Fabrikalarını alıp giderlerse...
Robotların üretiminden değil, tarımdan örnek vereceğim: 17 milyon nüfuslu Hollanda’nın yıllık tarım ürünleri ihracatı 90 milyar dolar, 80 milyon nüfuslu Türkiye’nin 20 milyar dolar.
Nasıl oluyor da Hollanda çiftçisi, Türkiye’nin 4.5 katı değer üretiyor?
Yanıtı çok zor bir soru değil.
Uluslararası denetim, vergi ve danışmanlık şirketi PwC Türkiye tarafından TÜSİAD işbirliğiyle hazırlanan “2023’e Doğru Türkiye’de STEM Görünümü” raporunu kamuoyuyla paylaşan TÜSİAD Başkanı Erol Bilecik ve Bilgi Toplumu, BİT ve İnovasyon Komisyonu Başkanı Esin Güral Argat’ın açış konuşmalarını yaptığı toplantıda; STEM Çalışma Grubu Başkanı Burak Aydın şu örneği veriyor:
“Hollanda çiftçisi bilişim teknolojilerinden yararlanarak, yağmur yağacağı zaman sulama yapmıyor ya da don olacağını öngörüp erken hasat yapabiliyor.”
Aydın, Konya ovasında yeraltı suyunun aşırı kullanılmasından dolayı 1.5 metre derinlikte ve 70 santim genişlikte oluşan yer kabuğu çatlaklarına dikkat çekiyor.
Uzmanlar, Konya’da obrukların meydana geldiği havzada; birçok göl, gölet ve baraj yapılarak ovaya gelecek suyun önünün kesildiği uyarısını yapmıştı.
Aydın’ın ayağımızı yerden kesen sorusu ise şu: “Türkiye’den Mars’a koloni kuracak birileri çıkar mı?”
ABD’li uzay keşif teknolojileri şirketi SpaceX’in CEO’su Elon Musk, 2018’de kişi başına 200 bin dolara Mars’a yolculuk başlatıyor.
Elektrikli araç üreten Tesla ve PayPal’ın kurucularından Güney Afrika doğumlu mucit ve girişimci Musk, en erken 50 yıl içerisinde Mars’ta kendi kendine yetebilen bir koloni kurmayı planladıklarını açıklamıştı.
Aydın’ın niyeti karamsar bir tablo çizmek değil, geleceğe dair pozitif gelişmelere değiniyor:
Eğitiminin büyük bölümünü Türkiye’de tamamlayan Nobel ödüllü Prof. Dr. Aziz Sancar’ın kanser tedavilerinde çığır açacak DNA haritasını bulma gerçekliğini hatırlatıyor.
İstanbul Teknik Üniversitesi öğrencilerinden oluşan “İTÜ Rover Takımı”nın, finale kaldığı “University Rover Challenge”ta, (URGÜniversitelerarası Robotik Araç Yarışması) “ilk kez katılanlar” kategorisinde aldığı birinciliği anıyor.
Yarışma, ABD’nin Utah Eyaleti’nde “Mars Çölü” ismiyle anılan, Kızıl Gezegen’le benzer tabana sahip ve gelecekte uzayda kullanılacak yeni nesil araçların tecrübelerinin yapıldığı alanda gerçekleştirilmişti.
STEM (fen, teknoloji, mühendislik, matematik kelimelerinin kısaltılmışı) eğitimi, bileşik kaplar misali bütünleşik bir yaklaşım gerektiriyor. Devletten kurumlara, aileden bireye kadar her pozisyonda farkındalık ve destekle yetenek gelişebiliyor.
İTÜ’nün de bu alanda karnesinde hep iyi notlar yok. Garajında unutulan Tesla Roadster’ı araştırma bünyesine almayı beceremedi!..
Ünlü bir işadamı, 2010 yılında 475 bin dolara satın aldığı Tesla’yı, öğrenciler üzerinde Ar-Ge çalışması yapabilsin diye 2012 yılında İTÜ’ye bağışlamıştı.
O gün bugündür araçtan ses yok. Çünkü aracın dura dura aküsü bitmiş. Tamiri için de neredeyse aracın fiyatı kadar harcama yapmak gerekiyor.
İleriye bakarsak raporda neler görüyoruz?
Türkiye’de 2023 yılında tüm sektörlerde toplam istihdamın yaklaşık 34 milyonu bulması ve bunun 3.5 milyonunun STEM istihdamı olması bekleniyor. 2016-2023 döneminde STEM istihdam gereksiniminin 1 milyona yaklaşacağı ve bu ihtiyacın yaklaşık 300 bininin ise karşılanamayacağı öngörülüyor.
STEM açığının yüzde 91 ile en yüksek olduğu alanlar; insan sağlığı ve sosyal hizmetler ile kamu yönetimi ve savunma sektörü. Bilim, iletişim ve finans işgücünde de STEM açığı yüzde 66’ya ulaşıyor.
Fortune 500’e giren şirketlerin 2000-2016 yılları arasında yüzde 52’sinin sıralamadaki yer değişti.
Ülkelere göre lisans ve yüksek lisans STEM mezunlarının toplam mezunları oranına bakarsak, Türkiye yüzde 17 ile Brezilya’nın önünde; Avusturya ve ABD ile benzeş konumda. İlk üçte ise sırasıyla; Almanya, Meksika ve Birleşik Krallık yer alıyor.
Ancak aynı karşılaştırma işgücüne yönelik olarak yapıldığında, son üç sıraya Türkiye 27, Meksika 26, Brezilya ise 17 baz puanla yerleşiyor.
Burada Meksika’nın eğitim atağına dikkat çekmek istiyorum.
Mesele şu ki; 1 ile 0’ları yorumlayacak, hayal kurabilen gençler yetiştirmemiz gerekiyor.
Aksi halde olacak belli: Yabancı yatırımcılar fabrikalarını da alıp Türkiye’den giderler...
