'Anayasa uyum paketi' TBMM Başkanlığı'na sunuldu

Anayasa değişikliğine uyum amacıyla yargıyla ilgili bazı kanunlarda değişiklik yapılmasına ilişkin kanun tasarısı TBMM Başkanlığı'na sunuldu. Paket, 50 maddeden oluşuyor.

GENELKURMAY BAŞKANI'NI SORUŞTURMA İZNİ CUMHURBAŞKANI'NDA

İHA'nın haberine göre; Adalet Bakanlığı tarafından hazırlanan uyum paketi TBMM'ye sunuldu. Buna göre Genelkurmay Başkanı ile Kara, Deniz ve Hava Kuvvetleri komutanları hakkında soruşturma yapılmasına Cumhurbaşkanı izin verecek.

TBMM Başkanlığı'na sunulan Anayasa Değişikliği'ne Uyum Amacıyla Yargıya İlişkin Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı, Türk Silahlı Kuvvetleri'yle ilgili bazı yasalarda Anayasa değişikliği sonrasında gerekli düzenlemeleri öngörüyor.

Tasarıyla, anayasa değişikliğiyle askeri mahkemelerin kaldırılması nedeniyle askeri hakim istihdam edilemeyeceğinden, Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanununda düzenleme yapılıyor.

Buna göre, Genelkurmay Başkanlığı ve Milli Savunma Bakanlığı'nın hukuk hizmetleri, 659 sayılı Genel Bütçe Kapsamındaki Kamu İdareleri ve Özel Bütçeli İdarelerde Hukuk Hizmetleri'nin Yürütülmesine İlişkin Kanun Hükmünde Kararname hükümleri saklı kalmak kaydıyla kurulacak adli müşavir sınıfına mensup subaylar tarafından yürütülecek.

Asgari tugay komutanlığı nezdinde kurulacak adli müşavirlikler, başta ceza, disiplin, idare, harekat ve uluslararası hukuk olmak üzere; nezdinde bulundukları kıta komutanı veya askeri kurum amirlerinin hukuk işlerinde yardımcısı olarak görev yapacak.

Genelkurmay Başkanlığı kadroları hariç adli müşavirlikler, Milli Savunma Bakanlığı'na bağlı olarak çalışacak.

Adli müşavirler, nezdinde kuruldukları komutanlık veya askeri kurum amirliğinin; askeri hizmetlere ilişkin olarak gerekli gördükleri her türlü hukuki konulardaki isteklerini cevaplandırmak, lüzum görülmesi halinde harekat, tatbikat ve manevra gibi faaliyetlere iştirak etmek, ihtiyaç duyulan hukuki konularda ders ve konferanslar vermek, üst yönetici veya hukuk birim amiri tarafından temsil yetkisi verilmesi halinde adli ve idari davalar ile icra takiplerini Milli Savunma Bakanlığı adına yürütmek, ülke sınırları dışında işlenen suçlar bakımından Cumhuriyet savcısının talebi halinde adli kolluk görevlileri tarafından yapılacak işleri yerine getirmekle görevli olacak.

Adli müşavir ihtiyacı; kendi hesaplarına hukuk fakültesini bitiren vatandaşlar ile muvazzaf veya sözleşmeli subay atananlardan hukuk fakültesi mezunu üsteğmen ila binbaşı rütbesinde bulunanlar arasından Milli Savunma Bakanlığınca açılacak sınavla karşılanacak.

ADALET AKADEMİSİNCE EĞİTİM VERİLECEK

Sınavda başarı gösteren adaylardan dış kaynaktan alınanlar subaylığa atanacak. Diğerlerinin ise sınıf değişiklikleri yapılacak. Adli müşavirler, Milli Savunma Bakanlığı'nca meslek öncesi ve meslek içi eğitime alınacak. Bu eğitimler, Milli Savunma Bakanlığının talebi üzerine Türkiye Adalet Akademisi tarafından yapılacak.

Türkiye Adalet Akademisi'nde gerçekleştirilecek eğitimlerin plan ve programları, süreleri ve öğretim elemanları Milli Savunma Bakanlığı ile Türkiye Adalet Akademisi tarafından birlikte belirlenecek. Bu eğitimlerden Türkiye Adalet Akademisi tarafından hizmet ücreti alınmayacak.

Eğitimde başarı gösterenler Milli Savunma Bakanlığı'nca hukuk hizmetleri kadrolarına atanacak. Başarı gösteremeyenlerden; muvazzaf veya sözleşmeli subay kaynağından alınanlar eski sınıflarına iade edilecek sivil kaynaktan alınanlar ise istifa etmiş sayılarak aldıkları aylıklar dışında devletçe yapılan masraflar, kanuni faizleri ile birlikte kendilerinden tahsil edilecek.

Nezdinde bulundukları komutan veya askeri kurum amirleri Türk Silahlı Kuvvetleri Disiplin Kanunu kapsamında adli müşavirlerin disiplin amirleri olmayacak. Adli müşavir sınıfına mensup subayların atanma ve yer değiştirmeleri Milli Savunma Bakanlığınca yapılacak.

Adli müşavirler ile bu kadrolarda görev yapanların tüm işlemleri, Milli Savunma Bakanlığı tarafından yürütülecek.

MAHKUMİYET HALİNE İLİŞKİN DÜZENLEME

Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanunu'nun, "Çeşitli Nedenlerle Silahlı Kuvvetlerden Ayrılacak Subaylar Hakkında Yapılacak İşlemler" başlıklı maddesinde düzenleme yapılacak.

Buna göre, kasten işlenen bir suçtan dolayı bir yıl veya daha fazla hapis cezasına mahkumiyet veya bu kanunda yer alan suçlardan mahkumiyet hallerinde, mahkumiyet kararıyla birlikte subayların Türk Silahlı Kuvvetleri'nden çıkarılmasına karar verilecek. Bu hususlar mahkeme hükmünde belirtilmemiş olsa da mahkumiyetin kanuni sonucu olarak Türk Silahlı Kuvvetleri'nden çıkarmayı gerektirecek.

Türk Silahlı Kuvvetleri'nden çıkarma, askeri rütbe ve memuriyetlerin kaybedilmesi ile subay, astsubay ve devlet memuru olarak tekrar Türk Silahlı Kuvvetlerine kabul edilmeme sonuçlarını doğuracak.

Aynı düzenleme, Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanunu'nun, "Çeşitli Nedenlerle Silahlı Kuvvetlerden Ayrılacak Astsubaylar Hakkında Yapılacak İşlem" başlıklı maddesi için de geçerli olacak.

TERCİHLER DİKKATE ALINACAK

Tasarıyla Askeri Yüksek İdare Mahkemesi ve diğer askeri yargı mercilerinde görev yapanlara ilişkin geçiş hükümleri ile askeri yargı mercilerinde bulunan dosyaların devrine ilişkin hususlar da düzenleniyor.

Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanununa eklenen geçici madde ile 27 Nisan 2017 tarihinden itibaren dört ay içinde Askeri Yargıtay ve Askeri Yüksek İdare Mahkemesi'nin askeri hakim sınıfından Başkan, Başsavcı, İkinci Başkan, Daire Başkanı ve üyeleri ile diğer askeri hakimler (yedek subaylar hariç) hakkında tercihleri ve kazanılmış hakları dikkate alınarak şu hükümler uygulanacak:

Hakimler ve Savcılar Kurulu'nca bölge adliye ve bölge idare mahkemeleri ile diğer adli ve idari yargı mercilerine hakim veya savcı olarak atanabilecekler. Bu kişilerin askeri yargı mercilerinde geçirdikleri süreler adli ve idari yargıda geçirilmiş sayılacak. Talepleri halinde Ordu Yardımlaşma Kurumu üyelikleri; ilgili kanun uyarınca hesaplanacak. Kesintileri kendilerince ödenmek kaydıyla Hakimler ve Savcılar Kanunu'na göre aylık aldıkları sürece geçiş tarihindeki hükümler esas alınmak suretiyle devam edecek. Bu kapsamdakiler ile bunların emeklileri, Türk Silahlı Kuvvetlerine bağlı sosyal tesislerden geçiş tarihindeki emsali rütbe personeli gibi yararlanabilecekler.

Adli ve idari yargıyı tercih etmeyenler ile Hakimler ve Savcılar Kurulu'nca ataması yapılmayanlardan istekli olanlar, Milli Savunma Bakanlığı'nca mevcut sınıfları korunarak Milli Savunma Bakanlığı veya Genelkurmay Başkanlığı'nın hukuk hizmetleri kadrolarına atanacaklar. Bu kadrolarda geçen hizmet süreleri hakimlik hizmetinden sayılacak. Aylık, ek gösterge, ödenek, yargı ödeneği, ek ödeme, zam, mali, sosyal hak ve yardımlar ile hakimlik teminatından kaynaklı diğer tüm hakları yönünden emsali adli ve idari yargıya mensup hakim ve Cumhuriyet savcıları hakkındaki hükümlere tabi olacaklar.

Hakimler ve Savcılar Kurulu'nca adli veya idari yargıda hakim veya savcı olarak atananlar hariç olmak üzere, emeklilik hakkını elde etmiş olmaları kaydıyla, Yargıtay ve Askeri Yüksek İdare Mahkemesi'nin askeri hakim sınıfından Başkan, Başsavcı, İkinci Başkan, Daire Başkanı ve üyeleri ile diğer askeri hakimlerden (yedek subaylar hariç) bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihi takip eden altı ay içinde bulundukları rütbeye esas yaş haddinden önce bu görevlerinden kendi istekleriyle emekliye ayrılma talebinde bulunanlara ödenecek tazminata ilişkin usul ve esaslar düzenlenecek. Bu kapsamda, emekliliğini isteyenlere kadrosuzluk tazminatı ödenebilmesi için general ve amirallerde bekleme ve görev süresini tamamlama, albaylarda ise kıdemli albay olma şartı aranmayacak.

Bu kapsamda olanlardan emekliliğini isteyen askeri hakimlerin emeklilik taleplerinin, asker kişilerin ancak Ocak, Şubat, Temmuz ve Ağustos aylarında emeklilik dilekçesi verebileceklerine ilişkin kısıtlamaya tabi olmayacak. Emeklilik dilekçesi düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren altı aylık süre içinde her zaman verilebilecek ve bu talepler Milli Savunma Bakanı'nca kabul edilecek.

Askeri mahkeme ve savcılıklarda görevli yedek subay askeri hakimler mevcut sınıfları ile maaş ve her türlü özlük hakları korunarak Milli Savunma Bakanlığınca Bakanlık veya Genelkurmay Başkanlığı hukuk hizmetleri kadrolarına, diğer sınıflardakiler ise Kuvvet Komutanlıklar'ınca sınıflarına uygun kadro görev yerlerine atanacaklar.

MALİ VE SOSYAL HAKLAR DÜZENLENECEK

Ayrıca, Askeri Yargıtay ve Askeri Yüksek İdare Mahkemesi Başkan, Başsavcı, İkinci Başkan, Daire Başkanı ve üyeleri ile diğer askeri hakimlerden birinci ve ikinci fıkra kapsamına girenler ile bu unvanlar esas alınarak Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından aylık bağlanmış olan emeklilerine hakimlik teminatı kapsamında sağlanacak mali, sosyal ve diğer haklar da düzenleniyor.

Askeri yargı mercilerinde görevli yazı işleri müdürü, yazı işleri müdür yardımcısı, zabıt katibi, mübaşir ve diğer sınıflardan devlet memurlarına bugüne kadar kazandıkları müktesepleri korunarak Adalet Bakanlığınca merkez veya taşra kadrolarına atanmalarına imkan tanınacak. Adalet Bakanlığı, talepte bulunanlar arasından uygun gördüğü personeli merkez veya taşra kadrolarına atayabilecek.

DOSYALARA İLİŞKİN İŞLEMLER

Kaldırılan askeri yargı mercilerinde görülen ve bu mercilerin arşivlerinde bulunan işi bitmemiş dosyalardan; Askeri Yargıtay'da olanlar Yargıtay'a, Askeri Yüksek İdare Mahkemesi'nde kanun yolu incelemesi aşamasında olanlar Danıştay'a, diğerleri Ankara idare mahkemelerine, askeri mahkemelerde olanlar görevli ve yetkili adli yargı mercilerine, askeri savcılıklarda olanlar yetkili Cumhuriyet başsavcılıklarına Anayasa değişikliğine dair kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren dört ay içinde herhangi bir karara gerek kalmaksızın listeye bağlanarak gönderilecek.

Kaldırılan askeri yargı mercilerindeki işi bitmiş dosyalar ile defter ve diğer evrak, bu mercilerce Milli Savunma Bakanlığı arşivine iletilecek. Kaldırılan askeri yargı mercilerince hüküm verilmekle birlikte henüz gerekçeli kararı yazılmayan dosyalara ilişkin kararlar en geç 15 gün içinde yazılacak ve dosyaları tebliğ ve müteakip işlemler için belirlenen adli ve idari yargı mercilerine gönderilecek.