Wroclaw'da sinema dolu bir hafta
İstikrarlı festivalin ne olduğunu anlatmak için örnek gösterilebilecek Wroclaw Yeni Ufuklar Film Festivali, aşağı yukarı 650.000 kişinin yaşadığı bir şehrin göbeğinde coşkulu kitlesi ve 24 saat süren yaşam tarzıyla görülmeye değer... 30 Temmuz gecesi “In the Last Days of the City”nin zaferi ve “The Commune”ün gösterimiyle kapanan etkinlik, 21 Temmuz’da Polonya yapımı ‘Lost Highway’ operası ile açıldı. Açık hava gösterimlerinden parti ortamına, gece yarısı sinemasından deneysel yarışmasına, Polonya Günleri’nden şehrin göbeğine kurulan yapma plajına bir vizyonun sözünü verdi.
Polonya’nın film festivali haritası genelde Varşova ve Krakow’daki köklü etkinliklerle bilinir. 2001’de başlayan Yeni Ufuklar (New Horizons) Film Festivali, Roman Gutek’in önderliğinde capcanlı bir organizasyon. 2006’dan bu yana da Wroclaw’da yapılıyor. Ülkenin !f İstanbul’u ya da Rotterdam Film Festivali’nin yaz şubesi olarak anılabilecek Wroclaw Yeni Ufuklar Film Festivali, aslında bizim !f’ten sadece bir yaş büyük. Daha enerjik ve genç bir kitleyle sinema salonlarını doldurup hareketli yan etkinliklerle dikkat çekiyor. Cannes ve Berlin’den sanat filmlerini de taze taze seyirciyle buluşturuyor.
‘YENİ UFUKLAR’A UYGUN YARIŞMA SÖZ SAHİBİ OLMAYA BAŞLADI
Festivalde para ödüllü yarışmalar da var: Yeni Ufuklar, Sanatla İlgili Filmler, Avrupa Kısa Filmleri, Polonya Kısa Filmleri, Zoom. Bunlardan ‘ana yarışma’ olarak anılacak ilki, ayrıksı üslup denemelerini, video-arta kayabilen deneysel işleri, cinsellik ve şiddet konusunda sınırları zorlayan yapıtları kapsıyor. Aslında vizyon sahibi ve sıra dışı genç yönetmenlerin de çıkışına alan açıyor. Rotterdam’a benzer bir yarışma mantığı var.
“Bebekler” (“Dolls”, 2002), “Tarnation” (2003), “Açlık” (“Hunger”, 2008), “Attenberg” (2010), “Celestial Wives of Meadow Mari” (“Nebesnye Zheny Lugovykh Mari”, 2012), “Lucifer” (2014) gibi olağandışı durmayı anlamlandıran özgün filmler ödüllendirilenler listesinde baş sırada. Bu sene ise seçkide Polonya sinemasına yeni bir kan getiren “Baba Vanga” öne çıktı. Agnieszka Smoczynska’nın kült olması garanti “The Lure”unun (“Corki Dancingu”, 2015) dikkat çektiği sezonda Aleksandra Niemczyk’in ilk uzun metrajında umut vermesi tesadüf değil. Zira üç kısa film ödülünün de kadın yönetmenlere gittiğini düşünürsek, Polonya sinemasında bu konuda gözle görülür bir ‘hareketlenme’ var.
Ama ödülü kapan “In The Last Days of the City” (“Akher Ayam el Madina”, 2016) oldu. Mısır’da Arap Baharı öncesi oluşan ‘yasakçılık’ı ‘bozucu’ kamera ve ölçek kullanımıyla çerçeveleyen belgesel, meselesinin duygusal tarafına yüklenmekte ve siyasi iklime ayna tutmakta becerikliydi daha çok.
YIL BOYU FAALİYET GÖSTEREN SİNEMA KOMPLEKSİ AVANTAJ
Açıkçası festivalin gece yarısı gösterimleri ve açık hava sineması bölümü bir yana, Yeni Ufuklar Sineması adlı yıl boyu faaliyet gösteren sinema salonu en büyük avantajı. Zira Wroclaw örneğiyle karşılaştırılabilecek Sundance, Karlovy Vary, Locarno gibi küçük yerleşim bölgelerindeki festivallerde gerçek sinema salonu bulmak zordur. Gösterimler genelde hangarlarda, prefabrik çadırlarda, üniversite salonlarında, tiyatro salonlarında, otel odalarında yapılır. Ulaşım da zor olabilir.
Ama Wroclaw’ın en büyük avantajı 2012’den bu yana açık ve Roman Gutek’e ait üç katlı sinema kompleksi. Böylece 200-600 arası kişi alabilen dokuz sinema salonu coşkulu bir kitleyle doluyor. Aynı zamanda da istikrarlı ekibin katkısıyla teknik problem yaşanmazken, birçok uluslararası festivaldeki İngilizce çeviri sıkıntısı da görülmüyor. Gece 10’dan sonra ise Arsenal Club, takipçilerin uğrak noktası. 21-31 Temmuz arası her gece bir elektronik müzik grubu (birinde Twin Peaks şarkıları seslendirildi.) eğlenceyi sabaha kadar sürdürüp coşkulu kitleyi memnun etti. Yani film festivaline paralel bir de müzik festivali akıyor, aynen !f İstanbul’da olduğu gibi…
MODERN SANAT, CÜCELER VE MANTI
Böylece 24 saate yayılan bir eğlence var. Wroclaw’a yakışan da bu. Açıkçası Polonya yapımı ‘Lost Highway’ operasının açılışta, Matthew Barney’nin 6 saatlik “River of Fundament”ının kapanışa paralel olarak Ulusal Müzik Forumu’nda, yenilenen konser salonunda gösterilmesi de ‘modern sanat’ coşkusunu arttırdı.
Zaten BWA Wroclaw’da gece yarısı yapılan canlı şovun ötesinde şehrin her yeri bir sanat eseriyle dolu. Odra Nehri’yle ayrılmak da bir başka güzellik getiriyor. Wroclaw’ın 2001’den itibaren ‘anti-komünist’ duruşu desteklemek için her tarafına cücelerin yerleştirilmesi günümüzde 100 cüceli bir haritayla işin turistik hale getirilmesini sağlamış.
Bu da şehrin Taksim Meydanı’na denk gelen Market Square’indeki 999 kişilik açık hava sinemasına (daha büyüklerini gördük) paralel olarak gezilecek yerleri daha maceralı hale getiriyor. Her şey ‘pierogi’den yani Polonya mantısından ibaret değil! Bu sene Avrupa Kültür Başkenti Wroclaw olduğundan Avrupalı ustaların gelmesi daha da kolaylaşmış.
35MM’DEN KLASİK FİLM KEYFİ
Festivalde enerjik güncel eserlere 35mm’den gösterilen klasiklerin, ‘retrospektif’ bölümlerin eklenmesi de önemli bir özellik. Bu sene Nanni Moretti, Victor Erice, Carlos Saura, Agnieszka Holland, Andrei Konchalovskiy, Jessica Hausner, Ulrike Ottinger, Christian Mungiu master class da veren isimler arasındaydı. Moretti’nin toplu gösterimi genişken, Erice’nin bütün filmleri gösterildi, diğerleri iki-üç filmin üzerine çıkmadı. Bu isimlerin favori filmleri de seçkiye ayrı bir renk kattı.
Açıkçası ‘Bask Sineması’nın Üç Kuşağı’ bölümünde “Rapture” (“Arrebato”, 1979) ve “Butterfly Wings” (“Alas de Mariposas”, 1991) gibi İspanya’daki ‘bilinçaltı alışkanlığı’nı açığa çıkaran iki çarpıcı film izlemek keyif verdi. Polonya Film Arşivi katkısıyla yenilenen Aleksander Hertz’in “People with No Tomorrow” (“Ludzie Bez Jutra”, 1918) ise aslında ülkede sessiz dönemin Mary Pickford’ını ve Buster Keaton’ını tanımamızı sağladı.
WROCLAW’IN COŞKUSUNA YETİŞMEK KOLAY OLMADI!
Kapanış, Yeni Ufuklar Sineması’nın birinci salonunda yapıldı. Bir saatlik ödül dağıtımını festivalin ruhuna uygundu. Onu Roman Gutek’in yılın olaylarını açıklaması izledi. Ekim sonunda yapılacak Amerikan Film Festivali de aynı ekibin işi. Sonuçta “In The Last of the City”yle ödülü alan Mısırlı yönetmenin duygusal konuşması geceden geriye kaldı. “Muito Romantico”nın ortak yönetmeninin ‘Brezilya Sinemateği’nin kapatıldığını duyurması da hüzünlüydü.
Kapanış filmi “The Commune”ün (“Kolektivet”, 2016) ise Berlin’de bu kadar yerden yere vurulması boşuna değilmiş. 1970’lere tarihi bir yolculuk yapan Vinterberg, sinemasını o kadar yapaylaştırıyor ki dönemin dokusunun inandırıcılığı kalmazken, aile kurumu da kutsanıyor. Wroclaw Yeni Ufuklar Film Festivali, Polonyalı sinemacıları destekleyen yan etkinlik Polonya Günleri’nden yapma plajına uzanan faydalı yan etkinliklerle de iletişimi, coşkuyu arttırdı. Ne yalan söyleyelim, “24 Saat Parti İnsanları” (“24 Hour Party People”, 2001) ruhu getiren bu dinamizme, parti enerjisine yetişmek kolay değildi!
KEREM AKÇA’NIN WROCLAW’DA EN ÇOK BEĞENDİĞİ 5 YENİ FİLM
1-River of Fundament
2-Baba Vanga
3-Communication & Lies
4-Muito Romantico
5-Operation Avalanche
KEREM AKÇA’NIN WROCLAW’DA EN ÇOK BEĞENDİĞİ 3 KLASİK FİLM
1-Rapture
2-Butterfly Wings
3-Güney (El Sur)
16.WROCLAW YENİ UFUKLAR FİLM FESTİVALİ’NİN ÖDÜLLERİ
Yeni Ufuklar Yarışması - En İyi Film: In the Last Days of the City
Yeni Ufuklar Yarışması - FIPRESCI Ödülü: Oscuro Animal
Sanatla İlgili Filmler Yarışması - En İyi Film: A Magical Substance Flows into Me
Sanatla İlgili Filmler Yarışması - Özel Ödül: Muito Romantico
Halk Ödülü: All These Sleepless Nights
Polonya Kısa Filmleri Yarışması - En İyi Film: Education (Zofia Kowalewska)
Polonya Kısa Filmleri Yarışması - En İyi İkinci Film: 16.03 (Natalia Siwicka)
Polonya Kısa Filmleri Yarışması - En İyi Üçüncü Film: Close Ties (Emi Buchwald)
Avrupa Kısa Filmleri Yarışması - En İyi Film: With All Our Cameras (Miguel Lopez Beraza) ve Kwassa Kwassa (Tuan Andrew Nguyen)
Avrupa Kısa Filmleri Yarışması - En İyi İkinci Film: I Don’t Think I Can See An Island (Emmauelle Lefrant, Christopher Becks)
Avrupa Kısa Filmleri Yarışması - En İyi Üçüncü Film: Cinéma Concret (Makino Takashi)
Zoom Yarışması - En İyi Film: Goran The Camel Man (Marcin Lesisz)
Zoom Yarışması - Özel Ödül: Tu Do / Asia Mania (Maciej Gryzelko)
Zoom Yarışması - En İyi Video Klip: Limbs of Sun (Krzysztof Skonieczny, Jacqueline Sobiszewski)
