Bir Hintli, bir Pakistanlı ile bir Iraklı 10 Numara'ya adaymış…

Boris Johnson bir dizi skandal ve yalan dolandan sonra istifa etti ama şimdilik sadece Muhafazakar Parti liderliğinden. Yeni liderin seçileceği ekim ayındaki parti kongresine kadar başbakan kalmaya niyetli. Fakat partinin içi kaynıyor, sonbahara kadar beklemeye tahammül yok; eski Başbakan John Major dahil partinin bütün bildik isimleri Johnson’ın bir an önce Downing Sokağı 10 Numara’dan kapı dışarı edilmesi gerektiğini söylüyor.

Yeni parti lideri ve İngiltere’nin yeni başbakanı olmak için bilenen adaylar da sıraya girmeye başladı. Üstelik içlerinden ikisi, Johnson’ı istifaya sürükleyen fişeği ateşleyen bakanlar: Başbakanı protesto için istifa eden eski Maliye Bakanı Rishi Sunak ve eski Sağlık Bakanı Sajid Javid. Her ikisi de cesur ve atak tavırları nedeniyle partili vekillerden alkış aldı. Sunak’ın yerine çabucak bakanlığa atanan Nadhim Zahawi de 10 Numara’nın olası adaylarından biri.

Johnson’ın eski rakiplerinden Jeremy Hunt ve şimdiki Dışişleri Bakanı Liz Truss ile Savunma Bakanı Ben Wallace ve eski Savunma Bakanı Penny Mordaunt’un da bugün yarın adaylıklarını açıklayacağı söyleniyor ama ilk sıralardaki aday tablosu etnik köken ve inanç temelinde çeşitlilik bakımından çok çekici.

Daha birkaç hafta önce Türkiye, Kılıçdaroğlu’nun Aleviliğinin cumhurbaşkanı seçilmesine engel olup olmayacağını tartıştı. Aday olsun olmasın o tartışma yine açılır; hele altılı masanın adayı olursa hiç kaçmaz. Aleviliği savunma ve kollama babında bile meydanlara sürüleceği kesin. Kılıçdaroğlu artık nihayet bu konuda söze girer mi, orası meçhul.

Boris Johnson’la tanışıklığımız ve köklerine dair keşfimiz malum Spectator dergisinin editörü olduğu günlere dayanır. Milletvekili seçildiğinde, Londra Belediye Başkanlığı’nda, sonra 10 Numara’ya kadar yükseldiğinde hep “Ali Kemal’in torunu” diye andık. Gerçi son zamanlarda köklerindeki Türklüğe mesafe alır gibi olduk. Kendisi de zaten böyle bir kimlik inşa etmiş değil.

Ancak Muhafazakar Parti liderliğine aday görülenler için aynı durum söz konusu değil. Farklı etnik kökenleri üzerine açıkça konuşmaktan çekinmeyen siyasetçiler. Muhafazakar Parti, azınlığa mensup orta sınıf seçmenin oylarına talip olduğu için, parti saflarında etnik köken yelpazesi, kültürel kimlik çeşitliliği geniş.

HİNTLİ MİLYARDERİN HİNDU DAMADI

Rishi Sunak, uzun zamandır Johnson’ın yerine favori olarak görülüyordu, Twitter’dan videolu bir mesajla adaylık kampanyasını başlattı. Hint asıllı Sunak “Ready For Rishi” hesabından yayınladığı videoda kişisel hikayesine annesinin henüz 15 yaşındayken yepyeni umutlarla İngiltere’ye gelişiyle başlıyor. Ailesinin kendisine iyi bir gelecek hazırladığını, kendisinin de her bireye iyi bir gelecek için siyasete atıldığını söylüyor.

Sunak siyasette ilk günden beri kimliğini şöyle tarif ediyor: “Hem İngiliz, hem Hintli hem de Hindu’yum. İngiltere benim vatanım ancak dini ve kültürel köklerim Hindistan'da. Karım Hintli. Hindu inancına mensup olduğumu da açıkça telaffuz edebiliyorum. Bir Hindu olarak sığır eti yemem. Ama bu asla sorun olmadı. Neyse ki, dini inanç burada Amerika’daki gibi siyasete hakim olmuyor.”

Pencaplı büyükbabaları önce Afrika’ya, sonra da 1960’larda aileleriyle İngiltere’ye göç etmiş; Sunak Hampshire’da doktor babayla eczacı annenin oğlu olarak dünyaya gelmiş. İngiltere doğumlu olmasına karşın Hintçe ve Pencap dilini konuşabiliyor. Oxford’da öğrenim görüyor, Fullbright bursuyla ABD’de Stanford Üniversitesi’ne geçiyor ve Hint bilgi-işlem şirketi Infosys’in patronu Narayana Murthy’nin kızı olan karısı Akshata ile de orada tanışıyor. Dolayısıyla Hintli milyarderin damadı olarak da bir ünvanı var.

Goldman Sachs’ta başarılı bir kariyerin ardından milletvekili olan Sunak sosyal medya iletişiminde başarılı bir siyasetçi. Korona krizinde uyguladığı ekonomi politikası olumlu tepki topladı. Ancak hayat pahalılığının arttığı son dönemde ek yardım paketi açılmasına yanaşmadığı için halk nezdinde görev onayı geriledi. Aynı Başbakan Johnson gibi kapanma döneminde kurallara riayet etmediği için para cezası aldı. Ayrıca aile serveti ve bazı vergi manevraları nedeniyle eleştirilere hedef oldu.

PAKİSTANLI OTOBÜS ŞOFÖRÜNÜN OĞLU

Johnson’a bayrak açıp bakanlıktan istifa eden Sajid Javid de muhtemel adaylardan. Pakistan kökenli bir otobüs şoförünün oğlu. Müslüman kimliğini şöyle tarif ediyor: “Dört kardeşimle birlikte Allah inancıyla yetiştirildik. Ancak dinin gereklerini yerine getiren biri değilim. Bizim evde ibaret eden tek kişi var, o da Hıristiyan olan karım Laura…”

Javid, partinin liberal kanadından. İki yıl önce Başbakan’la ters düşüp Maliye Bakanlığı’ndan ayrılmış, bir yıl sonra Sağlık Bakanı olarak atanmıştı. Uzun süre Johnson’ı savunan, ancak istifa salvosunda Sunak ile birlikte harekete geçen Javid aynı Sunak gibi malvarlığı ve vergi konusunda eleştiriler aldı. Milleti aşılanmaya teşvik amacıyla attığı bir tweette Kovid hastalarını incittiği için tepki çekmiş ve özür dilemek zorunda kalmıştı. Daha sonra kendisi de virüse yakalandı.

IRAKLI KÜRT GÖÇMEN VE MİLYONER

Sunak’ın istifası üzerine eğitim bakanlığından Maliye’ye kaydırılan Nadhim Zahawi, daha Boris Johnson’ın istifa açıklamasından önce “İngiltere Başbakanı olmak benim için büyük ayrıcalıktır” diyerek niyetini belli etmişti. Nitekim kabinede yeni görevi kabul etmesine rağmen Johnson’a desteğini geri çekerek istifaya çağırdı.

Zahawi, Iraklı Kürt bir ailenin oğlu olarak Bağdat’ta dünyaya geliyor ve Saddam rejiminin ilk yıllarında 11 yaşındayken ailesiyle birlikte İngiltere’ye göçüyor. Londra Üniversitesi’nden (UCL) kimya mühendisi çıkıyor, ünlü anket şirketi YouGov’un kurucusu olarak en zengin milletvekilleri arasında yer alıyor. YouGov’da CEO görevini bıraktıktan sonra Gulf Keystone Petroleum şirketinde stratejiden sorumlu üst düzey pozisyona geliyor. Kişisel serveti sürekli medyanın radarında; Londra ve Dubai’deki mülklerinin toplam değeri tahminen 100 milyon sterlin.

Zahawi Iraklı Kürt kökenden bir Müslüman olarak Muhafazakar Parti’de asla İslamofobiye tanık olmadığını söylüyor. Ancak Trump’ın bazı İslam ülkelerinin vatandaşlarına koyduğu ABD’ye giriş yasağından etkileniyor. İngiliz vatandaşlığına rağmen Irak doğumlu olduğu için, ABD’de üniversitede okuyan çocuklarını görmeye bile gidemiyor. Dönemin Başbakanı Theresa May’i bu uygulamaya sert tepki göstermediği için eleştiriyor ve İngiltere’nin bu tavrı nedeniyle Irak ve diğer birçok ülkede DEAŞ’a olan desteği artırdığını iddia ediyor.

Şimdi Zahawi, Boris Johnson’ın istifa kararını açıklarken söylediği “dünyanın en iyi işinin” olası talipleri arasında.

YENİ DÜĞÜN MEKANI ARIYOR

Çek git çıkışlarına hedef olan Johnson’a gelince; Kovid kapanmaları sırasında gizli partileri yüzünden zaten çok yıpranmıştı. Muhafazakar Parti milletvekili Chris Pincher’la ilgili taciz iddialarını bildiği halde yalan söylemesi ise sonunu hazırladı. Pincher, geçen şubatta parlamento grup yöneticiliğine atanmıştı. Parti disiplinini sağlamaktan sorumlu adam, partinin Londra’daki özel kulübü Carlton Club’da iki erkeği elle taciz ettiği ortaya çıkınca istifa etti. Bir Dışişleri yetkilisi, Johnson’ın Pincher’la ilgili iddialardan haberdar olduğunu açıklayınca deniz bitti; Johnson pişmanlığını da itiraf etti.

Ve Boris Johnson’ın düğün planları da altüst oldu. Geçen yıl Carrie Symonds’la Westminster Katedrali’nde evlenmiş, ancak korona kısıtlamaları yüzünden düğünü ertelemişti. Başbakanların resmi sayfiye konutu “Chequers”da büyük bir düğün planlıyordu. Sonbahara kadar görevde kalma ısrarını da bu düğüne bağlayanlar oldu. Ancak çek git baskıları nedeniyle şimdi düğün için yeni mekan arayışında olduğu söyleniyor.