Yüksek faiz ve dövizden borsaya değil arsa yatırımlarına geçtik
Dün Türkiye Sermaye Piyasası Birliğinin verilerine göre borsadaki yerli bireysel yatırımcıların dağılımını ve toplam yatırımcı sayısını verdik. 2013 sonu itibarıyla hisse senedinde 1 milyon 95 bin bireysel yatırımcı var. Bu sayı 2012 yılına göre 20 bin daha fazla. Ama bu sayı hisse senedi piyasasına yatırım yapanları iyi yansıtmıyor.
■ Çünkü sayının içinde 10 bin liranın altında 882 bin kişi var ve toplam yatırımcıların yüzde 80.5'ini oluşturuyor. Ancak yatırım tutarları çok küçük. 882 bin kişinin toplam yatırımı 961 milyon lira. Yerli bireysel yatırımcıların portföy tutarının sadece yüzde 2.6'sı kadar. İhmal edilebilir bir rakam. Bu rakam çıkıldığında velObin liranın üzerindeki portföy tutanların sayısı dikkate alındığında sayı 213 bine iniyor. Gerçek yatırımcı sayısı diyebileceğimiz kitle de bu. 37 milyar liralık toplam portföyün 36 milyarı 213 bin yatırımcıya ait.
■ Bunların içinde 1 milyon lira ve üzeri portföy tutanların sayısı 3bin 262 kişi. 37 milyar liralık portföyün 21.4 milyar lirası bu dilimin. Bu da toplam portföyün yüzde 58'ini oluşturuyor. Yani borsada tutulan sermaye büyük yatırımcıların sermayesi. Sayısı da bir kaç bin.
■ Bu sayılara bakınca hisse senedindeki yatırımcıların son derece az olduğu söylenebilir. Ama gerçek durum böyle de değil. Çünkü yatırım fonları, emeklilik fonları aracılığıyla da borsaya yatırım yapanlar var. Bunlar toplu veya kurumsal yatırımcı aracılığı ile hisse senedine doğrudan değil, dolaylı şekilde yatırım yapanlar.
■ Bireysel emekli olmak isteyenler emeklilik yatırım fonlarına yatırım yapmak durumunda. Buradaki yatırımcı sayısı4 milyon 127 bin kişi. Tabii hepsi de hisse senetli fonlara girmiş değiller. Yatırım fonlarında da 2 milyon 661 bin yatırımcı veya katılımcı var. Bunların bir bölümü de hisse senedi ağırlıklı fonlarda. Kısaca fonlar aracılığı ile milyonlar olmasa da 100 binlercedoIaylı hisse senedi yatırımcısı bulunuyor.
■ Özel sektör tahvillerine yatırım yapan bireysel yatırımcı sayısı da 165 bine ulaşmış. Bu iyi bir gelişme. Devlet iç borçlanma senetlerine yatırım yapanların sayısı ise çok sınırlı ve 42 bin.
■ Hisse senedinin doğrudan yatırımcı sayısı az da olsa dolaylı biçimde milyon ve üzeri bireysel yatırımcıyı ilgilendirdiği kesin.
■ Bütün bu sonuca rağmen sermaye piyasasının büyümesi, son yıllardaki ekonomik performansı ve kişi başına yükselen geliri yansıtmaktan uzak kalıyor. Bunun ana nedenlerinden biri sermaye piyasasına duyulan güvensizlik ve bu konuda yapılan çalışmaların yetersiz kalması.
■ Ancak bir önemli neden daha var. O da artan kişi başına gelire karşı tasarruf oranının tarihi düşük düzeylere düşmesi. Artan arsa ve emlak yatırımlarının artması tasarrufları emiyor. Türkiye'nin hiçbir döneminde görülmeyen bir şekilde fazla ve uzun süreli konut, inşaat ve emlak yatırımları halen devam ediyor. Tasarrufları azaltan asıl etken bu. Hisse senedine yönelmesi gereken fonları azaltan faktör bu.
■ Türkiye'de yüksek faiz dönemi kapandı, yüksek enflasyon ve buna bağlı yüksek döviz dönemi de kapandı. Bu anlamda borsa alternatif yatırım araçlarının rekabetinden kurtuldu. Tam da önünün açılması gerekirken bu kez önüne gayrimenkul çıktı. Kısaca faizden veya dövizden borsaya değil, arsaya geçtik.
SONUÇ: "Dünyada ortalıkta dolaşan bir sürü berbat yalan var, en kötüsü de yarısının doğru olması."
Winston Churchill
