Napolyon kirazı para etmedi

Sefer YÜKSEL / HT GAZETE

Yaz aylarının vazgeçilmez meyvelerinden olan kiraz bu yıl dalında kaldı. Normal dönemde dalında 5 TL’ye ihraç edilen kiraz, bu yıl 2.5 TL’ye bile alıcı bulmazken, toplama maliyetinin yüksekliğinden dolayı üreticiler de çareyi kirazlarını dalında kuşlara bırakmakta buldu. En büyük pazarlardan Rusya’da yaşanan ekonomik krizin yanı sıra Avrupa ülkelerinden gelen talebin artmaması ve yine Irak gibi yeni pazarların düşük kalite mal talep etmesi, ihracat tarafında sıkıntı yaratıyor. Yağışlar ve don nedeniyle kirazlarda çatlama meydana geldiğini belirten uzmanlar, kalite kaybı nedeniyle hem ihracata uygun ürünün az olduğunu hem de ihracatçının yüzde 30-40 fire ile aldığı ürünü satabildiğini kaydediyor.

TOPLAMA MALİYETİ KURTARMIYOR

İç pazarda ise bu yıl havaların serin gitmesi ve yağmurlu bir ilkbahar yaşanmasından dolayı birçok bölgede kirazın aynı zamanda olgunlaşıp hasat edilmesi pazarda ciddi bir arz fazlası yaratıyor. Öyle ki Manisa, Çanakkale, Kütahya, Niğde, Afyon, Isparta gibi birçok yerden büyük şehirlerin hallerine kiraz yağıyor. İç piyasa kirazın bahçe fiyatı 1-1.20 TL, ihracat kirazının ise 2.5-2.6 TL düzeyinde. Hal böyle olunca da, kilo başına 80-120 kuruş olan toplama maliyetine katlanmak istemeyen üreticiler çareyi kirazlarını dalında kuşlara bırakmakta buluyor. İstanbul’da iç piyasa kirazı 5-6 TL, ihracat kirazı ise 12-15 TL’den satılıyor. Kiraz tarım politikasının halen olmayışının, narenciye dışında Türkiye’nin en büyük meyve ihracat kalemi olan kirazın hak ettiği fiyatla satılmamasına sebep olduğunu dile getiren uzmanlar, Afyon ve Toroslar gibi daha yüksek rakımlı bölgelerde daha geç olgunlaşan kiraz çeşitlerinin dikilmesi zorunluluğu getirilmesi gerektiğini vurguluyor.

Uludağ Yaş Meyve Sebze İhracatçıları Birliği Başkanı ARİF GÜNEY:Üretim deseni değişmeli

“Şu ana kadar 42 bin 500 ton kiraz ihracatı yapıldı. Tonaj olarak geçen yılki 50 bin tonu bu yıl yakalarız. Ancak tutar olarak 156 milyon doları yakalamak kalitedeki düşüşten dolayı zor. 20 bin ton ihracat yapılan Rusya pazarı bu yıl 14 bin tona düştü. Daha da önemlisi ülkedeki krizden dolayı alım gücü düşünce, daha düşük kaliteli ürün talep ediliyor. İç piyasada yaşanan sıkıntı ise çok daha önemli. Bu yıl rekolte çok yüksek. İhracatta yeni pazar bulamayınca iç piyasada sıkıntılar yaşanıyor. Üreticilerin malı tarlada kalıyor. Dışarıda en önemli pazar Çin. Bu yıl deneme ihracatını yapacağımız Çin pazarına gelecek yıl 20-30 bin ton ihracat yapabilmeliyiz. Türkiye’nin üretimde deseni biraz değiştirmesi lazım. “

APRİL TARIM SATIŞ MÜDÜRÜ FATİH ATALAY / MANİSA

‘Çiftçi antidepresan kullanıyor’

“Üretici fiyatların düşüklüğünden, tüketici ise kirazın pahalı olmasından yakınıyor. Bugün Manisa’da iç piyasa kirazın bahçe fiyatı 1.2-1.3 TL civarında. Kirazın kilo başına toplama maliyeti 80 kuruş ile 1 TL arasında. Arz fazlasından dolayı maliyetini kurtarmadığı için çiftçi sadece ailesiyle toplayabileceği kirazı hasat ediyor. Tarlaya fazladan işçi sokmuyor. Konuştuğum bir çiftçi geceleri rahat uyumak için antidepresan kullandığından yakınıyor.”

İPEK TARIM HALIS İPEK / AFYON-SULTANDAĞI

‘Malı alacak tüccar yok’

“Sıkıntının gerçek nedeni kontrolsüz üretim. Yeni bahçe kuranlara devlet hâlâ teşvik veriyor. Bu yüzden arz fazlası var. Türkiye’de maalesef yeterli paketleme ve şoklama tesisi yok. Afyon bölgesinde 10 gün önce çiftçi kirazını satacak tüccar bulamadı. Çünkü Kemalpaşa’da üretim bitmeden Afyon’un malı oldu. Kimse malı çekemedi. Ürünlerin çoğu tarlada kaldı. Öyle düşük rakam oluştu ki hasat parası kurtarmadığı için tarlada bırakılmak zorunda kalındı.”