Nasıl yani, FED'de özet ile tutanak farkı bu kadar mı çok olur
Dünya parasını yönettiğinden ve krize parasal önlemlerle yanıt verdiğinden dolayı FED’in her yaptığı küresel piyasalar için son derece belirleyici oluyor. Adeta FED dünyanın merkez bankası gibi çalışıyor. Diğer ulusal merkez bankaları da FED’in birer şubesi durumuna düşüyor. FED son olarak 17 Eylül’de toplanmış ve faiz kararı almıştı. Toplantı özetinin açıklanmasıyla küresel piyasalarda satış yönünde esen rüzgârlar daha şiddetlendi. Dolar daha değer kazandı. 6 büyük para birimi karşısında değerini ölçen Dolar Endeksi 84.7’den 87.7’ye kadar çıktı. Dolar yükselince altın da 1.183 dolarla son yılların en düşük düzeylerine indi. Petrol fiyatı 90 dolara geriledi. Emtia fiyatları ve borsalar düştü.
- Çünkü FED FOMC özetinde her ne kadar düşük faizlerin “daha uzun bir süre” korunacağı belirtilse de, FED üyeleri arasında yapılan anket faizlerin daha hızlı artırılacağını gösteriyordu. 2015 için üyelerin FED faiz beklentisi haziranda yüzde 1.125 iken, eylülde 1.375’e çıktı. 2016 için bu oranlar yüzde 2.500’den 2.875, 2017 sonu için de 3.750 ile sabit kaldı.
- Faiz beklentilerindeki yukarı yönlü bu değişim, piyasalar için daha erken bir faiz artırımına gidileceği ihtimalini artırdı. 2015’in ortası veya ikinci yarısında beklenen faiz artırımlarının başlatılmasını, yılın ikinci çeyreğine çekti. Buna göre piyasalarda fiyatlamalar başladı.
- Tutanakların yayımı 20 günlük arayla oluyor. Nitekim önceki gün 17 Eylül’deki toplantının ayrıntıları ortaya çıkınca faizlerin daha hızlı artırılacağı ihtimali yanında FED üyelerinin hızlı dolar artışından da endişe duymaya başladıkları görüldü. Bu yeni ve önemli bir bilgiydi. Toplantının özetine konulmayışı hata veya eksiklik diye tanımlanabilir. Ya da FED’in piyasalarla iletişim stratejisinin bir parçası da olabilir.
- Ne olursa olsun sonuç değişmiyor. Demek ki, faiz artırımları kaçınılmaz şekilde doları daha değerli hale getirirse FED geri adım atabilir, faiz artırım sürecini gevşetebilir, piyasadan likiditeyi geri çekmede frene basabilir. Bu aynı zamanda FED’in piyasa dostu politikalarının sürmesi demek. Doların değer artışının ılımlı olmasının finansal piyasalar ve dünyadaki varlık fiyatları açısından belirleyici olduğu açık. Çünkü fiyatlar dolarla, maliyetler dolarla. Ayrıca en güçlü yatırım alternatifi.
- Güçlenen dolar FED’i rahatsız ediyorsa, bu demektir ki, faiz artırım sürecinde dengeli bir gidiş olacak. Doların kısa sürede hızla değer kazanmasına FED gücü yettiğince izin vermeyecek. Ya da bu konuda piyasanın yanında yer alacak.
- Ortaya çıkan bu yeni enformasyon küresel piyasaları ve Türkiye piyasalarını kısmen rahatlattı. Kayıplarının bir bölümünü geri aldı. Dolar FED toplantı özetinin yayımlandığı 17 Eylül’ü 2.22 ile kapatmış ve önceki gün 2.30’a dayanmışken dün yeniden 2.25’e geriledi. Borsa yüzde 3 civarında prim yaptı. Faizler 20 baz puan kadar aşağı geldi. Böylece kötüye gidiş bir süreliğine kesildi veya ivme kaybetti.
- Kötüye gidişin durulması ancak çok kısa süreli olabilir. Çünkü jeopolitik riskler gücünü koruyor. FED bu ay sonunda toplanacak ve yeni bir şey söyleyecek. Uluslararası yatırımcı pozisyonlarının çoğu kârlı ve yıllık hesap kapatma dönemi giderek yaklaşıyor. Kasım hesap kesim ayı. Yeni yıl ise yeni pozisyonlar açmaya fırsat tanımayabilir çünkü zaman yok. Piyasalar ancak FED’in faiz artırımına hazırlanır.
SONUÇ: “Gerçek, gecikmeyi sevmez.” Seneca
