Can sıkıntısına övgü
Sigmund Freud can sıkıntısı için “Öğrenmenin habercisi” dermiş. Ben de oğlum Uzay bana “Canım sıkıldı” diye gelince “Harika, demek ki yeni bir buluş için doğru haldesin” diyorum. Çünkü can sıkıntısı yaratıcılığın ön önemli zemini...
UZAY yanıma geliyor: “Anne, çok sıkıldım.” Daha uyanalı yarım saat olmuş mesela. Kahvaltıdan sıkılmış olabilir mi? Ya da uyku mahmurluğundan? Biz çocukken “Canım sıkıldı” dediğimizde ne talep ederdik hatırlamıyorum ama Uzay’ın yaşıtları için “Sıkıldım” demek, “Anne, film izlememe izin ver yoksa sana sarıcam” demekle benzeşiyor. Olsun efendim, fark etmez, sıkılsın, bana sarsın. Günde en fazla bir film seyretmesine izin var, sıkılsa da, patlasa da, çatlasa da ötesi yok.
‘ÖĞRENMENİN HABERCİSİ’
O bana, “Canım sıkıldı” diye gelince ben de “Harika, sıkılmaya başladıysan demek ki yeni bir buluş yapmak için doğru haldesin” diyorum... Bu yanıtı bulduğumdan beri kafam rahat. “Öff anne” diyor ve odasına gidiyor. Her çocuğun oyun âlemi farklı, bizimki oyuncaklarını bir yerlere tıkmayı, onları bağlamayı, kutulara sokuşturmaya çalışmayı seviyor. Sıkıntısı ne âlemde diye bakmaya gittiğimde görüyorum ki bir dinozoru bacaklarından sandalyeye bağlamış mesela. Yaz tatili görevini yerine getiriyor. Hiçbir yere yetişmek zorunda olmayan çocuk, canı sıkılarak kendi kendine bir şeyler buluyor... Oh ne güzel.
YARATICILIĞIN ZEMİNİ
Sigmund Freud, can sıkıntısı için “Öğrenmenin habercisi” dermiş. Çocukken canım sıkıldığında dolaplarımı topladığımı hatırlıyorum, odamı yeniden dekore ettiğimi, makarnaları ipe dizip kolye yaptığımı, kuzenlerimle beraber anneannemin bahçesinde topraktan solucan bulmaca oynadığımızı, o solucanlarla tavukları beslediğimizi, bisiklete binmeyi öğrendiğimi, annemle bezelye ayıkladığımı hatırlıyorum.
Ve hatta günlüğüme can sıkıntısıyla geçen günlerimin dökümünü yazarak yazı hayatıma başladığımı, halamın bana verdiği şiir defterindeki şiirleri ezberleyene kadar okuduğumu ve bu şekilde Cemal Süreya, Attila İlhan ve Turgut Uyar’la tanıştığımı... İşte bunların hepsi ve daha hatırlamadığım onlarca şey can sıkıntısından... Can sıkıntısı, yaratıcılığın en önemli zemini. Colorado Üniversitesi’nde, 6 yaşındaki 70 çocuğun günlük programlarının ve oyun alışkanlıklarının incelendiği araştırmada; çocukların hayali oyun ve kendi seçtikleri kitapları okuma gibi ‘az yapılandırılmış’ spontan aktivitelere ve dersler, spor çalışmaları ya da ödev gibi yetişkinler tarafından organize edilen ve yönlendirilen ‘yapılandırılmış’ aktivitelere ne kadar süre harcadığı ölçülmüş. Çalışmanın sonucuna göre daha fazla serbest oyun oynayan çocuklar daha fazla özyönetim becerisi kazanıyor. Çocuklar, yapılandırılmış ve yetişkinler tarafından yönlendirilen aktivitelerle ne kadar çok zaman geçirirlerse, kendi koydukları hedeflere ulaşmak için verimli şekilde çalışma yapma becerileri o kadar az gelişiyor.
Kim John Payne de şahane ebeveynlik kitabı ‘Daha Sade Bir Hayat’tan öğreniyoruz ki Freud ve Colorado Üniversitesi araştırmacılarıyla aynı fikirde: “Çocuğun her can sıkıntısına müdahale eder, her iç çekişine yeni bir oyuncak ya da eğlenceyle cevap verirsek onu, yaratıcılığını geliştirme fırsatından alıkoymuş oluruz...”
Dedemin, zamanında babama sık sık tekrarladığı gibi: Sıkı can iyidir, çabuk çıkmaz! Diyeceğim o ki: Bırakalım sıkılsınlar...
TARİH ÖNCESİ HİKAYELER
Son birkaç aydır tarih öncesi döneme ait şahane bir kitap okuyorum. Jean M. Auel’in yazdığı ‘Yeryüzü Çocukları Serisi’. 6 seriden oluşan bu kitabın her cildi ortalama 900 sayfa kalınlığında. Kitabı daha önce tanıttım ama kısaca mağara zamanında yaşayan, ailesini bir depremde kaybettikten sonra Neandertaller tarafından evlat edinilerek büyütülen bir kız çocuğunun yaşamını anlatıyor. Kitabın kahramanının adı Ayla. Uzay, kitabı ne zaman elimde görse “Anne, Ayla şimdi ne yapıyor, Vihhii ne yapıyor?” gibi sorular soruyor. Bu merak bu kadar tazeyken Can Çocuk Yayınları’ndan çıkan, Stefano Bordiglioni imzasını taşıyan ‘Mamut Avı-Tarih Öncesi Hikâyeler’ isimli kitap elimize geçti. Tarih öncesi zamanlarda yaşayan bir kabilenin mamut avını anlatan kitap mini bir ‘Yeryüzü Çocukları’ hikâyesi gibi. Bir mamutun nasıl avlandığını, yiyecek ve giyecek yapmak için nasıl işlendiğini, o zamanlarda yaşayan insanların çevresel koşullarını çok güzel resimler ve yalın bir öyküyle anlatan kitap Uzay’ın çok hoşuna gitti. 6-10 yaş çocuklar için uygun bence.
AKLIN ÇOCUK HALİ
inSAn zihniyle davranışları arasında nasıl bir ilişki vardır? Bu ilişki yaşa bağlı olarak nasıl değişir? Bir çocuğun aklından hangi yaşta ne beklenebilir? Koç Üniversitesi Yayınları tarafından yayımlanan, Yrd.Doç. Çağla Aydın, Yrd. Doç. Tilbe göksun, Prof. Aylin C. Küntay ve Yrd. Doç. Deniz Tahiroğlu tarafından derlenen ‘Aklın Çocuk Hali’ kitabı bu sorulara cevap arıyor. Merkeze güncel araştırmaları koyarak bebek ve çocukların düşünce dünyalarını keşfetmeyi amaçlıyor.
Kitapta dil gelişimi, sosyal biliş ve normların algılanması, taklit, bellek. hayal gücü gibi zihinsel gelişim konuları farklı gelişim hikâyeleri üzerinden ele alınıyor.
Çizgi severler için kentli bir festival: İstanbul Comics & Art Festival
Çizgi romanı, graffitiyi, animasyonu ve görsel sanatları sevenler için tasarlanan İstanbul Comics & Art Festival, 23-25 Eylül arasında DSM Grup tarafından Kadıköy’de Saint Joseph Tesisleri’nde düzenlenecek. Bir şehir festivali olarak geniş bir katılımla gerçekleştirilen organizasyona çizgi roman dükkânları, yayınevleri, mizah dergileri, sahaflar, çizgi roman, graffiti ve animasyon sanatlarıyla ilgilenen yaratıcı oluşumlar ve profesyoneller katılacak. Workshop çalışmaları, söyleşiler düzenlenecek, özel olarak kurulan İCAF sahnesinde funk, hip hop-R&B ve soul konseri verilecek, çeşitli yaratıcı etkinlikler gerçekleştirilecek. Ayrıca Saint Joseph Tesisleri’nin bahçesinde havuz başında kurulacak beyazperdede yerli ve yabancı animasyonlar gösterilecek. Biletler Biletix’te satışa sunulacak...
