Göçmen mezarlığı olan iller

Mesut HAN-Kadir TAMER-Ferhat ERDOĞAN-Beycan ÜÇKARDEŞ/HABERTÜRK

MUĞLA’nın Bodrum İlçesi’nden Yunanistan’ın Kos Adası’na geçerken bindikleri botun batmasıyla cansız bedeni karaya vuran 3 yaşındaki Aylan, bu yılın ilk 8 ayında Akdeniz’de hayatını kaybeden 2 bin 365 kişiden yalnızca biriydi. Ülkelerindeki savaş ve karışıklık nedeniyle ‘yeni bir hayat kurma’ hayaliyle Avrupa ülkelerine mülteci olarak sığınmak isteyen kaçaklardan kimi bu amacına ulaşıyor. Türkiye üzerinden bu yolculuğa çıkıp yakalananların büyük bölümü hayallerini bir süreliğine de olsa erteliyor.

HABERTÜRK, umutları uğruna can verip kimsenin sahiplenmediği ve son yurt olarak bu topraklarda kalanların akıbetini araştırdı. Ege ve Akdeniz’de hayatını kaybeden yüzlerce göçmen Edirne, Çanakkale, Muğla ve İzmir’deki mezarlıklarda; kimileri başında mezar taşıyla, kimiyse isimsiz olarak yatıyor.

EDİRNE’YE 2 YILDA 150 DEFİN

Cenazelerle ilgili uygulanan prosedüre göre bir kaçağın cenazesi ilk olarak 15 gün Adli Tıp Kurumu’nda bekletiliyor. Sahip çıkılması halinde cenaze yakınına teslim ediliyor. Suriyelilerin cenazeleri ise genellikle Gaziantep ve Hatay gibi sınır illerine gönderilerek ailelerine veriliyor. Cenazeye sahip çıkılmazsa, gerekli kayıtlar tutularak en yakındaki kimsesizler ya da göçmenler için ayrılan mezarlıklarda toprağa veriliyor. Göçmen mezarlıklarının en büyüklerinin başında Edirne’deki Acıçeşme Mezarlığı geliyor. Bu mezarlığın bir bölümü göçmenler için ayrılmış. 2010’dan bu yana defin yapılıyor. Son 2 yılda 150’nin üzerinde kaçak burada defnedilmiş. Mezar taşlarının büyük bölümünde göçmenlerin isimleri bulunmuyor. Ölüm nedenleri, ölüm tarihleri ve cinsiyet bilgilerine yer veriliyor. Sık sık bu mezarlığa giderek dua eden İrfan Aleşgür, “Kimbilir memleketlerinden ne için kaçtı bu garibanlar. Belki parasızlık, belki de savaştan kaçtı. Onlara burada ölmek, buraya gömülmek nasip olmuş” diyor.

MUĞLA’YA 1 YILDA 23 GÖÇMEN

Yunan adalarına geçmek için göçmenlerin sıkça kullandığı rotalardan biri olan Muğla’da da göçmenlerin cenazeleri için mezar yeri bulunuyor. İl merkezindeki Menteşe Mezarlığı’na son bir yılda 23 göçmenin defnedildiği belirtiliyor. Üzerlerinden kimlik çıkanlar için mezar taşı hazırlanıp baş ucuna konuluyor. Kimliksizlerin mezar taşıysa burada da bulunmuyor.

8 YAŞINDAKİ ÇOCUĞUN CENAZESİNİ ALMADILAR

KAÇAKLARIN dramı mezarda da bitmiyor. Göçmenlerin Yunanistan’a geçiş noktalarından olan Çanakkale’nin Ayvacık İlçesi açıklarında kısa süre önce bir bot alabora oluyor. Yaşamını yitirenlerin bir bölümünün cenazesi yakınları tarafından alınıyor. Faciada boğulan 8 yaşındaki Suriyeli bir çocuğun cenazesi, ailesi cenazeyi almayınca alınan izinle Ayvacık’taki mezarlığa defnediliyor. Mezarlık yetkilileri, sahipsiz cenazelerin valiliğin izniyle il ya da ilçedeki mezarlığa defnedildiğini söylüyor. İzmir’in Ege’ye kıyı olan ilçelerinde hayatlarını kaybeden göçmenler, kimliklerinin belirlenememesi halinde, il ve ilçedeki mezarlıklara defnediliyor.

‘Borç batağı bizi bu işe yöneltiyor’

Göçmen kaçakçılığı yapan gemi kaptanları bu işi, düştükleri borç batağından kurtulmak için yaptıklarını söylüyor. İsmini açıklamayan bir kaptan, aldıkları umut yolcularını 12-18 mil açık denizde bekleyen büyük gemilere götürme karşılığında organizatörlerden kişi başı 1000- 1500 dolar aldıklarını, yapılan 2-3 seferle borçlarını ödedikten sonra bu işi bıraktıklarını anlatıyor. Yapılan bir seferle 300-400 bin TL kazandıklarını da dile getiren kaptan, “Bölgedeki arkadaşlar da aynı mantıktalar” diyor.

‘NASIL OLURSA GİDELİM’

Kaptan şunları söylüyor: “Gemiye getirilen göçmenlerle biz hiçbir şekilde muhatap olmuyoruz. Organizatör onlara gerekli tüm açıklamayı yapıyor. Lojistik destek sağlayanlar da gemiye erzak getiriyor. İnsanları kapalı yerlerden başlayarak, su, yemek verip adeta istifliyoruz. Yüzme bilmeyenlere, çocuklara ve kadınlara yettiği kadar can simidi dağıtıyoruz. Ancak göçmenlerin kendileri de canlarını hiçe sayıyor. ‘Gidelim de nasıl olursa olsun’ mantığındalar. Geçen gün bir arkadaşımız geminin batacağını anlayınca geri dönmek için teknenin yönünü çevirmiş. Teknedeki Suriyeli geminin yönünü çevirdiği için kaptanı bıçakladı.”