İşin fıtratında bu kadar erken hareket var mı?

Türkiye’ye yatırım yapılabilir kredi notu veren Fitch geçen hafta 3 bankanın görünümünü negatife çevirdi. Bu hafta da diğer yatırım yapılabilir notunu veren Moody’s Irak’ta meydana gelen olayların Türkiye’nin kredi notu üzerinde baskı yaratabileceği uyarısını yaptı.

Çünkü Irak Türkiye’nin ikinci büyük ve net bazda ise en büyük ihracat pazarı. Nitekim Moody’s açıklamasının yapıldığı gün İhracatçılar Meclisi haziran ayı rakamlarını duyurdu. Irak’a yapılan ihracatın haziranda yüzde 21 oranında gerilediği ortaya çıktı. Başta borsa olmak üzere Türkiye piyasalarının bozulmasında ve negatif yönlü ayrışmasında bizce en önemli neden bu oldu. Acaba not düşer mi korkusu spekülatörler tarafından kullanıldı.

Petrol fiyatlarında yaşanacak yükselişin de ekonomiyi iki ayrı kanaldan olumsuz etkileyeceği açık. Bir yandan ithalat faturasını kabartarak cari açığı büyütücü, diğer yandan da akaryakıt fiyatları yoluyla enflasyonu artırıcı etki gösterecek. Bu anlamda yapılan uyarı veya gelişmeye dikkat çekmek gerçekçi bir yaklaşım.

8 AĞUSTOS’UN ÖNEMİ:

Ancak aynı kuruluşun 8 Ağustos’ta Türkiye’nin kredi notuyla ilgili düzenli bir gözden geçirmesi olunca, işin rengi değişiyor. Bankalardan başlayan ve şubat ayında da zaten Moody’s’in yaptığı görünümü negatife çevirme süreci, acaba ağustos ayında not kırmaya doğru gider mi sorusunu doğuruyor. Çünkü dikkat çekilen Irak gelişmeleri ve Irak riskinin hemen gelip geçmeyeceği, süreceği anlaşılıyor. İki kuruluştan biri notu düşürürse o zaman da Türkiye yatırım yapılabilir kategoriden çıkıyor. Tek kuruluşun notu, uluslararası piyasalarda yatırım yapılabilir kabul edilmeye yetmiyor. Böyle bir karar alınacaksa bunun bizim için en önemli tarafı burası.

HATA MI YAPTILAR?:

Diğer önemli yanı da 14 ay gibi bir süre sonra yatırım yapılabilir notunun geri alınması olacak. Yatırım işi uzun vadeli bir iş. Hele reel sektörde yatırımdan bahsediyorsak, 3-4 yıldan başlayan ve 10 yıla kadar giden bir vadeden bahsediyoruz. Verdiğiniz notu bir yıl sonra geri almak ise bu anlamda çok erken. Ve de notu veren açısından çok ciddi bir hata yapıldığını kabullenmek anlamına gelir. En azından notu verenin verirken çok erken hareket ettiklerine yorumlanabilir.

GEÇ KALMIŞLARDI:

Fakat öyle bir durum da yok. Çünkü not kuruluşları Türkiye’yi yatırım yapılabilir seviyeye çıkarmada değil erken davranmak çok geç bile kaldılar. Burada geçmişten gelen hafıza ve kötü sicilin de etkisi olabilir. Ama küresel kriz öncesinde not kuruluşlarının eli notu artırmaya bir türlü varmadı. Kriz sırasında da cesaret edemediler. Halbuki Türkiye iyi bir sınav verdi ve IMF programı olmadan krizi tek başına geçirmeyi, hatta krizden güçlenerek çıkmayı başardı. Kriz sonrasında da not kuruluşları işi ağırdan aldı. Artırım ancak 2012 sonu ve 2013 ortasında yapılabildi.

İŞİN FITRATI NE:

Bu açıdan eğer ağustos ayında veya yakın bir tarihte not kırılımı gerçekleşirse bu ancak önyargıyla hatta siyasi kararla mümkün olur. İşin doğal akışında bu kadar kısa sürede yatırım yapılabilir notu geri almak yok. Riskleri bu kadar önceden görmek ve önden hareket etmek de, en azından not kuruluşlarının fıtratında yok. Olmayan bir şeyin Türkiye’ye uygulanması da ancak siyasi bir kararla olur.

SONUÇ: “Niyet hayır, akıbet hayır.” Türk atasözü