Savaş dünyayı böldü, küreselleşmeye son
Pazar akşamı itibariyle Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinde taraflar görüşme masasına oturdu. Ateşkesin sağlanması elbette herkesin dileği ve çözüm bulunması durumunda Ukrayna krizinin dünyaya etkisi daha az olacak. Finansal piyasalar için zor hafta daha dolay geçilecek. Ateşkesin sağlanamaması ve işgalin devamı ise elbette dünya için çok yıkıcı etkiler doğurabilir. Dünya için durum kötü ile çok kötü arasında bir yere oturacak gibi.
➔ Savaşla birlikte artık Rusya ile Avrupa ve ABD arasına güvensizlik girdi, sınırlar kale gibi tahkim edilecek. Avrupa, Rusya’ya karşı yeni bir güvenlik politikası geliştirecek. Savunmaya ve silahlanmaya daha çok kaynak ayıracak.
➔ Yaptırımlar nedeniyle ekonomi ve ticari ilişkiler minimum düzeye inecektir. Savaşın henüz dördüncü gününde sınırlı da olsa uluslararası ödemeler sistemi olan SWIFT’ten dışlanma, bloklaşma ve ambargoların etkisi böyle bir sonucu otomatikman getirecektir. Zaman içinde de Rusya ekonomisini küçültecek ve zarar görecektir.
➔ Sermayenin serbestçe dolaşması, Rusya’da yatırım yapması bu aşamadan sonra zaten mümkün olamayacak. Mevcut yatırımlar da geri çekilecek veya tasfiye edilecek.
DÜNYA İÇİN MİLAT
➔ Ukrayna’ya savaşın başlatıldığı 22/02/2022 tarihi denilebilir ki, bir milat oldu. Dünyada 1989 Berlin duvarının yakılması sonrasında oluşan sınırsız küreselleşme dönemini bitirdi. Globalleşmeye ilk darbeyi 2008 küresel krizi, ikinci darbeyi Covid 19 vururken, Rusya’nın Ukrayna’ya savaşı üçüncü ve son darbe oldu.
➔ Dünya net bir şekilde iki kampa, küresel ticaret de ikiye ayrıldı. Genel hatlarıyla siyasi, askeri ve ekonomik olarak iki kutba ayrılma, küreselleşmeyi iki yarım dünya içinde sınırlı bir şekilde yaşamayı beraberinde getiriyor. Savaş ve ekonomik yaptırımlarla soğuk savaş yeni bir start aldı denilebilir.
➔ Bundan sonra ticaret de, tedarik de, malların ve sermayenin dolaşımı da, küresel çapta değil, ikiye bölünmüş, ayrı ayrı kamplarda iyi ayrı dünyada gerçekleşmeye aday görünüyor.
➔ ABD, Avrupa, NATO, Avustralya ve Japonya ilk kampın ana oyuncuları. Ukrayna’ya açtığı savaş nedeniyle dünyadan dışlanan Rusya’nın Çin’in ekonomik yörüngesine girmesiyle de rakip kampı oluşacak.
➔ İran’ın hangi kampta yer alacağı ABD ile nükleer görüşmelere ve Batı’nın kendisini küresel ekonomiye yeniden dahil etmesine bağlı olabilir. İran hem petrol piyasasına yapacağı arzla bu dönemde kritik bir rol oynayabilir, hem de karşı kampın oyuncusu olmaktan çıkarılabilir. Anlaşma ile İran’ı yeniden kazanmak Batı için bir taşla iki kuş vurmak anlamına gelebilir.
BÜYÜME DÜŞECEK, ENFLASYON YÜKSELECEK
➔ Artık Rusya’nın Ukrayna saldırısı bitse bile Avrupa ve Batı ile Rusya’nın arasına bir kere güvensizlik girdi. Küreselleşme, sosyalleşme ve dijitalleşmenin doruk noktasında Avrupa’nın göbeğindeki bir ülkeye gözün üstünde kaşın var diyerek savaş açmak, Batı kamuoylarında Rusya’ya duyulan büyük öfkenin ve derin güvensizliğin kaynağı.
➔ Tabii Rusya sadece doğalgaz veya petrol değil, emtia ve tarım ürünleriyle küresel ekonominin bir büyük halkası. Yaptırımların Rusya’ya olduğu kadar, karşı tarafa de benzer bir etkisi olması kaçınılmaz. Alacaklar, verecekler şirketleri zorlayacak. Tedarik zincirinin yeniden kurulması gerekecek. İster istemez dünya büyümesi sekteye uğrayacak ve düşecek.
➔ Petrol, doğalgaz, tarım ürünleri ve emtia fiyatlarındaki artışlar, lojistik sorunlarının ortaya çıkması ayrıca küresel enflasyona bir tur daha bindirecek.
➔ Yükselen enflasyon merkez bankalarını önlem almaya zorlayacak ancak düşen büyüme oranları faizlerin yükseltilmesine engel. Merkez bankaları mecburen faiz artırımlarını yumuşatmak zorunda kalacaklar. Yükselecek enflasyonun seyredilmesi reel faizlerin düşük kalması anlamına geliyor.
KRİPTOLARA RUSYA PİYANGOSU
➔ Reel faizlerin düşük kalması ve yükselecek enflasyon jeopolitik risklerle birleşince altın fiyatlarının önünü açıyor. Ukrayna krizinde altın güvenli sığınak özelliğini bir kez daha kanıtladı. Savaş sürdükçe de sığınak özelliğini korumayı sürdürecek.
➔ Kripto varlıkların üzerindeki baskı savaşla birlikte önemli ölçüde kalktı. Çünkü fiyatları dramatik şekilde düşürme potansiyeline sahip regülasyonlar gelmek üzereydi. Artık bu küresel ortamda mümkün değil, başka bahara kaldı.
➔ Kriptoların üzerindeki ikinci baskı merkez bankalarının artan enflasyona karşı hızlı ve seri faiz artırımlarından kaynaklanıyordu. Artırımlar olacak ama sert değil.
➔ Ayrıca uluslararası ödemeler sisteminden büyük ölçüde dışlanması Rusya’yı kripto varlıklara ve dijital parasını yaratmaya yöneltebilir. Dijital para zaman alacak ve karşı tarafın da kabul etmesi gereken bir uygulama. Ancak kriptolar kabul görüyor zaten. Dolayısıyla Rusya için hazır seçenek kripto gibi duruyor.
➔ Bu etkilerle kripto varlıklar toparlandı. Bitcoin 24 Şubat’ta 34.424 dolara kadar inmişken 26 Şubat’ta 40.274 dolara çıktı. Üç gün içinde dipten tepeye yüzde 17 değerlendi.
