Kur artışı nerede işe yarayacak?
Yeni yıla tıpkı 2013’ün başından itibaren olduğu gibi, gelişen piyasalarda satış baskısı ile girdik. Kırılgan beşli grubundaki Türkiye iç siyasi gelişmelerin etkisiyle ilk günden borsası düştü, faizi yükseldi, parası değer kaybetti. Kurun yükselmesinin en büyük negatif etkisi enflasyona ve döviz borcu bulunan reel sektör şirketlerine olacak.
Ne oranda kalıcı kur artışı olursa veya TL değer kaybederse o oranda refah veya gelir kaybı da oluşacak.
- Kur artışının pozitif bir yararı ise dış açığa olacak. Kur artışı ile iç talebi ve büyümeyi sınırlayacak. Artış böyle devam ederse hem daralma yaratacak ve ithalat gereğini azaltacak hem de ithalatı pahalılaştırma yoluyla cazip olmaktan çıkartacak. Böyle bir sürecin sonucunda ihracat artışı ve ithalat yavaşlaması veya gerilemesi ile karşılayacağız, dış açık kısmen dengelenebilecek.
- Nitekim dün TİM tarafından 2013’ün ihracat rakamları açıklandı. Yukarıda rakamlar yer alıyor. İhracatta küresel kriz yılı 2009 hariç, uzun yıllar ilk kez duraklama yaşandı. Artış sıfır. TİM’in verileriyle ihracat 2012’de 152.462’den 2013’te 151.707 milyon dolara indi.
TİM’in verilerine altın dahil edilmiyor ve bu nedenle TÜİK’in verileriyle arasında bir fark olabiliyor. Ama durum aşağı yukarı bu.
- İhracat yerinde sayarken ithalat 11 ay itibarıyla 228.5 milyar dolar ve yüzde 5.4 arttı. Son ay rakamı geçen yılki 20 milyar dolar kadar olursa 248.5 milyar dolara çıkar.
Bu da tüm zamanların en yüksek ithalatı olacak. Dış ticaret açığı ise yeniden 100 milyar dolara dayanacak ve 2011 sonrasının en yüksek dış ticaret açığını oluşturacak.
- Üstelik dış konjonktür, dış açığın büyümesine elverişli değil. Bu açıdan 2014’te ihracatın ne kadar artırılacağı hayati öneme sahip. Eğer ihracat Avrupa pazarının canlanamayacak veya Ortadoğu kapılarının açılmayacak olmasından dolayı kayda değer biçimde artamayacaksa, ithalatın düşürülmesi gerekecek.
İşte kur artışı burada çok işe yarayacak. İhracat artışında, ithalatın yavaşlatılmasında ve ekonominin hız kesmesindeki etkisini önümüzdeki aylarda göreceğiz.
- Belki kurların bu düzeyde artışı öngörülmemişti veya bu da yetmez diye düşünülmüş ki, ithal mallara ÖTV artışı, kredi kartı taksit sınırlaması vs önlemler getirildi. Önlemler kurdaki artış ile birleştiğinde işe yarar, ithalatın hızını kestiği gibi, büyümenin de hızını keser.
SONUÇ: “Kapana kısıldığımızı fark etmedikçe kapandan kurtulamayız.” A. Conspiracy
