KATEGORİLER

Yazının devamını okumak için tıklayınız...

TÜİK

Türkiye İstatistik Kurumu;

Resmi istatistiklerin üretimine ve organizasyonuna ilişkin temel ilkeleri ve standartları belirlemek; ülkenin ihtiyaç duyduğu alanlarda veri ve bilgilerin derlenmesini, değerlendirilmesini, gerekli istatistiklerin üretilmesini, yayımlanmasını, dağıtımını ve Resmi İstatistik Programında istatistik sürecine dâhil kurum ve kuruluşlar arasında koordinasyonu sağlamaktadır.

İstatistik başlangıçta teknik bir disiplin olarak ele alınırken günümüzde bir bilim dalı olarak kendini kabul ettirmiş, ulusal ve uluslararası boyutta gelişmelerin temelini oluşturmuştur. Bilgi çağı olarak adlandırılan gelişmeler istatistiği evrensel bir konuşma dili konumuna getirmiştir.

Günümüzde ulusal ve uluslararası sosyal ve ekonomik gelişme hedeflerinin belirlenmesi ve bu hedeflerin başarısı güncel, güvenilir istatistiklerle sağlanmaktadır. Doğru bilgi, doğru yorum ve doğru karar sürecinde araştırmacılar, politikacılar, karar alıcılar ve tüm bireyler çalışmalarında istatistiki bilgileri etkin olarak kullanmaktadırlar.

İlk çağda bile insanlar bazı toplu olayları belirleme ihtiyacı duymuşlardır. Devletlerin kurulması ile birlikte insanlar sınır belirleme, vergi toplama, toprak dağılımına yönelik amaçlarla kayıt tutmaya başlamışlardır. Büyük bir coğrafyada, farklı ırklar, diller, dinler ve kültürler üzerindeki hakimiyetin devam ettirilmesinin koşullarından birisi şüphesiz kayıt sistemlerinin iyi olmasından kaynaklanmıştır.

CUMHURİYET ÖNCESİ

Orta Asya’da büyük uygarlıklar kuran Türk toplumları tarafından, Hindistan, Çin ve İran'da  bilgiye önem verilmiş, İlhanlılar ve Selçuklular döneminde nüfus sayımı çalışmaları yapılmıştır. Osmanlı yönetimince, kuruluş döneminden itibaren geliştirilen idari gelenekler arasında "kayıt sistemleri" de önemsenmiştir. Devlet organları içerisinde yer alan kurumlar tarafından idari ve mali fonksiyonlar yerine getirilirken; ayrıntılı, düzenli, sistematik yapıda belge ve defterlerle derlenmiştir. Ancak bu bilgiler istatistik değerlendirme amaçlı olmayıp, devletin idari ve mali fonksiyonlarının birer yan ürünü olarak ortaya çıkmıştır. Günümüzde bu bilgileri istatistik amaçlı olarak değerlendirebilmek için yoğun çalışmaların yapılması gerekmektedir.

Tarım ve araziye ait bilgi toplamak amacıyla 1326-1360 ve 1360-1389 yılları arasında toprak ve nüfus sayımları yapılmıştır. 1389 yılında kurulan "Defterhaneler"e ait kayıtlar kısmen de olsa istatistik ihtiva etmektedir. Kanuni Sultan Süleyman genel bir sayım yapılması için çalışmalar başlatmış, bu sayımın her yüzyılda bir tekrarlanmasına ilişkin maddenin Kanunname'de yer almasını sağlamıştır.

Osmanlı yönetiminin modern istatistiki bilgi ve yöntemlerden yararlanma çabaları 19. yüzyılda reform süreci ile başlamıştır. 1830 tarihli nüfus sayımı bunun ilk örneğidir. Tanzimat reformları sonucu merkeziyetçi yapıyı geliştiren Osmanlı yönetimi; eğitim, sağlık, haberleşme, ulaşım vb. alanlarda sorumluluklarını artırmış, dolayısıyla toplum hakkında daha sağlıklı ölçülebilir nitelikte bilgilere ihtiyaç duymuştur.

19. Yüzyılın ilk yıllarından itibaren, merkezi sisteme dayalı olarak, merkez ve taşrada istatistik büroları açılmış, çalışmaları takip ve kontrol etmek üzere merkezi bir organ kurulmuştur. 1891'de yürürlüğe giren "Bab-ı Ali İstatistik Encümeni Nizamnamesi" uyarınca Bab-ı Ali'de kurulan Merkezi İstatistik Encümeni ile istatistik hizmetleri kanuni bir esasa bağlanmıştır. 1918 yılında çıkarılan yeni bir kanunla istatistik faaliyetleri Sadaret'e bağlı İstatistik Müdüriyeti Umumiyesi bünyesinde toplanmış, uygulaması bir yıl devam ettikten sonra yürürlükten kaldırılmıştır. Önceki sistem Cumhuriyet dönemine kadar devam etmiştir.

CUMHURİYET DÖNEMİ 

1926 "Merkezi İstatistik Dairesi" kurulmuştur.

1930 1554 Sayılı Kanun ile "İstatistik Umum Müdürlüğü" adını almıştır.

1933 2203 Sayılı Kanun ile "İstatistik Umum Müdürlüğü"; görevlerini Umum Müdürü, Müşavirlik, Muavinlik ve 10 Şube ile sürdürmüştür.

1939 3656 Sayılı Kanun ile "Taşra Mıntıka Teşkilatı" ve "Fiyat İstatistikleri Müdürlüğü"nün teşkilata dahil edilmesi karara bağlanmıştır.

1945 Kurumun adı "İstatistik Genel Müdürlüğü" olarak değiştirilmiştir.

1950 5629 Sayılı Kanun ile 3656 ve 4644 Sayılı Kanunlardaki bazı kadrolar kaldırılarak yeni kadrolar ve yeni faaliyetlerin başlaması öngörülmüş, "Tetkik ve Araştırma Dairesi" kurulmuştur.

1952 "İstatistik Umum Müdürlüğü" adını tekrar almıştır.

1955 6534 Sayılı Kanun ile Genel Nüfus, Genel Tarım ve Genel İşyeri Sayımlarının hangi yıllarda yapılacağına dair hükümler getirilmiştir.

1960 "İstatistik Genel Müdürlüğü" olarak kurum adı tekrar değiştirilmiştir.

1962 Devlet Planlama Teşkilatının kurulması kararı ile birlikte 53 Sayılı Kanunla kurumda, "Devlet İstatistik Enstitüsü" adı altında yeni bir organizasyon kurulmuştur.

1984 219 Sayılı "DİE Başkanlığı'nın Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname" ile teşkilat yeniden yapılandırılmıştır.

1989-90 357, 367 ve 403 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnameler ile değişiklikler yapılarak yeni düzenlemeler yapılmıştır.

2005 5429 Sayılı Türkiye İstatistik Kanunu ile "Türkiye İstatistik Kurumu" kurulmuştur. Türkiye İstatistik Kurumu; İstatistik Konseyi ve Türkiye İstatistik Kurumu Başkanlığı'ndan oluşmuştur.

Türkiye İ̇statistik Kurumu Haberleri

  • "Türkiye'de 4 milyon alkolik var"

    Sağlık, 11 Nisan 2011

    "Türkiye'de 4 milyon alkolik var"

    "Alkol, Bağımlılık ve Özendirici Eylemler" raporu açıklandı

  • Bonzai kullanma yaşı 11'in altına düştü!

    Gündem, 19 Ağustos 2014

    Bonzai kullanma yaşı 11'in altına düştü!

    TÜİK araştırmasına göre, uyuşturucu madde bonzainin Türkiye'de kullanım yaşı 11'in altına düştü

  • Trafik canavarı nereden mezun?

    Gündem, 18 Ekim 2012

    Trafik canavarı nereden mezun?

    İşte canavarın tahsil durumu

    İşte geçen ayın getiri şampiyonu!

    Para, 12 Ağustos 2011

    İşte geçen ayın getiri şampiyonu!

    Külçe altın, temmuz ayında yatırımcısına en fazla getiri sağlayan finansal yatırım aracı oldu

    Binlercesi kapandı!

    Haberin Var Mı?, 06 Ağustos 2015

    Binlercesi kapandı!

    Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) ilk kez Kütüphane İstatistiklerini açıkladı

  • Enflasyonda Ramazan sıçraması

    Makro Ekonomi, 05 Eylül 2011

    Enflasyonda Ramazan sıçraması

    Türkiye İstatistik Kurumu Ağustos ayı enflasyon rakamlarını açıkladı

  • Cep telefonu faturalarına gizli zam mı geldi?

    Teknoloji, 08 Ağustos 2014

    Cep telefonu faturalarına gizli zam mı geldi?

    BTK, TÜİK'in enflasyon hesabına itiraz etti

  • Türkiye, dünya nüfusunun yüzde 1,1'ini oluşturdu

    Yaşam, 06 Temmuz 2023

    Türkiye, dünya nüfusunun yüzde 1,1'ini oluşturdu

    Türkiye İstatistik Kurumu'na (TÜİK) göre, 2022'de dünya nüfusu 8 milyara ulaştı. Dünya nüfusunun yüzde 1,1'ini oluşturan Türkiye'nin nüfusu, 85 milyon 279 bin 553 kişi oldu. Türkiye, nüfus büyüklüğü sıralamasında da 18'inci sırada yer aldı

    TÜİK’in kararı maaş zammını etkiler mi?

    Sosyal Güvenlik, 01 Haziran 2023

    TÜİK’in kararı maaş zammını etkiler mi?

    Türkiye İstatistik Kurumu, doğalgaz faturalarının bir ay tahsil edilmemesi nedeniyle mayıs ayı enflasyon hesaplamalarında doğalgazı dikkate almayacağını açıkladı. Bundan dolayı mayıs ayı enflasyonunun düşük çıkması bekleniyor. Bu kararın temmuz ayında maaş zamlarını etkileyip etkilemeyeceği merak ediliyor. HABERTÜRK’ten Ahmet Kıvanç, TÜİK’in doğalgazla ilgili kararının memur maaşlarına ve emekli aylıklarına olası etkilerini yazdı

    TÜİK açıkladı! Doğurganlık hızı düştü, annelik yaşı yükseldi

    Yaşam, 15 Mayıs 2023

    TÜİK açıkladı! Doğurganlık hızı düştü, annelik yaşı yükseldi

    Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2022 yılına ilişkin doğum istatistiklerini paylaştı. Verilere göre toplam doğurganlık hızı, 2001 yılında 2,38 çocuk iken 2022 yılında 1,62 çocuk olarak gerçekleşti. Doğumlarını 2001 yılında gerçekleştiren annelerin ortalama yaşı 26,7 iken 2022 yılında 29,2 oldu

  • TÜİK evlenme ve boşanma istatistiklerini açıkladı

    Yaşam, 24 Şubat 2023

    TÜİK evlenme ve boşanma istatistiklerini açıkladı

    Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2022 yılına ait evlenme ve boşanma istatistiklerini paylaştı. Evlenen çiftlerin sayısı 2021 yılında 563 bin 140 iken 2022 yılında 574 bin 358 oldu. 2021 yılında 175 bin 779 kişi boşanırken 2022 yılında 180 bin 954 kişi hayatlarını ayırdı

  • Kirada düşük enflasyonun nedeni

    İş-Yaşam, 09 Eylül 2021

    Kirada düşük enflasyonun nedeni

    Son günlerde astronomik kira artışları herkesin dilinde. İstanbul'dan Antalya'ya kadar yüzde 200 yüzde 300 artışlardan söz ediliyor. Peki ama TÜİK'in yayımladığı ve kira artışlarını gösteren konut endeksindeki artış neden enflasyona paralel yüzde 19,30'da görünüyor? TÜİK'in açıklamalarının ayrıntılarında konut endeksindeki artışların yüzde 35.6'sını kira artışlarının belirlediği görülüyor. Geri kalan değişimin elektrik, doğalgaz, tüpgaz, kömür fiyatlarındaki değişimden kaynaklandığı anlaşılıyor. Kiradaki değişim oranları ise TÜİK'in belirlediği 4 bin 274 evdeki kira artışlarından kaynaklanıyor. Bu evlerde kira ne kadar artıyorsa konut enflasyonu da o kadar etkileniyor.

  • TÜİK'te önemli düzenleme

    İş-Yaşam, 30 Haziran 2021

    TÜİK'te önemli düzenleme

    Türkiye İstatistik Kurumunun (TÜİK) bölge müdürlükleri, yapısı ve bütçesine ilişkin düzenlemeye gidildi. Kurum, özel bütçeli, kamu tüzel kişiliğini haiz, Hazine ve Maliye Bakanlığı ile ilişkili hale getirildi

    Sanatsal faaliyetlerde büyük düşüş

    Kültür-Sanat, 16 Haziran 2021

    Sanatsal faaliyetlerde büyük düşüş

    Pandeminin sanatsal faaliyetlere ne ölçüde etki ettiği Türkiye İstatistik Kurumu'nun verileriyle daha çarpıcı bir şekilde gözler önüne serildi

    Sanayi sektöründe istihdam artıyor

    İş-Yaşam, 18 Mayıs 2021

    Sanayi sektöründe istihdam artıyor

    Sanayi sektöründe ücretli çalışan sayısı 4,6 milyona yaklaşırken, istihdam da yıllık bazda 18 aydır artıyor. Sektörde sigortalı çalışan sayısının en fazla olduğu alt kalem 4 milyon 270 bin 104 kişiyle imalat sanayisi oldu

  • TÜİK'te önemli değişiklik

    İş-Yaşam, 04 Mayıs 2021

    TÜİK'te önemli değişiklik

    Türkiye İstatistik Kurumunun (TÜİK) yaptığı sınıflamalarda yapılacak değişikliklerde, ilgili yönetmeliğin tamamının değiştirilmesi zorunluluğu ortadan kaldırıldı. Kurumun yaptığı sınıflamalarda yapılacak değişikliklerde ilgili yönetmeliğin tamamının değiştirilmesi gerekmeyecek

  • Su ürünlerinde gelir 1 milyar doları aştı

    İş-Yaşam, 27 Nisan 2021

    Su ürünlerinde gelir 1 milyar doları aştı

    Türkiye'de su ürünleri ihracatı geçen yıl ilk kez 1 milyar doları geçerken, sektör temsilcileri bu kez 2023 hedefi olan 2 milyar dolarlık ihracata odaklandı. Geçen yıl en yüksek ihracat 133 milyon 78 bin dolarla Hollanda'ya yapılırken, en çok ithalat 48 milyon 334 bin dolarla Norveç'ten gerçekleştirildi. 

  • Bitkisel üretim 2020'de arttı

    İş-Yaşam, 28 Aralık 2020

    Bitkisel üretim 2020'de arttı

    Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2020 yılı Bitkisel Üretim İstatistikleri’ni açıkladı. Üretim miktarları, 2020 yılında bir önceki yıla göre tahıllar ve diğer bitkisel ürünlerde yüzde 8,7, sebzelerde yüzde 0,3, meyveler, içecek ve baharat bitkilerinde yüzde 5,8 oranında artış gösterdi. Üretim miktarları 2020 yılında yaklaşık olarak tahıllar ve diğer bitkisel ürünlerde 69,3 milyon ton, sebzelerde 31,2 milyon ton, meyveler, içecek ve baharat bitkilerinde 23,6 milyon ton olarak gerçekleşti

    Sektörel güven endeksleri açıklandı

    İş-Yaşam, 24 Kasım 2020

    Sektörel güven endeksleri açıklandı

    Türkiye İstatistik Kurumu, kasım ayına ilişkin sektörel güven endekslerini açıkladı. Güven endeksi kasımda geçen aya göre hizmet sektöründe yüzde 2,8 ve inşaat sektöründe yüzde 5,7 azalırken, perakende ticarette aynı düzeyde kaldı.