Enflasyonun kaderi dış kaynak girişine bağlı
Enflasyon mart ayında beklentilerin üzerinde arttı. Bunun bir nedeni de gıda fiyatlarında beklenmeyen artış oranı. Gıda grubu fiyatları yüzde 2.1 artınca mart ayı tüketici enflasyonu yüzde 1.13’e, yıllık enflasyon da yüzde 8.39’a çıktı. Daha da önemlisi çekirdek enflasyonun yüzde 9.32’ye, üretici fiyat artışının da yüzde 12.31’e yükselmiş olması. Çekirdek enflasyon bu düzeyi ile son 7 yılın en yükseğini gördü. Bu iki gruptaki fiyatların tüketiciden daha yüksek olması önümüzdeki dönemde enflasyona yukarı yönlü baskı yapacağına işaret ediyor.
BAZ ETKİSİ DEVREDE: Enflasyonun baz etkisi nedeniyle haziran ayına kadar zaten yükseleceği Merkez Bankası’nın öngörüsü içindeydi. Ocak ayındaki parasal sıkılaştırmanın bir nedeni de buydu. Mart rakamlarında ise sadece baz etkisi yok, gıda fiyatlarının hızlı artışı yanında kurdaki yükselmenin geçişkenliği de var. Bu geçişkenliğin devamı beklenebilir. Eğer son piyasa gelişmeleri devam ederse yani TL değerlenirse geçişkenliğin boyutu azalabilir ve daha erken sonlanabilir. Bunun yanında baz etkisinin olumsuzluğu iki ay daha sürecek. Geçen yıl nisan ayında yüzde 0.42’lik, mayıs ayında yüzde 0.15’lik artışlar var. Bu rakamların yerine daha yükseklerinin endekse dahil olmasıyla yıllık enflasyon çift haneyi geçecek mi, yoksa oraya varmadan geri mi dönecek?
GELİŞMELER UMUT VERİCİ: Aslında bunun belirleyicisi büyük ölçüde döviz kurlarının seyrine bağlı. Kurların seyri de finansal piyasalara ve Türkiye’ye dışarıdan sermaye girişine. Mart ayının son haftasıyla başlayan eğilim umut verici. Dolar son 10 günde 10 kuruş geriledi, yaklaşık yüzde 5 düştü. Gelişmekte olan ülkelere ilgi de geçen mayıs ayından bu yana ilk kez düzeldi. Yani daha çok ihtimalle sermaye girişlerinin devamı gelebilir. Bu durumda da yaz ortasından itibaren enflasyonda düşüş başlayabilir.
Ancak o zamana kadar para politikasında gevşemenin olmayacağını Merkez Bankası söylüyor. Bunu dün Londra’da yabancı yatırımcılara bir kez daha Başkan Erdem Başçı tekrarladı.
BAŞÇI NE DEDİ: Merkez Bankası Başkanı Erdem Başçı, Londra’da soruları yanıtlarken “Türkiye’nin sorunları enflasyon ve dış denge. Enflasyonun yarısının kurdan kaynaklandığını söyleyebiliriz. Türk Liras’nın istikrar kazanması burada bir denge sağlayacaktır” dedi. Baz etkisinden dolayı hazirana kadar yükselme beklediklerini kaydeden Erdem Başçı enflasyonu kontrol etmek için sıkı duruşun yeterli olduğunu belirterek “İlave adım atmak gerekirse bundan çekinmeyiz, kaçınmayız. Ancak şu anda politikalarımız yeterli sıkılıkta” dedi. “Piyasadaki endişe azaldı ve güven arttı mı?” sorusuna da Başçı, “Bunun iki ayağı var. Dışarıda FED’in politikalarında netlik oluştu ve yan etkileri azaldı. Türkiye’nin de dahil olduğu çok konuşulan 5 ülkeye sermaye girişi başladı. İçeride ise seçimlerle ilgili belirsizlik vardı, o geride kaldı, fiyatlamalar değişti” cevabını verdi.
AÇMAZ NEREDE: Ülkeye dışarıdan para girişi olursa büyüme olur, TL değerlenir, enflasyon düşer. Ama para girişinin yaratacağı başka etkiler de var. Kur düşeceğine ve büyüme oranı artacağına göre, ithalattaki düşüş ivme kaybedebilir, hatta durabilir, ihracat zorlanır, kısaca bu kez cari açıkta zorlanmaya başlarız. Merkez Bankası Başkanı Erdem Başçı’nın “Türkiye’nin problemleri enflasyon ve dış denge” derken, aldığı önlemler de bir tarafı tamir ederken diğer tarafı yıkıyor. Bu da durumu, iki sorunlu olması yanında bir çıkmaza da götürüyor.
SONUÇ: “Bir problemin güç olduğunu söyleme; eğer güç olmasaydı, zaten problem olmazdı.” F. Foch
