Norbert Klein: Beyaz eşya sektörü 2018 yılında yüzde 5 küçülecek
Alman devi Bosch Siemens Ev Aletleri (BSH); Türkiye, Ortadoğu, Afrika ve Bağımsız Devletler Bölge Başkanı Norbert Klein’den çarpıcı 2018 analizi dinliyoruz.
Beyaz eşya sektöründe iç pazarda 2017 yılında tırmanan büyüme sürecinin, baş aşağı gideceğini söylüyor.
2018 yılında yüzde 5 kadar küçülme beklediklerini belirten Klein, geçmiş dönem değerlendirmesiyle konuya giriyor:
“Türkiye’de sektör için 2015 ve 2016 iyi bir yıldı; 2017 muhteşem geçti, adet bazında yüzde 15 büyüdü. BSH de adet bazında aynı oranda, ciro bazında ise yüzde 25 büyüdü.”
Bu yıl yaşanan rekor büyümenin nedenlerini sıralıyor:
“2017’de TL yüzde 27 değer kaybetti. Biz de bu durum karşısında ürünlerimize zam yaptık. Ocak 2017 çok kötü başlamıştı. Şubatta Özel Tüketim Vergisi’nin (ÖTV) sıfırlanmasıyla piyasalar dirildi.”
2018 yılına dair iç pazara yönelik karamsar bir tablo çiziyor:
“Tüketici; TL’nin değer kaybıyla birlikte yüzde 33 fiyat artışıyla karşılaşacak. Pazarda büyümenin yerini yüzde 5 küçülme alacağını öngörüyoruz.”
Dolar kurundaki artışın beyaz eşya sektörüne etkisi ne kadardır? Tedarik zincirinde yerlilik oranının yükselmesi çare olabilir mi?
İşte bu soruların yanıtları:
“Türkiye’den aldığımız paslanmaz çeliğin fiyatı dahil, girdilerimizin çoğu ABD Doları ya da Euro’ya endeksli. 2018 yılında hammaddeye döviz bazında yüzde 4-5 aralığında zam bekliyoruz. İşçilik ücreti dışında tüm maliyet kalemlerimiz dövize endeksli.” Ortaya konan bu vahim tablonun tek dinleyicisi biz değiliz. Başkanlığını Vestel Ticaret Genel Müdürü Ergün Güler’in yaptığı Türkiye Beyaz Eşya Sanayicileri Derneği, hükümetin kapısından ayrılmıyor. ÖTV’nin sıfırlanma teşvikinin orta vadede kalıcı hale gelmesini talep ediyor.
Dünyanın en büyük 2. üreticisi konumunda olan beyaz eşya sektörü, toplam 30 milyar dolarlık cirosunun yüzde 70’den fazlasını ihracattan karşılıyor.
Beyaz eşyada yüzde 6.7 oranında uygulanan ÖTV’yi sıfırlama teşviki Şubat-Eylül 2017 dönemi için geçerliydi.
Piyasalarda ciro ve ihracat artışlarının aksine tahsilat oranlarında düşüşü hatırlatarak; Bosch, Siemens, Gaggenau ve Profilo markalarını satan toplam 3 bine yakın bayii olan BSH Türkiye’nin deneyimleri daha farklı:
“Bayilerimizin tahsilat oranı yüzde 100’e yakın. Bu sektörümüzde bize özel bir durum. Bayilerimizin yüzde 50’sinden fazlasıyla, 30-40 yıldan beri çalışıyoruz. Babalarını, büyükbabalarını tanıyoruz. Desteklenmeleri gerektiği durumlarda yanlarında oluyoruz.”
‘TÜRKİYE’DE YATIRIM YAPMAYACAĞIZ’
Klein, yüzde 50’si iç piyasada satılmak üzere yılda 6.5 milyon parça üreten BSH Türkiye’nin, Koç Grubu markalarından sonra yüzde 30’luk pazar payı ile piyasanın 2’ncisi olduğunu söylüyor. Dünyada yer alan 41 BSH fabrikası içinde en büyüğünün Çerkezköy’deki tesisleri olduğunu vurgulayan Klein; Afrika, Ortadoğu ve Bağımsız Devletler Topluluğu’nun da aralarında olduğu coğrafyaya, Türkiye’deki 5 fabrikanın üretim yaptığını belirtiyor.
Geçen yıl 650 milyon liralık yatırımı devreye alan grup Türkiye’de kapasite artırma yatırımlarını durdurmuş.
Klein “Türkiye bizim için önemli ancak burada artık yatırım yapmayacağız. En büyük pazarımız Çin. Romanya’da ya da Avrupa’nın başka bir ülkesinde, Ortadoğu’da olabilir” diyor.
BSH, ÖTV’nin kalkmasından sonra maliyetlerdeki artışı fiyatlarına yansıttı mı?
“Fiyatlarımızı sabit tuttuk. 2017 yılında bayilerimiz çok para kazanmaya başladılar. Kâr marjlarını düşürüp, primlerini yükselttik.” Malum; Türkiye’de olduğu gibi dünyada da dijital devrimi içeren “Endüstri 4.0” kavramına Almanya öncülük ediyor. BSH bu sürece dahil oluyor mu, onu da öğreniyoruz: “Türkiye’de çalışan 8 bin kişinin, 2 bin 500’ünü 2017 yılında işe aldık. BSH sistemindeki 3 Ar-Ge merkezinden birisi Türkiye’de. 6-7 bin Euro’ya satılan buzdolabımız burada tasarlandı, üretiliyor ve dünyaya ihraç ediliyor.”
***********
BOSCH SİEMENS’TE GRÜNBERG DÖNEMİ KAPANDI
42 yıldır BSH Türkiye’de yönetim kademelerinde yer alan ve son olarak İcra Kurulu üyeliğini sürdüren Ronald Grünberg, şirketten emekliye ayrılıyor.
Türkiye’ye ilk radyoları ithal eden Odeon Müzik’in 1911 doğumlu ikinci kuşak sahibi ve dönemin AEG distribütörü Leon Grünberg, 2012 yılında vefat ettiğinde BSH İcra Kurulu üyeliği koltuğunu oğlu Ronald Grünberg’e bırakmıştı bile.
BSH Türkiye’nin yönetiminde köklü değişikliğe gidiliyor. Grünberg’in ayrılmasıyla üye sayısı 4’den 3’e düşüyor.
Klein de şirketteki CEO’luk görevini Gökhan Sığın’a bırakıyor. Klein bu değişimi “Afrika ve Rusya pazarlarında büyüyoruz. Zamanımın çoğu uçaklarda geçiyor. İcradan çekiliyorum” diye açıklıyor.
Türkiye pazarına ilişkin bir başka daralma sinyali Ronald Grünberg’den geliyor.
Oğlu Timothy Grünberg dedesinin izinden gitmemiş, Profilo’nun eski sahiplerinden Hayati Kamhi’nin teşviki ve ortaklarıyla birlikte Tuzla’da lüks tekneler üreten Su Marine’yi kurmuştu.
Bay Grünberg “Artık yabancı müşteriler gelmiyor, oğlum da tersaneyi kapatacak” diyor.
2012 yılında hayatına son veren Kamhi’nin, Mehmet Karabeyoğlu ile kurduğu tersane de 2014 yılında Ummanlı bir yatırımcıya satılmıştı.
Bu arada Alman BSH’ye 2003 yılında devredilen Profilo hisseleri sorunu, 2017 yılına taşındı. BSH; Profilo’nun kurucusu Jak Kamhi’nin Amerika’daki 2.7 milyon dolarlık evini almak için dava açtı.
