Dünyada şimdi de 'sıvı altın' olarak bilinen zeytinyağı krizi kapıda
Kakao krizinin ardından 'sıvı altın' olarak da adlandırılan zeytinyağı krizi de fiyatları rekor seviyelere taşıdı. Özellikle Avrupa'da endişeler artıyor.
'Sıvı altın' olarak da adlandırılan zeytinyağı kıtlığı, dünyada fiyatları rekor seviyelere taşırken sektörde endişeleri artırdı.
CNBC'nin haberine göre sağlıklı beslenmenin temel süper gıdalarından biri olan sıvı yağın hızla artan fiyatı, son aylarda hem tüketicileri hem de sektördekileri şaşkına çevirdi.
"ÖNEMLİ ÖLÇÜDE ETKİLENİYOR"
Pazar araştırma grubu Mintec'te analist olan Kyle Holland, iklim kaynaklı aşırı hava koşullarının son yıllarda Güney Avrupa’da özellikle de İspanya, İtalya ve Yunanistan gibi Akdeniz ülkelerinde zeytinyağı üretimini 'önemli ölçüde etkilediğini' söyledi.
Holland, İthalatı Teşvik Merkezi'ne göre dünya üretiminin yüzde 40'ından fazlasını sağlayan İspanya’nın genellikle her hasatta 1,3 milyon ila 1,5 milyon mt zeytinyağı üretmesinin beklenebileceğini ancak resmi rakamlarda İspanya’nın 2022/2023 sezonunda yalnızca 666.000 mt civarında ürettiğini gösteriyor. Mintec’in gösterge endeksine göre, Endülüs'teki zeytinyağı fiyatları , Mart ayı sonundaki 8 euronun biraz üzerinde. Zeytinyağı fiyatlarının Ocak ayında ise benzeri görülmemiş bir zirve olan 9,2 euroya ulaşmıştı.
"BU NORMAL DEĞİL"
Analistler, azalan zeytinyağı rezervlerinin önümüzdeki aylarda ani fiyat artışlarına karşı piyasaları muhtemelen tetikte tutacağını söyledi. Hollanda koınuya ilişkin "Şu anda piyasa düşüş eğilimi gösteriyor ancak sezon ilerledikçe çoğu oyuncu bunun tükeneceğini düşünecek gibi görünüyor. Fiyatlar şu anda düşüyor gibi görünse de eninde sonunda insanların satın almaya başlaması gerekecek. Ve eğer hacimler azalırsa ve herkesin satın alması gerekiyorsa fiyatların artması gerekir" dedi.
Hollanda merkezli Rabobank'ın tahıl ve yağlı tohumlar konusunda kıdemli analisti Vito Martielli, CNBC’ye telefonla yaptığı açıklamada, "Bu normal değil" derken son fiyat dalgalanmasının, zeytinyağı sektörü üzerinde 20 yılı aşkın süredir yaptığı çalışmalarda gördüğü hiçbir şeye benzemediğini söyledi.
Martielli "Net bir görüşe sahip olmak için Haziran sonuna kadar birkaç ay beklememiz gerektiğini düşünüyorum" diye ekledi.
"BUGÜN ZEYTİNYAĞI YARIN HER ŞEY"
Bağımsız düşünce kuruluşu Green Alliance UK’in iklim politikası başkanı Helena Bennett ise zeytinyağı fiyatlarındaki rekor artışı iklim değişikliğine bağladı. Bennett sosyal medya platformu X’te "Dünyanın en büyük zeytinyağı ihracatçısı İspanya, kuraklık ve aşırı sıcaklık nedeniyle üretimini yarıya indirdi ve 2022'den bu yana fiyatını yüzde 112 artırdı. Diğer gıda mahsullerinde de aynı şey oluyor. Bugün zeytinyağı, yakında her şey" diye konuştu.
"ZEYTİNYAĞI HIRSIZLIKLARI ARTTI"
Zeytinyağı hırsızlıkları da artan zeytinyağı fiyatları ile aynı zamana denk geldi. The Financial Times’a göre, İspanya'daki süpermarketler Mart ayı başında zeytinyağının ülkenin geniş bir kesiminde en çok çalınan ürün haline geldiğini söyledi.
Hırsızların temel gıda maddelerini karaborsada yeniden satan suç çeteleri olduğu söylendi. Yerel basında çıkan haberlere göre, geçen yılın ağustos ayında İspanya'nın Cordoba bölgesindeki yağ fabrikalarından birinden yaklaşık 50 bin litre sızma zeytinyağı çalındı.
Çalınan zeytinyağının o dönemde değerinin 420 bin Euro’dan fazla olduğu tahmin ediliyordu.
* Haberin görselleri Associated Press ve Shutterstock'tan servis edilmiştir.
