Doğu ve Güneydoğu’da özyönetim yıkımı

Şefik DİNÇ-Veysi İPEK/GAZETE HABERTÜRK

Terörörgütü PKK’nın Doğu ve Güneydoğu’da bazı kentsel yerleşimlerde “özyönetim” hayaliyle “öz savunma” adı altında başlattığı saldırılar bölgede adeta yıkıma yol açtı.

PKK 7 Haziran seçiminden sonra yeniden silahlı saldırıları başlatırken, örgütün gençlik yapılanması YDG-H bölgedeki 17 ilçede hendekler kazıp barikatlar kurdu ve sokaklara bombalar tuzakladı.

PKK’nın dağ kadrosundan teröristler de bu bölgelere yerleştirildi. PKK’nın bu hamlesinin ardından örgütün şehir yapılanması KCK “özyönetim” kararı aldı ve bazı DBP’li belediyeler özyönetim ilan etti. İlk özyönetim açıklaması, 12 Ağustos’ta Şırnak’tan geldi.

Aynı gün Silopi ve Cizre ilçeleri ile Mardin Nusaybin’de özyönetim ilan edildiği açıklandı. Bu yerleri Hakkâri, Batman illeri ile Hakkâri’nin Yüksekova, Muş’un Varto ve Bulanık, Van’ın Edremit ve İpekyolu, Diyarbakır’ın Sur, Silvan, Lice, Ağrı’nın Doğubayazıt ve Bitlis’in Hizan ilçeleri izledi.

SU VE ELEKTRİK KESİLDİ

Bu kentlerin yanı sıra özyönetim ilan edilmeyen Mardin’in Derik ve Dargeçit ilçelerinde de örgüt üyeleri sokaklara hendek kazıp barikatlar kurdu. Barikatların kaldırılması, hendeklerin kapatılması ve teröristlerin yakalanması için başlatılan operasyonlar kapsamında bu bölgelerde sokağa çıkma yasağı ilan edildi.

Bölgede, PKK saldılarının yoğunlaştığı temmuz ayından bu yana, birçok ev ve işyeri bombalar ve mermiler nedeniyle kullanılamaz duruma geldi ya da ağır hasar gördü. Özellikle Diyarbakır’ın Sur ve Mardin’in Nusaybin İlçesi’nde pek çok tarihi bina yaşanan çatışmalar nedeniyle ağır hasar gördü.

Yine okul ve hastanelerin yanı sıra pek çok kamu binası da tahrip edildi. Günler süren yasaklar boyunca birçok ilçede su ve elektrik kesilirken, vatandaşlar gıda gibi temel ihtiyaçlarını karşılayamadı.

HALK ÇATIŞMALARDAN KAÇTI

Sokağa çıkma yasağı ilan edilen bölgelerde çatışmanın ortasında kalan ve günlerce evlerinden çıkamayan halk, yasağın kaldırıldığı günleri, hatta saatleri fırsat bilip evlerini terk ederek göç etti. Özellikle Mardin’in Nusaybin ve Derik, Şırnak’ın Cizre ve Diyarbakır’ın Silvan ile merkez Sur İlçesi’nden binlerce kişi göç etti. Göç edenlerin sayısının 100 bini aştığı ifade ediliyor. ‘Hendekler hayatı bitirdi’

OPERASYONLAR SÜRÜYOR

Mardin’in Dargeçit İlçesi’nde önceki akşam başlatılan sokağa çıkma yasağının ardından ilçenin teröristlerden temizlenmesi, hendeklerin kapatılması için operasyon düzenlendi.

Operasyon sırasında polisleri taşıyan zırhlı araca teröristlerce roketatarlı saldırı yapıldı, ölen ya da yaralanan olmadı. Sur’daki Kurşunlu Camii’nin ardından Dargeçit’teki Ulu Camii de teröristlerin saldırılarıyla hasar gördü. TEOG mazeret sınavına girecek 4 öğrenci ise evlerinden alınarak sınav merkezine götürüldü.

Diyarbakır’ın Sur İlçesi’nde ise teröristlerce açılan ateş sonucu 1 Özel Harekât polisi kolundan yaralandı.

‘YAŞAYAMAZ HALE GELDİK’ KİRALAR İKİYE KATLANDI

Sokağaçıkma yasaklarını en uzun süre yaşayan Diyarbakır’ın Sur İlçesi’nde binlerce kişi evlerini terk etti. Göç hareketi bu hafta sonu da sürdü. Kimi kamyonet ve çekçek arabalarıyla, kimi eşyalarını sırtında taşıyarak ilçeyi terk eden aileler, çatışmaların uzun süreceği endişesini dile getirdi.

Çocuklarını hendek ve çatışmalar nedeniyle okula gönderemeyen aileler, göç etmek zorunda kaldıklarını söyledi. Patlamalardan yaşayamaz duruma geldiklerini söyleyen Çiğdem Özgar, “Artık bizim yaşama umudumuz kalmadı. Cumhurbaşkanı Erdoğan, baldıran zehri de olsa çözüm sürecini sürdüreceğini, barışı getireceğini söylemişti. Sesimizi duysun. Biz barış istiyoruz, tek umudumuz, Allah ve onlardır” diye konuştu.

KAYMAKAMLIKTAN GÖÇ YARDIMI

Öte yandan Sur Kaymakamlığı, önceki gün ilçeyi terk eden dar gelirli 300 aileye taşınma ve kira yardımında bulundu. Kaymakamlığın Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı da bin aileye gıda desteği verdi.

İlçede kalan ailelere gıda yardımında bulunulacağı belirtildi. İlçenin, yasak uygulanmayan mahallelerinde de esnaf güvenlik nedeniyle işyerini açamıyor. Birçok esnaf, ödemelerini yapamadığı için iflas noktasına geldi.

İŞ DÜNYASI RAHATSIZ

‘Hendekler hayatı bitirdi’

İŞ dünyası, PKK saldırılarının ekonomik ve ticari hayata öldürücü darbe vurduğunu, bölgede binlerce işyerinin kapandığını, on binlerce insanın işsiz kaldığını söyledi:

‘İSTİHDAM KAYBI YÜZDE 50’

Alican Ebedinoğlu (Diyarbakır Esnaf ve Sanatkârlar Odaları Birliği Başkanı)

“Diyarbakır ekonomisinin kalbi, ticaretin merkezi Sur İlçesi’nde 311 işyeri bir daha açılmamak üzere kepenk kapattı. 14 otel olaylar nedeniyle kapandı, turizm sektörü bitme noktasına geldi, 3 bin kişi işsiz kaldı. Bir banka Diyarbakır’dan çekildi, bir- çok banka şubelerini kapattı. Bölge genelinde yaklaşık 10 bin işyeri kapandı, yüzde 50 istihdam kaybı var... Hayatı olumsuz etkileyen hendekler halkta karşılık da bulmadı.

Esnaflarımız bize gelerek hendeklere karşı tepkilerini dillendiriyorlar. Sokağa çıkma yasağı ve çatışmalar nedeniyle işyerleri kapalı olan esnaf, çeklerini, kredilerini ödeyemez durumda. Devletin bununla ilgili bir an önce tedbir alması gerekiyor. Çözüm federasyon, özyönetim veya yerel yönetimlerin güçlendirmesi, sistemin değiştirilmesi, başkanlık sisteminin getirilmesinden geçiyor.”

‘HALK TEPKI GÖSTERMEYE KORKUYOR’

Süleyman Çağlı (Cizre Ticaret Odası Başkanı)

“Çözüm süreciyle çok büyük yatırımlar baş- ladı. Ben de 5 yıldızlı otel yapımını tamamlamak üzereydim. Fabrika yatırımları durdu, ben oteli yapıyorum ama, ticareti düşünmüyorum bile. Irak’a ihracat yüzde 50’lilerin altına düştü. Halk hendekleri istemiyor. Arabasıyla evine gidemiyor, acil hastasını hastaneye götüremiyor, ancak silahlı örgüt nedeniyle tepkisini yüksek sesle dile getirmekten korkuyor.”

‘TURİZM ÇÖKME NOKTASINDA’

Ahmet Sayar (Diyarbakır Ticaret Odası Başkanı)

“UNESCO’ya giren tarihi surların çevrelediği Sur’da turizm patlaması beklerken, turizm çökme noktasına geldi. Hendek ve barikatlar, çatışmaların sivil yaşam alanlarına taşınması ne kadar yanlışsa devletin de bu işi salt güvenlik tedbirleriyle çözmeyi düşünmesi de yanlıştır. HDP’nin çözüm için rol almasının önü açılmalıdır. Dolmabahçe mutabakatına dönülerek, Öcalan ile görüşmeler yeniden başlamalı.”

KİRALAR İKİYE KATLANDI

Nusaybin’de çatışmaların ortasında kalan vatandaşlar evlerini terk etti. Göç nedeniyle, olayların yaşandığı 4 mahalle dışındaki mahallelerde 300 TL olan ev kiraları 600 TL’ye yükseldi.