Hızlı trenin bedeli 45 milyar dolar

Demiryolları son 20 yılda 10 milyar dolar zarar etmiş. Bir aşamaya gelmiş, kapatma bile tartışılmış. Ancak kapatmanın maliyeti yaklaşık 100 milyar dolarolarak hesaplanmış. Ya böylesi bir sermaye veya kaynak birikiminin heba edilmesine karar verilecek ya da kurum ayağa kaldırılacak ve zarar etmekten kurtarılacak. Hem kendisini güçlendirecek ve kendi ekonomisini yaratacak, hem de ekonomiye, toplumun yaşam kalitesine katkıda bulunacak yol seçilmiş. Bunun için ilgili kurumlar uluslararası kuruluşlardan danışmanlık hizmeti alarak çalışmalar yapılmış.

2016 DÖNÜM NOKTASI

Sonuçta 2016 ve 2023 olmak üzere iki farklı tarih için iki ayrı hedef konulmuş ortaya. 2002-2010 döneminde TCDD’de toplam yatırım tutarı 5 milyar dolara varmış. TCDD’yi, mevcut hatların yenilenmesi, yeni hatların açılması, sinyalizasyon, elektrifikasyon, hızlı trene geçiş olmak üzere 23.2 milyar dolarlık yatırımla ayağa kaldırmak ve 2016 yılı geldiğinde yani 5 yıl sonra kâr eder noktasına getirmek mümkün olacak. Bu hedefe varmak için 5 yılda yapılması gereken yatırım tutarı ise 23.2 milyar dolar.

İkinci hedef ise 2023 yılına konulmuş. Bu tarihe kadar demiryolları için yatırım tutarını 45 milyar dolara çıkarmak, yani her yıl 4 milyar dolara yaklaşan bir yatırım yapmaksuretiyle yüksek hızlı demiryollarını büyük illere ve ülke çapına yaymak mümkün olacak.

ALMANYA’NIN YAPTIĞINI BİZ NEDEN YAPMAYALIM?

TCDD Genel Müdürü Süleyman Karaman “Ya kapatma ya da ayağa kaldırma aşamasına” geldiklerini kendilerine Almanya tecrübesinin de örnek olduğunu anlattı. 1993’de 33 milyar Euro zarar varken 1994-2006 arasında Almanlar demiryolları için 115 milyar Euro yatırım yapmış ve 2004 yılında kâra geçmişler. “Onlar başardı, biz neden başarmayalım” diyen Karaman yolcu taşımacılığında Almanya’nın Türkiye’nin dört katı, yük taşımacılığında ise 3 katı daha büyük olduğunu belirtti.

BU PROJEYLE MARMARA'NIN HER TARAFI İSTANBUL OLACAK

TCDD’nin sıcak baktığı projelerden biri de Marmara Denizi etrafındaki şehirleri

demiryoluyla birleştiren Marmararing. İstanbul, Tekirdağ, Edirne, Çanakkale, Balıkesir,

Bursa, Yalova, Kocaeli, Sakarya ve Edirne olmak üzere 10 ili 2 saatte dolaşacak hızlı tren projesi 12 istasyonlu olacak. Proje toplam 20 milyon nüfusu ilgilendiriyor. Hızlı tren ile Çanakkale, Balıkesir veya Adapazarı’nda oturup İstanbul’da iş yapmak, okula veya kursa gitmek bir saatte mümkün olacak. Türkiye’nin en gelişmiş bölgesinin demiryoluylabirbirine bağlanması, ulaşımın kolaylaşması, ekonomik yönden rekabet gücünü ve refahı artıracak, yolculuğu ucuzlatacak. Demiryolunun fazla sayıda insan

taşıması, bunu hızlı ve daha ucuz yapması sayesinde 10 ilde 20 milyonluk nüfusun hareketliliğini artıracak.

Bir yerde Marmara Denizi’nin dört bir yanında yaşayanlar İstanbullu olacak. İstanbul’dakiler de Marmara’nın dört bir yanına dağılabilecek. Okul, eğitim, iş yapma sadece İstanbul odaklı olmaktan çıkıp tüm Marmara’ya yayılacak. Marmara’nın bütün

etrafı da İstanbul gibi olacak.

MALİYETİ 3 MİLYAR $

Proje 3 milyar dolarlık bir yatırımı gerektiriyor. İstanbul’dan başlayacak seferler karşılıklı yapılacak ve en uzak noktaya bir saatte varılacak. Bir trenin bütün Marmara’yı dolaşması ise 2 saati bulacak. İstanbul’dan Çanakkale’ye 40 dakikada, Bursa’ya yarım saatte gidilecek. Bu hattın hayata geçmesinde İstanbul Boğazı’nı geçecek Marmaray’ın ve Körfez Geçişi’nin katkısı büyük olacak. Geriye Çanakkale Boğazı’nın geçişi ile demiryolunun ve istasyonların inşası geliyor.

TREN DURMADAN YOLCULARINI VAGONLA ALACAK

Marmararing’de hızlı trenin çalışması biraz farklı olacak. Her istasyonda tren durmayacak. Bazı istasyonlarda yolcularını, vagonla alıp vagonla bırakacak. Bu sırada da yavaşlayacak ama durmayacak. Trenin Adapazarı, İzmit, Edirne ve Bursa’ya hizmeti böyle olacak. Grafikte daire üzerinde yer alan çıkıntılar, trene vagonlarla yolcu alma sisteminin uygulanacağı istasyonları gösteriyor. Bursa’ya Gemlik’ten, Kocaeli ve Sakarya’ya ise Gebze istasyonundan hat uzatılıyor. Balıkesir ise Bandırma’dan trene katılıyor.

HIZLI TREN AĞINA ANTALYA VE TRABZON'DA KATILACAK

Buna göre hızlı tren Samsun’a ve Trabzon’a da ulaşacak. İstanbul’dan hızlı trenle Antalya’ya tatile gitmek de, Antalya sahil şeridinde trenle yolculuk yapmak da mümkün olabilecek. İstanbul Antalya hattının açılmasıyla ilk kez ülkenin kuzeyden güneye bir demiryolu hattı olacak. İkinci dikey demiryolu ise Samsun’dan başlayarak Malatya üzerinden Adana, Gaziantep ve Mardin’e ulaşacak. Hızlı trenin doğuda gidebileceği tek ve en ücra yer ise Kars olacak. Hızlı tren ile İstanbul, Ankara, İzmir ve Bursa gibi büyük şehirler birbirine bağlanırken Afyon tam kavşak noktasında yer alacak. Türkiye demiryollarının bu yatırım hamlesini TCDD Genel Müdürü Süleyman Karaman bir grup gazeteci ve köşe yazarıyla paylaştı. Marmara Bölgesi ve Türkiye’nin nüfusunun üçte birini yakından ilgilendiren Marmararing, Türkiye’nin demiryolları ile Asya ve Avrupa arasında bir köprü haline getirilmesi, 25 milyar dolara varacak bir projeye Çin’in kredi açmadaki istekliliği konularında açıklamalarda bulundu.

İŞTE DEMİRYOLLARININ 100. YIL VİZYONU

TCDD Genel Müdürü Süleyman Karaman’ın verdiği bilgiye göre, şimdiye kadar 4.600 km yol yenilendi, 4.100 km yol yenilenecek.

2023’e kadar 10.500 km’lik yüksek hızlı demiryolu ağı yapılacak. Bu yol Türkiye’de Kapıkule’den başlayacak, İstanbul’dan geçerek Ankara’ya ulaşacak. Oradan Kayseri ve Sivas’a, Sivas’tan bir hat Malatya ve Diyarbakır’a, diğer hat da Erzincan ve Erzurum’u geçerek Kars’a kadar uzanacak. Bu hat üzerinde Erzincan’dan Trabzon’a da bir hat uzatılacak.

Diğer yandan İzmir’den başlayan başka bir yüksek hızlı demiryolu hattı Afyon’a, Afyon’dan Ankara’ya, İstanbul’a ve Antalya’ya gidecek. Böylece İstanbul- Antalya dikey yönde yüksek hızlı demiryoluna kavuşacak. Kuzey Güney yönündeki ikinci hat çalışması da Konya’ya kadar giden hızlı trenin Antalya Manavgat’a uzatılması olacak.

Yüksek hızlı demiryolları için Çin ile bir protokol yapılmış. Şu anda İstanbul-Ankara yüksek

hızlı demiryolu için zaten çalışıyorlar. Bu çerçevede Çinliler projenin 25 milyar dolarlık kısmını yapmak istiyorlar. Görüşmeler sürüyor. Anlaşma henüz yapılmadı.

Bütün bu yatırımlar sonucunda Türkiye’de yolculuklar artacak. İkamet taşınmaları azalacak. İnsanlar işine yakın oturma ve dolayısıyla sık sık taşınma yerine yolculuk yaparak işine gitmeyi tercih edecek. Çünkü demiryolu ile yolculuk hem daha emniyetli hem daha kolay ve hızlı, hem de daha ucuz olacak. Türkiye’de halen kişi başına yolculuk yılda 20 ikenAvrupa’da 200’e çıkıyor. TCDD’nin hamlesinin bir amacı da bu sayıyı artırmak ve aradaki farkı kapatmak. Halen Türkiye’de yolculukların yüzde 2.5’ini TCDD gerçekleştiriyor. 2023 yılında bu payı yüzde 15’e çıkartmak istiyor.

Bu coğrafyada Avrupa ve Asya arasında 75 milyar dolarlık bir navlun bedeli var. Bundan pay almak istiyoruz. Yaptığımız projeler ve Marmaray’ın tamamlanması ile Avrupa’yı Asya’ya bağlamak ve bu coğrafyada oluşan navlundan daha fazla pay almak mümkün olacak.

ABDURRAHMAN YILDIRIM/HT EKONOMİ