İncirlik ve ötesi
Türkiye’nin bir Anayasa sorunu olduğu malum. Cumhurbaşkanı’nın halk tarafından seçileceğine karar verdikten sonraAnayasa’daki konumu düzenlememişolmaktan kaynaklanan bir sorun da var. Rize’de yaptığı konuşmada Cumhurbaşkanı Erdoğan, kendi yorumunun ve fiiliyatta yaşananın hukukileştirilmesini talep etti. Hatta hukukileşmese bile herkesin bu yeni gerçekliğe ayak uydurması gerektiğini söylemiş oldu. Ciddi tepki gören bu önerme ve yoruma, MHP lideri Devlet Bahçeli’den de çok sert bir yanıt geldi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan yüzde 52 oyla seçilmiş olsa bile, yüksek katılımlı genel seçimlerde iktidar partisinin ve kampanyaya katılan Cumhurbaşkanı’nınbaşkanlık sistemi talebi seçmen tarafından reddedildi.Bunet mesajdan hoşlanılmadığı içindeTürkiyeseçimlerin üzerinden neredeyse 70 gün geçmesine rağmen birhükümete sahip değil.Önümüzdeki dönemde hükümet kurma (veya kuramama) ve seçim manevraları etrafında bu konuları çok tartışacağız.
Ancak Türkiye açısından tam da bu konulardaki önemli bir sıkıntı dış dünya kaynaklı. Bildiğiniz gibi son İncirlik anlaşmasının imzalanabilmesi için Başkan Obama’nın Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı araması bir şart olarak öne sürülmüştü. Obama, daha önceleri benzer konularda Cumhurbaşkanı Gül’ü aramış değildi. Aslen anayasa hukuku profesörü olanABD Başkanı,bu talebi yerine getirerekTürkiye’deki anayasal bir tartışmaya da bir bakıma taraf oldu.Ülkedeki güçler dengesinin işleyişine müdahalede bulundu.
Bu arada İncirlik anlaşmasının detayları yavaş yavaş açıklık kazanıyor. IŞİD’e Karşı Küresel Koalisyon’da ABD Başkanlık Temsilcisi’nin yardımcısı olanBrett McGurk,kendisiyle konuşan Hürriyet Gazetesi’nden Verda Özer’e önemli açıklamalar yapmış. Türkiye’nin IŞİD değil PKK hedeflerini bombalayacağından haberdar olmadıklarını belirten McGurk,“PKK, IŞİD’e karşı anlaşmamızın bir parçası ya da meselesi değildi.Ancak PKK Türk dostlarımız, ortaklarımız için çok ciddi bir tehdit. Ve bu yüzden PKK Türkiye’ye saldırdığında, Türkiye’nin de cevap verme hakkı vardır” demiş. Sonra da eklemiş: “Irak içinde son 1 haftada bir saldırı olduğunu sanmıyorum. Ancak ben yine de Türkiye hükümetine sorardım.”
McGurk, Türkiye’nin IŞİD’e yönelik saldırılara katılmamasının gerekçesini ise ortak harekât düzenlemek için gerekli hazırlıkların bitmemesine bağlıyor. Gene anlaşılan o ki,Irak’ta PKK’ya yönelik saldırıların durmasını en azından telkin eden Amerikan tarafı PYD’yi tam koruması altına almış.Amerikalı diplomat sorudan sürekli kaçsa bile, Türk Hava Kuvvetleri bombardı- manlara katıldığında anlaşılan yerdeki istihbaratı sağlayan PYD güçleri ile de işbirliği yapmak zorunda kalacak. Burada Amerikan yönetiminin PKK ile PYD arasına, ikincisinin daha özerk bir yapı olarak kabul edilmesine yol açacak, giderek belirginleşen bir çizgi çizdiğini görüyoruz.
Mülakattan son olarak çıkan sonuçlar ise şunlar: Türkiye ve ABD’nin bir güvenli bölge veya“uçuşa yasak bölge”kurulması konusunda aralarında mutabakat yok. McGurk, “Ben GB ve UYB konuşmaları- nın geçtiğimiz 2 yıldır yürüyen tartışmaların kalıntısı olduğunu düşünüyorum. Türkiye hükümetinin UYB kurulmasına dair pozisyonunu biliyoruz. Ve elbette ABD, UYB’yi birçok sebepten dolayı desteklemiyor. Ama ben bu tartışmaya geri dönmenin ya da şu anda durduğumuz yere renk vermesinin yararlı olduğunu düşünmüyorum” diyor.
Amerikan tarafının derdi, IŞİD kontrolündeki bölgenin boşaltılması. Yerlerine kimin geçeceği konusunda da belli ki taraflar arasında bir mutabakat yok. Türkiye’nin yeni eğittiği Türkmen birliklerine ABD’nin nasıl baktığı mülakatta belirtilmemiş. Ancak McGurk,iki ordu arasındaki ilişkinin fevkalade iyi olduğunu davurgulamış.
İncirlik anlaşmasında ABD belli ki istediği hemen her şeyi almış. PKK hedeflerinin vurulması emrivakisine karşı da belli bir zaman sonunda çekincesini koymuş. Bundan sonrasının soruları, harekâta Türk uçakları da katılmaya başladıktan sonra uyumun ne kadar süreceği ve tabii Türkiye’nin içinin ne ölçüde sakin kalacağıdır.
