Borsada küçüklerle kurulan büyük oyun
Borsaya yeni başlayanlara ve unutanlara “Tophanede Büyük Oyun” kitabını 1995’te yazdığımızı hatırlatayım. Tophane, borsanın İstinye’ye taşınmadan önce o zaman faaliyet gösterdiği İstanbul’un bıçkın kabadayıları ünlü semtinin adı. Yeni baskısı olmayan kitapta “Borsanın fırtınalı 10 yılı” anlatılıyor.
➔ O zamanki oyunlar gerçekten büyüktü. Büyük patronlar, spekülatörler, yabancılar ve özelleştirmeyi yapan devlet kurumu Kamu Ortaklığı İdaresi oyunun içindeydi.
➔ Yerli küçük yatırımcılar da ilk kez borsayı keşfettiler. Borsanın faaliyete geçtiği 1986 yılında tahmin edilen yaklaşık 50 bin bireysel yatırımcı sayısı 2000 yılında 1 milyon 382 bine kadar ulaştı. Sonraki 20 yıl süreyle sayı 1 milyon civarında kaldı ve artmadı.
YATIRIMCI SAYISINDA 1 AYDA %10 ARTIŞ
➔ 2019’da faiz düşüşü ile başlayan yatırımcı sayısında kıpırdanma 2020 yılında pandemi sırasında eve kapanmanın sonucu iyice belirginleşti. Ay bazında borsaya gelen yeni yatırımcı sayısı 100 bine yaklaştı.
➔ 2022 çıkışında ve bu yıl da bireysel yatırımcı sayısının aylık artışının 300 bin civarına çıkması dikkati çekiyor. Bu da artık yeni aşama diyelim.
➔ Saklamacı kuruluş Merkezi Kayıt İstanbul’un bitişikte yer alan verisine göre 23 Mart itibariyle borsada yerli bireysel yatırımcı sayısı 4 milyon 233 bine ulaştı.
➔ Aylık yatırımcı sayısı artışı 362.514 ile rekora yükseldi. Artış oranı yüzde 9.4’ü buldu. Mevcut yatırımcı sayısının 10’da biri son ay içinde borsaya geldi.
➔ Borsa yükselmezken, seçim öncesinde genelde dalgalı bir seyir izlediği bilinirken, hatta Türkiye Varlık Fonu’nun zaman zaman destek alımlarıyla yatay dalgalı seyrederken, rekor yerli ilgisi oldukça ilgin ve üzerinde düşünmeye değer.
YERLİ YATIRIMCI REKORU NASIL KIRILIYOR?
➔ Bunun açık nedenini biliyoruz. Halka arzların devam ediyor olması. Her arz bir talep yaratıyor. Son yıllarda ise borsa oyunu iyice halka arzlar üzerine kuruldu.
➔ Bloomberg HT’de Ebru Usta yılbaşından bu yana halka arzları ve bu arzlara katılım sayılarını derledi. Bitişikte yer alan grafiklerden izlenebileceği gibi 24 Mart’ta biten halka arza 1 milyon 210 bin kişi katıldı.
➔ Bir halka arza milyonu aşan katılımcı sayısı ilk oluyor. Mevcut yatırımcı sayısının da dörtte biri. Bizim borsa tarih mi yazıyor ne!
➔ Elbette arzlarda fiktif katılımları ve konulan sınırların üzerinde almak isteyenlerin bunu birden çok kişi üzerinden gerçekleştirdiğini unutmamak gerekiyor.
➔ Ama yukarıda belirttiğimiz gibi borsa seçim öncesinde kamunun desteğiyle yatay seyrederken halka arzlara gösterilen bu yoğun ilgi garip değil mi? Hemen hemen her halka arza ilgi yoğun.
➔ Yeni yılda yapılan 10 halka arzda ortalama 700 bin kişi hisse senedi almış görünüyor. Gerçek sahiplik ise daha düşük olmalı. Almış gibi görünen bazı kişiler başkalarının aracısı konumunda.
BÜTÜN İLGİ HALKA ARZLARA
➔ Borsanın genel seyri halka arzlara ve yatırımcı artışı ile uyumlu değil, yoğun ilgiyi doğrulamıyor. Yatırımcı sayısındaki patlama genel fiyat düzeyine pozitif yönde yansımıyor.
➔ Çünkü ana endeks BİST 100’ün değeri 23 Mart itibariyle son bir ayda yüzde 0.5 düştü.
➔ Ancak son bir yıl olarak bakılırsa durum değişiyor. 23 Mart 2022’deki 2 milyon 515 bin olan yatırımcı sayısı 4 milyon 233 bine yükselerek yüzde 68 arttı. Aynı dönemde borsa endeksinin artışı yüzde 132.
➔ İşin içine halka arz endeksini kattığımızda tablo daha netleşiyor. Halka Arz Endeksi son bir ayda yüzde 11 yükselirken, son bir yılda yüzde 254 primle borsanın genelini bir hayli geride bıraktı.
➔ Olaya bu açıdan bakınca oyunun halka arzlar üzerine kurulduğunu, yerli küçük bireysel yatırımcıların borsaya yönlendirildiğini, onların da akın akın geldiğini görüyoruz.
➔ Borsa oyunu küçük yatırımcılarla kurulsaydı mükemmeldi ama onların omuzları üzerine kurulu. Bu bakımdan da önemli ve büyük oyun. Devam edeceğim.
