Ukrayna işgali sonrası yeni ekonomi - I
Elbette herkesin okuması farklı olacaktır. Doğal olarak, bundan sonraki görüşler benim subjektif görüşlerim olacak.
Bu görüşlerin üstüne devam yolları inşa etmeye çalışacağım. Ardından bunun ekonomik ve finansal çıkarımlarına bakacağım.
Hayatımızda ne, nasıl değişecek bunları irdeleyeceğim.
Değişimin büyük olacağına inandığım için doğal olarak görüşlerim eksik kalacaktır.
Çokça yanlış çıkacaktır.
Ancak düşünmekten zarar gelmez...
*
Bana göre, işin ilk kısmı ABD’de başkanlık seçimleri sırasında başladı.
Hillary Clinton’un Kampanya Şefinin epostaları sızdırılmış ve ortaya epey nahoş bilgiler çıkmıştı. Ardından Clinton’un benzer bir skandalı patladı.
Bu arada daha sonra Başkan olacak Trump, aradaki 10 puana yakın farkı kapatıyordu.
Hiç şüphesiz bu sızdırmaların yardımı oldu.
ABD’de çıkan CIA raporlarına göre tüm bunlar Rusların işiydi.
Kampanya boyunca seçmen tercihlerinin çeşitli algoritmalar tarafından da manipüle edilmesi yine bu ülkenin işiydi ABD’nin devlet yapısına göre.
Bahsettiklerim, kamuya açık ve kolaylıkla görülebilecek bilgiler. Gizli ya da gizemli değil.
Devam edelim.
Trump’ın başkanlığı boyunca, özellikle Demokrat eğilimli kanadı, kendilerinin otoriter diye tanımladıkları liderlere ABD’nin yaklaşımını benimsemediler.
Fakat Başkan’ın politikası ve şahsi ilişkilerinden ötürü yutkundular.
*
ABD’nin devlet aklına göre, liberal ve kapitalist düzen çok yönden saldırı altındaydı.
Liberal ve kurala dayalı ticareti, kamunun sübvansiyon desteği ile gürbüzleşen Çinli şirketler bitiriyordu. İçinde yüzebildikleri küresel ticaret denizinde örtük ilişkilerini kullanarak hile yapıyorlardı.
Zaten menşeleri gereği doğal bir pazar avantajları vardı. Üstüne kurallara uyuyor gibi yapıp küreselleşiyorlardı. Batı ise çaresiz kendi kurdukları oyunun manipüle edilişini izlemek zorundaydı.
Pandemi ve pandemide tedarik zincirlerinin yeniden düşünülmesi, Çin’in virüsü yayan ülke ilan edilmesi... Hepsi Çinli tedarik zincirlerini yeniden düşünülmesini sağladı.
Çin, Rusya ile beraber 2. Dünya Savaşı sonrasında tesis edilen düzenin en büyük açıklarıydı.
Rusya enerji ihraç ediyor, millileştirdiği yabancı kaynakları ise sistemle paylaşmadan büyümeyi baskılayıp coğrafi isteklerini artırıyordu. İçeride sandık gibi bir sorunu olmadan Rus halkının refahını orta halli ama istikrarlı şekilde koruyordu. Büyümeye gidecek kaynaklar ise dış ülkelerdeki jeopolitik emeller için kullanılıyordu.
Bir yandan boru hatları ile kendini dokunulmaz yapıyordu Rusya. Kırım, Donbass bölgelerindeki işgallere gelen tepkiler bu yüzden zayıf kalmıştı.
Kapitalizm ve serbest piyasacılık ise zaten Avrupa borç krizinde ve daha da geriye gidersek, ABD’den çıkan küresel finansal krizde bitmişti. Serbest piyasa yerini zararların sosyalize edildiği, deneysel politikalar ile günün kurtarıldığı bir zemine bıraktı.
*
İşte bu ortamda kapitalizm şekil değiştiriyordu. Rusya ve Çin bir yandan sistemin içinde yer alıp bir yandan kuralları bükebiliyorlardı.
Çünkü Batı hem felsefi olarak hem ekonomik olarak başarısız olmuştu.
Küreselleşme bitmişti.
Alternatif sistemler ve çeşitli araçlar ile kendi oyunlarında yeniliyorlardı.
ABD kendi evinde, bizzat Trump tarafından demokratik değerlerin ne kadar aşındırılabildiğini ve kurumlara dayalı yapının nasıl sallandığını gördü.
Kapitalist düzen liberal değerlerin yıpranması ile sorgulandıkça, demokrasi açığı git gide büyüyordu. Bunlar daha sonra negatif şekilde birbirini aşağı çekiyordu.
Rusların Ukrayna'ya girmesi beklenen zemini yarattı.
Çin’e uzanacak karşı-atak treni önce Rusya’dan geçiyor.
Artık Rusya’yı sistemin dışına almaya çalışıyorlar.
Oldukça gürültülü bir şekilde. Oldukça hasar verecek bir biçimde.
Bana göre olan bu. Ukrayna ne yazık ki bu değişimde acıya katlanacak ülke oldu...
