FED bilançosu küçülürse ne olur?
Bu satırları okuduğunuzda FED, 2008 yılında bilançosu 900 milyar dolar seviyesindeyken 2009 krizi sebebiyle başlamak zorunda kaldığı ve 2014 yılına geldiğinde aynı bilançoyu 4.5 trilyon dolara kadar çıkardığı “parasal genişleme” sürecini nasıl tersine çevireceğini açıklamış olacak. Bir başka ifadeyle FED 6 yıl boyunca büyüttüğü ve son 3 yıldır da sabit tuttuğu bilançosunu “nasıl normalleştireceğini”, daha net söyleyelim “nasıl küçülteceğini” anlatacak.
2017 Eylül ayı itibarıyla FED’in bilançosunda 1.7 trilyon dolarlık mortgage tahvili (toplam mortgage tahvillerinin yüzde 29’u) ve 2.4 trilyon dolarlık devlet tahvili (toplam devlet tahvili stokunun yüzde 17’si) var.
Peki gelelim sorulara...
FED bu bilançoyu nasıl küçültecek?
Bu sorunun tam cevabını aslında FED toplantısı sonrası öğreneceğiz. Ancak bu yazının yazıldığı anda piyasanın tahmin ettiği mekanizma, “İlk ay 10 milyar dolarlık tahvilin itfa olmasına izin verilecek. Daha sonra bu aylık 50 milyar dolara kadar çıkacak”. Bir başka ifadeyle bilanço küçültmenin başlayacağı ilk ay tahmini olarak o ay itfası gelen 6 milyar dolarlık devlet tahvili ve 4 milyar dolarlık mortgage (ipotekli) tahvili yerine yeni tahvil konmayacak. Daha sonra ilerleyen aylarda bu rakam 50 milyar dolara kadar çıkacak.
Bilanço ne kadar küçülecek?
FED 2008’den 2014’e kadar bilançosunu yüzde 500 yani 3.7 trilyon dolarlık tahvil alımı yaparak büyütmüştü. Şimdi normalleşme süreci boyunca bunun 1.5-2 trilyon arasında bir kısmının (FED başkanlarından Dudley’in ifadesine göre) itfa olarak, bilançonun 2 trilyon dolar seviyesine inmesi bekleniyor. Yukarıda bahsettiğimiz bir şablonda FED’in bilançosunu küçültüp nihai hedefi 3 trilyon dolara düşmekse normalleşme sürecinin kabaca 2.5 yıl sürmesini beklenir.
Bilanço küçülmesi ABD tahvil faizlerini nasıl etkiler?
Goldman Sachs’ın tahmine göre FED’in bilançosunu küçültürken her yıl ABD tahvillerine yaklaşık 15 baz puanlık bir baskı yapması bekleniyor. Buradan yola çıktığımızda da 2.5 yıl sonunda ABD 10 yıllık tahvillerinde kabaca 40 baz puan kadar sadece bilanço küçültme sebebiyle bir faiz yükselmesi görülebilir.
FED bilanço küçültme dışında faiz artırımlarına devam edecek mi?
Şu satırlar yazıldığı an itibarıyla aralık ayında FED faizinin yüzde 50 oranla 25 baz puan daha artacağı ve yüzde 1.5’e çıkacağı tahmin ediliyor. Böylece 2017 yılında 3 faiz artırımı yapılmış olacak. Ancak 2018 yılı için (yılın ikinci yarısı olmak kaydıyla) 25 baz puanlık tek faiz artırımı öngörülüyor.
FED’in bilanço küçültmesiyle ilgili detaylar bu şekilde. Görüldüğü üzere piyasalar için aslında sürpriz olabilecek pek bir şey yok. Hemen her şey piyasalar tarafından önceden biliniyor ya da en kötü tahmin edilebiliyor. 2018 sonunda FED faizi yüzde 1.75 ya da en fazla yüzde 2 olabilir. Bilanço da 2018 sonunda kadar en fazla 400-500 milyar dolar arasında küçülebilir.
Ancak...
Piyasa bu ayrıntıların hepsini bilmesine rağmen hem ABD tahvil faizlerinde hem de ABD Doları’nın değerinde fiyatlama yaparken farklı bir strateji uyguluyor. Dolar endeksi şu an Ocak 2015 seviyesine kadar gerilemiş durumda. Diğer yandan ABD tahvil faizleri kısa tarafta (örnek 2 yıllık tahviller) 2008 yılındaki seviyesine kadar (yüzde 1.40) yükselmesine rağmen, 10 yılık tahviller hâlâ yüzde 2.22 ile 2017’nin en düşük seviyesinde. Piyasa ne olacağını bilmesine hatta nasıl olacağını da tahmin etmesine rağmen bu iki konuda “kör ve sağır”ı oynuyor. Bu sebeple de bildiğimiz şeylerden dolayı olabileceklerden endişe ediyorum. Umarım yanılırım.
