Habertürk
    Takipde Kalın!
      Günlük gelişmeleri takip edebilmek için habertürk uygulamasını indirin

        Suriye’deki son gelişmeler karşısında Amerika ile Rusya arasında bir denge bulmaya çalışan, başından beri de Beşar Esad’a karşı olan Türkiye’nin tavrı merak ediliyordu. ABD öncülüğünde, İngiltere ve Fransa’nın katılımıyla yapılan Suriye operasyonuna Türkiye de desteğini açıkladı. Suriye’de kimyasal silah kullanıldığının altı çizilerek, Esad’a müdahale edilmesinde geç bile kalındığı mealindeki Türkiye yaklaşımı sonrasında, Rusya da ilk mesajını domates ve S-400 füzeleri üzerinden verdi. Defalarca burada yazdığım üzere iki ülke arasında domates meselesi, bizatihi domates olmaktan çoktan çıktı. İlişkilerin boyutunu göstermeye namzet oldu.

        Uçak krizinden sonra Rusya ile aramızda domatesin aracılık ettiği ilginç bir ilişki şekli ortaya çıktı. Türk domatesinin Rusya’ya ihracatında önü açık değilse, iki ülke arasında çözülmesi gereken sorunlar var demektir. Eğer Rusya, domatesin miktarını artırarak yeni Türk şirketlerine de ihracat için onay verdiğini açıkladıysa, bunu sorunlar çözülüyor şeklinde yorumlamak gerekiyor. Bir de yürüyen bazı işler üzerinden verilen mesajlar var. Ama önce domates meselesindeki son duruma bakalım.

        Mesela geçen hafta Rusya Başbakan Yardımcısı Arkadiy Dvorkoviç, sonbahara kadar Türkiye’den domates sevkıyatı için verilen kotanın kesin olarak genişletilmeyeceğini, sonbaharda bu konuda yeniden karar alınacağını açıkladı. Şerhi, “İlişkilerimizde uyuşmazlıklar devam ediyor”. Ancak bu ilişkiler Fransa Cumhurbaşkanı Macron’un sandığı gibi, ülkesinin katılımıyla Suriye’ye gerçekleştirilen saldırının Türkiye’yi Rusya’dan ayırdığı iddiasına malzeme olacak cinsten değil. Fransa’nın irapta mahalli yokken, uçak krizi yaşadığımız günden bu yana bu ilişki şekli var. Aslında iki ülke ilişkilerini canlı tutması açısından “domates diplomasisi”nin olumlu yanları olduğu da söylenebilir.

        Doğalgaz, Türk Akımı, Akkuyu Nükleer Güç Santralı, S-400 füzeleri, ithalat-ihracat dengeleri yanında Suriye’de çok boyutlu ilişkiler yumağında aynı noktada buluşamadığımız hususlar da var.

        S-400’LER NE ZAMAN GELECEK?

        Rusya’nın iki ülke ilişkilerinde kullandığı bir başka mesaj şekli ise üzerinde anlaşılan projelerin takvimine yönelik gecikme açıklaması. Ankara’da Erdoğan- Putin-Ruhani zirvesinden bir gün önce Üst Düzey İşbirliği Konseyi’nin (ÜDİK) toplantıları yapıldı, epeyce gecikmiş olan Akkuyu Nükleer Santralı’nın temeli atıldı. Bu toplantıda, ABD başta olmak üzere Batılı müttefiklerimizin merakla beklediği S-400’lerin tesliminin erken bir zamana alınacağı açıklandı. Savunma Sanayii Müsteşarı (SSM) İsmail Demir, 4 Nisan’da sosyal medya hesabında S-400 füzelerinin Türkiye’ye teslimatının Temmuz 2019’a çekildiğini duyurmuştu. Üzerinden fazla bir zaman geçmeden 13 Nisan’da Rusya’dan farklı bir açıklama geldi.

        Rusya Devlet Başkanı Putin’in askeri ve teknik işbirliğinden sorumlu yardımcısı Vladimir Kojin, Türkiye’ye S-400 füze savunma sistemlerini 2019 sonuna doğru göndereceklerine işaret etti. Peki neden böyle oldu? Onun cevabını da doğalgaz boru hattında “Türk Akımı”nda arayalım.

        TÜRK AKIMI’NDA GECİKME VAR MI?

        Türkiye’deki zirve öncesinde Rusya Enerji Bakanı Aleksandr Novak, Türk Akımı Projesi’nin ikinci boru hattında kara bölümünün inşası için halen Ankara’dan onay alınmadığını açıklamıştı. Bu konuda gelişmenin olmadığını, yani halen daha Ankara’dan beklenen onayın çıkmadığını, S-400’lerin 2019 sonunda teslim edileceği mesajı üzerinden anlamak mümkün.

        Bakan Novak’ın, Türk Akımı’nda projenin ikinci boru hattının kara bölümüne Türkiye’den onay beklediklerine ve bu durumun gecikmeye neden olabileceğine dair vurgusu da vardı. Çünkü birinci hat Türkiye için, ikinci hat da Rus gazının Avrupa’ya ulaştırılmasında kullanılacak. Doğal olarak Türkiye’nin de Rusya’dan bekleyip alamadığı, henüz anlaşmasına imza koyamadığı işlerin olduğunu da düşünmemiz gerekir. Hasılı bu ilişkiler dargın, barışık yürüyor. Ama yürüyor. Mesajları da böyle okumak gerekiyor!

        Diğer Yazılar