Kıbrıs limanları ve doğalgazında sona doğru...
Yavru vatan ya da Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) ile Kıbrıs Rum Kesimi arasında görüşme trafiği yeniden başlama sürecine doğru ilerlerken, anavatan Türkiye de önemli misafirini dün ağırladı. Mevzunun siyasi tarafı ve “yavru vatan/kardeş ülke” tartışmaları zaten yeterince ele alındı ve alınmaya devam ederken, gelişmelerin ekonomi tarafında neler olabileceğine göz atmakta fayda var.
Limanların (deniz ve hava) açılmasına yönelik sürdürülen çalışmalar, İsrail doğalgazının Kıbrıs gazıyla birlikte Türkiye üzerinden Avrupa pazarına ulaştırılması için yürütülecek müzakereler, ABD baskısıyla eylül ayında bir neticeye ulaşacak gibi görünüyor. Önemli kaynaklardan edindiğim bilgiye göre Amerika’nın, özellikle Türkiye-İsrail ilişkilerinin düzeltilmesini Kıbrıs görüşmelerinde mihenk taşı konumunda gördüğü ifade ediliyor. İki ülke arasında kesin bir barışın olmasına Türkiye’nin ayak diretmemesi halinde, Kıbrıs’ta iki taraflı, yani iki ülkenin de varlığını devam ettireceği bir gelecekten bahsediliyor. Hatta adı bile konmuş gibi: “Tayvan Modeli”
Hava ve deniz limanlarının ise çok daha ilginç bir yaklaşımla, iki tarafı da mutlu edecek şekilde ve Türkiye’nin de onayıyla Akdeniz’de ticaret ve turizmi canlandıracak metotla çözüme kavuşturulması hedefleniyor. KKTC tarafında Ercan Havalimanı’nın uluslararası trafiğe açılması için hava koridoru meselesi çözülecek, Rum tarafında ise Rum bandıralı gemilerin Türkiye limanlarına olan sefer sorunlarının ortadan kaldırılmasının, müzakerelerin bir parçası olacağından bahsediliyor. Maraş da bu kapsamda Rumlara iade edilecek.
Tüm görüşmelerin merkezi noktasında yer alan Amerika’nın birden fazla meseleyi birbiriyle ilişkili olarak, değişik senaryolarla çözmek için çaba sarf edeceği ve Avrupa’nın enerji meselesinin çözümünde de stratejinin kendisinde olduğu adımlar atacağı kaydediliyor. Takvim olarak da Eylül 2015 veriliyor.
Bir not daha: Türkiye’nin KKTC’deki seçimlerde bir gün önceye kadar hangi adayı desteklediğine dair görüşünü deklare etmediği, ancak son anda seçimi fazla etki etmeyecek bir süreçte Derviş Eroğlu’nu kuvvetli olmayan bir söylemle desteklediği ifade ediliyor. Bununla da Türkiye’nin Mustafa Akıncı’nın seçilmesine aslında yeşil ışık yaktığı, akabinde de çözüm görüşmelerini hızlandırmak istediği belirtiliyor.
Netice itibarıyla, bu atmosferde dün KKTC Cumhurbaşkanı Mustafa Akıncı, ilk ziyaretini beklendiği gibi Ankara’ya yaptı. Seçimin akabinde başlayan tartışmalarda, bu ziyaretle çözüm sürecinde nasıl bir yol haritası takip edileceğine dair çalışmalara dönüleceği ve sanıldığı gibi tartışmaların devam etmeyeceği kaydediliyor.
TANAP YENİ BATILI ORTAK VE TÜRKMEN GAZI NASIL GELECEK?
Trans Anadolu Doğalgaz Boru Hattı’na (TANAP) yeni ortak geleceğini Enerji Bakanı Taner Yıldız birkaç gün önce açıkladı. Yeni ortak veya ortakları büyük ihtimalle Batı’dan olacak. Türkiye, Azerbaycan ve Avrupa Birliği yetkililerinin beraber enerji çıkarması yaptıkları Türkmenistan’da TANAP ile Türkmen gazının da Avrupa pazarına ulaştırılması yönünde bir de mutabakat imzalandı. Türkmenistan’ın TANAP için ikna edildiği, daha önce İran üzerinden Türkiye’ye geleceği bahsedilen bu gazın da Hazar geçişiyle TANAP’a ulaştırılmasının amaçlandığının önemli bir gelişme olduğunun altını çizeyim.
“Türkiye-Türkmenistan-ABAzerbaycan” toplantısında mutabakat altına alınan Türkmen doğalgazının TANAP’a dahil edilme girişimi, aynı zamanda Hazar’da yeni bir tartışmanın da alevleneceğini gösteriyor. Rusya’nın çevre meselelerini bahane ederek Hazar geçişli boru hatlarına itiraz ettiğini biliyoruz. Bu tartışmaya İran’ın eklenme ihtimali de söz konusu.
Diğer bir husus ise Türkmen gazının TANAP’a nasıl ulaşacağı hususu. Daha evvel Azerbaycan, Türkmen gazını kendisi alıp reexport (ihraç) yapmak istiyordu. Acaba bu talebinden vaz mı geçti? Tüm bu detayları, bağlayıcılığı olan bir anlaşmaya imza atıldığında öğrenmiş olacağız. Umarım tüm tarafları memnun edecek, TANAP’ın değerini artıracak bir gelişme olur...
