İki büyük korku: Ayı saldıracak mı, Fed oyunu değiştirecek mi?
Finansal piyasalar tam anlamıyla tehlikeli sulara girdi. Gündeme gelecek gelişmelerin hemen hepsi piyasaların gidişini bozucu, oynaklığını artırıcı türden.
En başta Rusya-Ukrayna gerilimi geliyor. Sonra Fed bugün olağanüstü toplanıyor. Çarşamba günü ocak ayı tutanakları yayımlanacak ve haftanın ikinci yarısında bölgesel Fed başkanlarının konuşmaları yer alacak. Yarın ABD’nin ocak ayı üretici fiyatı açıklanacak. Son veri yüzde 9.7 olmuştu. Bakalım çift haneli rakamlara çıkacak mı, çıkmayacak mı? Veri ABD enflasyonunu gündemde tutacak.
➔Öyle görünüyor ki, haftanın başından sonuna kadar ABD ekonomisine yönelik gelişmelerin, enflasyonun ve jeopolitik baskıların altında yüksek gerilimli bir seyirle karşılaşabiliriz.
➔Eğer Rusya-Ukrayna geriliminin bir sıcak çatışmaya dönmesi veya bugünkü Fed toplantısından oyun değiştirici bir karar çıkması halinde piyasalar için milat olabilir ve çökme tehlikesiyle karşı karşıya kalınabilir.
KORKU DA ALTIN DA SIÇRADI
➔Önce jeopolitik riskten başlayalım. Rusya’nın Ukrayna’ya saldırısı halinde ABD’nin öncülüğünde Rusya’ya geniş bir ambargo uygulanacak. Bundan en çok, enerjisinin üçte birini Rusya’dan karşılayan Avrupa ülkeleri etkilenecek. Zaten petrol fiyatlarının Cuma günü 96.16 dolara kadar çıkmasında bu faktör etkiliydi.
➔Petrol, doğal gaz, altında sıcak çatışma riskinin fiyatlanmakta olduğunu görüyoruz. Savaş durumunda da aynı fiyatlamaların daha sertleşmesi beklenebilir.
➔Yine sıcak çatışma dönemlerinin sığınılacak limanı altının fiyatları geçen hafta yüzde 2.9 sıçradı. Altının onsu 1.807 dolardan cuma gün içinde 1865.56’ya kadar yükseldikten sonra haftayı 1.859 dolardan kapadı.
➔Altının bu değerlenmesi, yükselen faizlere, yükselen dolara ve Fed’in faiz artırım ihtimalinin artmasına rağmen gerçekleşti. Jeopolitik korku çok etkili. Buna Rusya’nın Ukrayna’ya saldırısı korkusu veya ülkenin simgesi olan ayı korkusu da diyebiliriz.
➔Benzer şekilde korkunun ölçüsü olan volatilite endeksi VIX önceki haftayı 22.23’ten kapatmışken geçen Cuma 30.99’a kadar çıktı ve haftayı 27.36’dan kapattı.
TÜRKİYE’Yİ DE ETKİLER
➔NATO’ya rağmen ve Batının tümüyle ambargo uygulaması karşısında Rusya’nın sıcak çatışmaya girmesinin herhangi bir mantığı yok. Ancak devletler uzun vadeli stratejik bakış açılarıyla yönetiliyor.
➔Bu jeopolitik riskin gerçekleşmesinin Türkiye’ye etkisi de büyük olur. Turizm gelirleri dramatik şekilde düşebilir, tahıl ve bitkisel yağ gibi gıda ithalatı önemli ölçüde azalabilir veya doğal gaz ve petrol ithalatının riske girmesi olasıdır. Siyasi etkilerinin ne olacağı ise bilgimiz dışındaki bir konu.
➔Sıcak çatışmanın sürmekte olan Kış Olimpiyatları sırasına denk getirileceği gibi bir spekülasyon yapılıyor. Olimpiyatlar 20 Şubat itibariyle bitiyor. İşaret edilen bu hafta. Korku artışı, yapılan açıklamalar, finansal piyasalardaki fiyatlamalar da buna uygun tırmanıyor. Herkesin diken üstünde geçireceği zor bir hafta olacak.
ARA TOPLANTIYLA FAİZ ARTIRIMI OLUR MU?
➔İkinci işleyeceğimiz konu ise enflasyon ve Fed’in olağanüstü toplanmasıyla ilgili. Geçen hafta perşembe günü açıklanan ABD tüketici fiyatları beklentilerin üzerinde gelerek yıllıkta yüzde 7.5’e çıktı. Hızla çift haneye doğru bir gidiş var.
➔Fed’in de hızlı davranması, atacağı adımları sıklaştırması gerektiği piyasalar tarafından kabul ediliyor. Bu nedenledir ki mart ayında toplantıda beklentiler çeyrek puan değil yarım puanı tam olarak fiyatladı. Yıl içinde beklenen faiz artırım sayısı 5 iken 6-7’ye doğru çıktı.
➔Hatta Cuma günü Fed Louis Başkanı James Bullard “temmuza kadar 1 puanlık faiz artışını istediğini ve toplantı aralarında olağanüstü faiz artışına da gidilmesi gerektiği” görüşünü belirtti. Piyasaları karıştırması üzerine diğer bölgesel Fed başkanları bu görüşü yumuşatmaya çalıştı.
➔Ama bir kere piyasaların kulağına da kar suyu kaçtı. Bir yükseliş bir düşüş şeklide yüksek oynaklıkla devam eden piyasaların seyri haftanın son gününü net bir şekilde negatif kapattı.
FED OYUNU DEĞİŞTİRECEK Mİ?
➔Cuma günü de Fed Yönetim Kurulu’nun pazartesi günü toplanacağı açıklandı.12 kişiden oluşan yönetim kurulunun bugün yapacağı toplantı tam da yükselen enflasyonun ardına denk geldi.
➔Acaba Fed oyunu mu değiştiriyor, olağan üstü faiz mi artırılıyor diye hem korkuya hem spekülasyonlara yol açtı. Bullard’ın açıklamaları “Fed ağzındaki baklayı çıkardı” biçiminde yorumlanarak bu tartışmaya malzeme oldu.
➔Çünkü enflasyon çift basamaklara gidiyor. Bir şey yapılması lazım. Acaba Fed bu toplantıyla 15 Mart’ta alacağı kararları öne mi çekecek, tahvil alımını sonlandırdığını, hatta bir faiz artırımı da yaptığını mı açıklayacak? Şüphelenilen bu.
➔Böyle yaparsa oyunun kuralını değiştirmiş olacak ve bugünü finansal piyasalar için bir milat yapacak. Bu durumda tam bir karışıklık ve alt üst oluşu yaşayabiliriz.
➔Ya da Kasım 2015’te yapılan aynı toplantının bir ay sonrasında nasıl faiz artırımına gidildiyse şimdi onun gibi, teknik bir toplantı olacak. Faiz artırım ve bilanço daraltımı öncesinde Fed’in avans ve ıskonto oranları konuşulacak. Resmi bir FOMC olmadığından faiz kararı da alınmayacak.
