"Ferrari hızında Buldozer olmaz"

Soru: Başkanlık sistemi hakkında görüşlerinizi alabilir miyim?

Cevap: Başkanlık sistemi geçen pazartesi günü düzenlenen parlamenter denetim sisteminin zaaflarıyla alakalı sempozyumda gündeme geldi. Eğer parlamenter sistemde daha iyi bir denetim yapılmasını arzu ediyorsanız, parlamenter sistemi değil başkanlık sistemini seçmeniz gerekiyor. Parlamenter sistemi seçtiğiniz anda denetim zaafıyla karşı karşıya kalırsınız. Çünkü, Hükümet parlamento içerisinde yer alan çoğunluk grubunun içinden çıkıyor. Dolayısıyla Parlamento'nun kendi içinden çıkan Hükümeti denetlemesi kolay kolay mümkün olmuyor. Kuvvetli bir yasama denetimi arzu ediliyorsa, bunun temel çözümü başkanlık sistemine geçmektir. Muhalefet şöyle bir şey istiyor: 'Ferrari kadar hızlı bir arabamız olsun, ama aynı zamanda bu araç buldozer kadar yük kaldırsın.' Otomobil mühendisleri böyle bir araç henüz icat edemedi. Parlamento hem hızlı yasama yapacak hem de etkin bir denetim yapacak... Siyaset mühendisleri böyle bir çözüm üretemediler. Ancak buna en yakın sistem başkanlık sistemidir. Başkanlık sistemini kabul edersek çok güçlü bir parlamentomuz olacak. Yürütme karşısında bütün yetkilerini kullanacak ve etkin bir denetim yapacak.

''YÜRÜTME BİR, YASAMA ON BİRİM GÜÇLENİR''

Soru: Başkanlık sisteminin faydaları ve zararları nelerdir?

Cevap: Başkanlık sisteminin bir çok faydası var. Yasama, yürütme ve yargı karşısında güçlü bir konuma gelecek. Başkanlık sisteminde yasamanın, yürütme ve yargı karşısında üstünlüğü olacaktır. Yürütme de biraz güçlenecek. Muhalefet, yasamanın güçleneceği noktaları öne çıkartmıyor, 'yürütme güçlenecek' diyor ama yasamanın ne elde edeceğine bakmıyor. Yürütme bir birim güçlenecek ama yasama on birim güçlenecek. Dolayısıyla parlamentonun etkisizliği şikayeti ortadan kalkacak. ABD'de senatoda görüyorsunuz, atanacak büyükelçiyi dahi önceden sorguluyor. Büyükelçiyi yürütme atıyor ama yasama onu önceden denetime tabi tutuyor. Genel başkanların, partiler ve milletvekilleri üzerinde tahakkümü olduğu söyleniyor. Bunun da çözümü başkanlık sistemindedir.

"GÖBEK BAĞI KESİLİNCE GENEL BAŞKAN TAHAKKÜMÜ OLMAZ"

Yürütme ile yasamanın göbek bağını kestiğiniz anda, artık milletvekilleri üzerinde genel başkanların tahakkümü olamaz. Sistem buna müsaade etmez.

Başkanlık sistemi olduğunda bunun sonucu olarak federatif sistemin olacağını söylüyorlar. Böyle bir teori doğru değildir. Başkanlık sistemi ayrı bir sistemdir, federatif yapı ayrı bir sistemdir. Başkanlık sistemi rejimle alakalıdır, diğeri ise idari yapı ile alakalıdır. Başkanlık sistemini seçersiniz ama üniter yapıyı muhafaza edersiniz. Başkanlık sistemine karşı olanlar hemen başkanlık sistemi gündeme gelirse, 'federatif yapı gelir' diyorlar. Böyle bir tehlike yok. Başkanlık sistemini seçersiniz ama Anayasa'ya Türkiye'nin üniter devlet olduğunu yazarsınız.

"MEVCUT SİSTEMDE HÜKÜMET'İN TASARISINI REDDETMEK OLMAZ"

Soru: Başkanlık sisteminde parlamento güçlenecek diyorsunuz,o zaman şu anda yürütme mi daha güçlü?

Cevap: Elbette. Yürütme parlamenter sistemde kendi alanına tamamen hakim. Yasamanın yaptığı çalışmalara bakın. Yasama kanun yapıyor. Parlamentoya teklif edilen kanunların yüzde 99'u hükümetten gelir. Yürütmenin kabul etmediği yasayı geçirmeniz mümkün değil. Yüzde 1'ini milletvekilleri teklif eder onda da mutlaka yürütmenin onayını almak zorundasınız. O zaman parlamenter sistemde, yasama aslında kendi gündemine hakim değil. Milletvekillerinin yürütmenin kabul etmediği bir kanunu buradan geçirmesi imkansız. Meclisin gündemini yürüten, çoğunluk grubunun grup başkanvekilleridir. Meclis Başkanı'nın hakim olmadığı bir gündemde, yasamanın etkinliğini ileri sürmek mümkün değil. Parlamento yasa yapmada böyle etkin bir rol alamıyorsa, denetim gibi işlemlerde zaten etkili olamaz. Başkanlık sisteminde başkan güçlüdür ama kendi alanında güçlüdür. Yoksa Meclis'e bırakılan alanlarda başkan güçlü değildir. 6 ay önce Obama sağlık reformu yapmak istedi. Kendi partisinden bile yeterli destek alamadı, reformu geçiremeyecekti. Muhalefetten birkaç milletvekilinin desteğiyle geçirebildi. Parlamenter sistemde güvenoyu verdiğiniz Hükümetin getirdiği tasarıyı reddetme gibi bir durum söz konusu olamaz.

Soru: Yasa yapma süreci başkanlık sisteminde nasıl olacak?

Cevap: Tasarı Hükümetten geldikten sonra artık Meclisin malı olacak. Meclis bunu istediği gibi değiştirebilecek, iade edebilecek. Milletvekili 'Hükümet ne der, genel başkan ne der' gibi düşüncelerle, kanun teklifi vermekten kendini alıkoymayacak.

"İNSANLAR FANİ, SİSTEMLER KALICI"

Soru: Şu anda yürütme daha güçlü dediniz. Yürütme daha güçlü olduğu halde, başkanlık sistemi neden isteniyor?

Cevap: Muhalefetin, 'parlamenter sistem bir tabudur bozdurmayız' anlayışı var. Başkanlık sisteminde yürütme çok güçlenecek algısı var ama yürütme az güçlenecektir yasama ise daha çok güçlenecektir.Şu anda güçlü bir lider var. Başkanlık sistemlerinde güçlü liderlere ihtiyaç vardır. Şu anda siyaset sahnesindeki güçlü lider kim?Sayın Başbakan Recep Tayyip Erdoğan. Böyle güçlü lider, böyle bir sisteme adeta cuk oturuyor. Uygun bir kimlik, siyasi karakter. Böyle bir başkanlık seçiminde Başbakanımızın çok avantaj elde edeceği düşünülerek, birtakım kişisel saiklerle buna karşı çıkılıyor gibime geliyor. Oysa insanlar fanidir, sistemler kalıcıdır. Türkiye'ye bu çerçevede başkanlık sistemi daha iyi uyacak.

"BAŞBAKAN'IN YETKİLERİ ÇOK FAZLA"

Soru: Tam başkanlık mı olmalı yarı başkanlık mı olmalı?

Cevap: Şu anda bizdeki sistem başbakanlık sistemi değil, parlamenter sistem değil. Başbakanın bu manada yetkileri de çok fazla. Hem Hükümeti hem Meclis'i kontrol ediyor. Cumhurbaşkanlığı makamının yetkileri de çok fazla. Hükümet tarafından bakarsanız başbakanlık sistemi, cumhurbaşkanının yetkileri çerçevesinden bakarsanız yarı başkanlık sistemi olarak tarif edilebilir şu andaki sistem.Olursa tam başkanlık sistemi olmalı. Başkanın ve yasamanın yetkileri ve sorumluluğu tam tarif edilmeli ve birbirinden ayrışmalı.

Soru: Muhalefet başkanın yetkilerinin çok fazla olacağını söylüyor. Buna ne diyorsunuz?

Cevap: Şu anda Hükümetin yetkileri zaten fazla. Hükümet bürokrasi çerçevesinde bakıldığı zaman her şeyi yapabilir. Onun dışında ekstradan yasamayı da kontrol ettiğinde başkandan daha yetkili bir durumda oluyor hükümet.

"ERDOĞAN BİRİNCİ TURDA RAHAT SEÇİLİR"

Soru: Sizce millet kimi başkan olarak görmek ister?

Cevap: Bir seçim olsa, Sayın Başbakanın çok rahat bir şekilde hatta birinci turda başkan seçilebileceği kanaatindeyim.

Soru: Parti içinden ya da dışından aday çıkabilir mi?

Cevap: Bunları konuşmamak lazım. Sayın Başbakanımız için ne yapsak azdır. İleride hangi göreve talip olursa biz onun arkasında oluruz. Biz her zaman Başbakanımızın yanındayız, arkasındayız, destekçisiyiz.

AA