Anlamlı ön bölüme görkemli final
‘Yüzüklerin Efendisi Üçlemesi’nin Amerikan sinemasına kazandırdıklarını listelemekle meşgulken ortaya çıkan ‘ön bölüm’ projesi, mantıklı bir seri üretim geleneğiyle sarıldı. 2012’de start alan ‘Hobbit Üçlemesi’; bu sene noktalanırken, fazla içimize sinmeyen ikinci filmi final bölümü “Hobbit: Beş Ordunun Savaşı”yla unutturuyor. Orta Dünya hayranlarını hayal kırıklığına uğratmıyor. Film, bugün vizyona girdi.
Peter Jackson’ı fantastik sinemanın Cecil B. DeMille’i ya da George Lucas’ı olarak tanımlamak herhalde çok doğru olacaktır. ‘Yüzüklerin Efendisi’ (‘The Lord of the Rings’) serisiyle, türün tarihinde yeni bir pencere açan yönetmen, bu amacından şaşmadığı işler sunmaya devam ediyor. Beğenin veya beğenmeyin ama o üçlemenin ön bölümüne denk gelen ‘Hobbit Üçlemesi’ (‘The Hobbit Trilogy’), teknik işçilik açısından herhangi bir eleştiriyi hak etmiyor.
UYARLAMA MANTIĞI ZORLAMA
Belki 1937’de yayınlanmış 426 sayfalık kitaptan; süreleri 168, 161 ve 144 dakikayı bulan üç film, yani totalde 375 dakikalık malzeme çıkarmak ‘zorlama’ kelimesini akla getiriyor. Ancak ikinci bölümün fazlasıyla uzatılmış durması dışında üçlemenin aksayan bir tarafını bulmak da kolay değil. Jackson, “Hobbit: Smaug’un Çorak Toprakları”nda (“The Hobbit: The Desolation of Smaug”, 2013) ‘ejder avı macerası’ alt türüne kaymıştı. Orada Erebor Krallığı’nın yıkılışı sonrası hobbitler, orklar, cüceler, elfler ile insanlar arasındaki savaşın ilk sinyalleri verilmişti.
Açıkçası “Hobbit: Beş Ordunun Savaşı” (“The Hobbit: The Battle of the Five Armies”, 2014) da bu hesabı kapatıyor, efsaneye bir ‘ara final’ armağan ediyor. 2.35:1 oranında her yerinden bir ırkın fışkırdığı, Orta Dünya vadilerinin kana bulandığı bir çatışmaya, bir savaşa, bir iktidar mücadelesine tanıklık ediyoruz nihayetinde. Smaug’u seslendiren Benedict Cumberbatch ise burada Sauron’a da transfer olup onun çıktığı anlara renk katıyor.
‘ORTA DÜNYA’YA ‘HOBBIT’ VE ‘CÜCE’ GÖZLEMİ
Peter Jackson, Bilbo, Thorin Oakenshield, Bard, Legolas, Bofur, Laketown’ın Efendisi gibi karakterlere açılan bir fantastik savaş mizanseni canlandırıyor. Barışçıl ırklarla kavgacı ırkları karşı karşıya geliyor. Böylece 1930’larda yazılan roman, 1. Dünya Savaşı’nın toprak kazanımı için çarpışan ülkelerine, insanların canına kıyıldığı ortamına alegorik bir yakıştırma yapıyor. Tolkien’in kişisel anılarına da ayna tutuyor.
Yönetmen, genelde cüceler ile hobbitlerin tarafından ilerlediği için daha dar ölçekli objektifler tercih etmiş. İlk filmdeki bol geniş alan ve doğa görüntüsünün mavi-yeşil kırması renk paletiyle dengelenmesi burada yok. Aksine teleobjektif ve normal objektifle, boy veya diz plan alıp aşağıda duran bir kamera var. Buradan Orta Dünya’nın çekişmesini izlemek, dağlar arasına konuşlanmış vadilerine odaklanmak anlam kazanıyor.
Beş ordu, 201 dakikalık “Yüzüklerin Efendisi: Kralın Dönüşü”nden (“The Lord of the Rings: The Return of the King”, 2003) önce burada karşılaşıyor. Bambaşka yaratıklarla girilen bireysel düellolar savaşın içinde ‘link’e tıklamış etkisi yaratırken, dijital karakterler yine, her daim nefes alıyor. Ama Gollum gibi nevi şahsına münhasır bir teknolojik dahilik göremiyoruz. Jackson’ın enerjisi 144 dakikada etki oranını arttırıyor. Serinin en manalı süre dilimi bu final bölümüne renk katıyor.
GÖRKEMLİ FİNAL HATIRLANACAK
Hobbit Üçlemesi, Yüzüklerin Efendisi Üçlemesi’yle benzer zaafları taşıyor. “Yüzüklerin Efendisi: İki Kule”nin (“The Lord of the Rings: Two Towers”, 2002) arada kalmışlığı, “Hobbit: Smaug’un Çorak Toprakları”nda da var. Böylece ilk ve üçüncü bölümler öne çıkıyor. Ama sanki aradaki ejder avı bölümü olmasa, altın macerasına dönüşmese veya 15-20 dakikada halledilse ya dinamik bir ‘ikileme’ ya da daha kısa bir ‘üçleme’ belirebilirmiş. Bu haliyle ise ‘ön bölüm üçlemesi’, destansı ve ciddi sıfatlarını belirginleştiriyor. Bu da Smaug’u seslendiren Cumberbatch dışında kimseye yaramıyor.
“Hobbit: Beş Ordunun Savaşı”, Orta Dünya hayranlarıyla “Hobbit: Beklenmedik Yolculuk” (“The Hobbit: An Unpected Journey”, 2012) kadar duygusal bir bağ kurmuyor. Onun bütünleyici nostaljik sahnelerinden fazla bulundurmuyor. Ama görkemli final en az ‘Yüzüklerin Efendisi’ kapanışı kadar değerli. Dileyenler altı filmi arka arkaya izleyip ırkların gücünü, iktidar hırsını ve konumunu karşılaştırabilir. Ama Orta Dünya’yı bir satış ürününe dönüştüren Jackson, Silmarillion gibi kitaplara da girip, destansı bir başka üçleme çıkarır mı? Şu aşamada bu alandaki projelerini noktaladığını açıklasa da, tecrübelerimiz ‘olabilir’ diyor.
FİLMİN NOTU: 6.5
Künye:
Hobbit: Beş Ordunun Savaşı (The Hobbit: The Battle of Five Armies)
Yönetmen: Peter Jackson
Oyuncular: Martin Freeman, Ian McKellen, Richard Armitage, Luke Evans, Evangeline Lilly, Orlando Bloom, James Nesbitt
Süre: 144 dk.
Yapım yılı: 2014
