Ancak TL yatırım araçları olarak borsa, mevduat faizi ve devlet iç borçlanma senetlerinin kaderi vadeyi bir aydan bir yıla çıkarınca da değişmiyor. Bu araçların yıllık reel kaybı yüzde 11.7-32.7 bandında ve yüksek düzeyde gerçekleşti.
TL’YE DÖNÜŞTE HAVUÇ VE SOPA
➔ Bütün bu nedenlerden dolayı dövizden TL’ye geçişte hem havuç hem sopa yöntemi uygulanıyor. Kur korumasının verilmesi bir havuç, diğer bütün uygulamalar zorunlu veya zorlayıcı olarak sopa görevini üstlenmiş.
➔ Ortaya çıkan bu tablo, tıpkı bir gömleğin ilk düğmesinin yanlış iliklenmesi ve diğer düğmelerin de yanlış gitmesinde olduğu gibi bir durum.
➔ Faiz en başta piyasa şartlarında değil siyasi müdahaleyle belirlenince, diğer bütün finansal fiyatlar da yanlış yerde duruyor.
