Lice'de neler oluyor?

KÜBRA PAR / HT GAZETE

Lice çevresinde yol kapatma eylemleri, 2 kişinin hayatını kaybetmesi ve Diyarbakır’daki bayrak saldırısının ardından bölgede tansiyon yeniden yükseldi. Dün yol kesen gençlerin ve BDP’li yöneticilerin açıklamalarını yazmıştım. Bugünse bir yandan protestolara destek veren Lice esnafının, diğer yandan devlet görevlilerinin ve PKK’ya tepki gösteren ‘öteki’ Kürtlerin taleplerini anlatacağım. Lice’de konuştuğum hemen herkes 90’larda evinin yakıldığını, asker tarafından hakarete uğradığını anlatıyor. Yaşanan travmaların izi geçmiş değil. Devlete güvenmiyor, çözüm sürecine şüpheyle bakıyorlar. Lice’nin merkezi 30 senedir donup kalmış gibi. Yol düzenlemesi dışında dişe dokunur hiçbir yatırım yapılmamış. Yağ ve mermer fabrikalarında üretim durucunca işsizlik iyice artmış. Devlet görevlilerinin halkla teması zayıf. Asker esnaftan alışveriş yapmayı bırakmış, “Tavuğumuza bile terörist gözüyle bakıyorlar” diyorlar. Bütün bunları görünce PKK’nın bölgedeki etkisini anlamak kolaylaşıyor. Öğle yemeği için ilçedeki lokantalardan birine giriyoruz. Yabancı olduğumuz hemen anlaşılıyor. Başlangıçta mesafeli davransalar da birazdan sohbet koyulaşıyor. Yine de fotoğraflarının çekilmesini, isimlerinin yazılmasını istemiyorlar...

Yoldaki protestolara destek veriyor musunuz?

Hem “Çözüm” diyorsun, hem karakol yapıyorsun. Savaş hazırlığı yapıyorsun. Örgüt de ona göre hazırlığını yapıyor, arada giden bizleriz. “Karakol yapmayın” demiyoruz ama önce çözüm süreci tamamlansın.

Örgüt halka karakol yapımını protesto etmeleri için baskı yapıyor mu?

Hayır, halk da istemiyor. Köylerimiz yakıldı, çok insan öldü. Karakol deyince onları hatırlıyoruz. Barışı yap, her şeyi rayına oturt; sonra tabii ki karakol da yapacaksın. Karakollara katrilyonlarca para harcayacağına burada fabrika yapsan kaç insan ekmek yer...

Fabrika yapımına örgüt karşı çıkmaz mı?

Ne demek! Halis Toprak 2 fabrika yapmıştı zamanında, gidin ona sorun...

Örgüt esnaftan haraç topluyor mu?

Hayır, dağa çıkanlar da bizim çocuklarımız. Biri askerde, biri orada...

Çözüm sürecinden umutlu musunuz?

Umutluyduk ama yine kargaşa başladı. Diyarbakır’da bayrağın indirilmesi örgütün işi değil. Geçen gün önce Kürtlerin içine gelip “Biji Apo” diyen, sonra MHP’lilerin içine girip provokasyon yapan adamı görmediniz mi? Bazı insanlar çok hızlı dolduruşa geliyor. Batı’da da bizi sürekli kötü gösteriyorlar.

"GÖKTEN ZEMBİLLE GELMEDİK"

Lice'de bir kahvehanedeki ahalinin yanına oturuyoruz. Çözüm sürecine karşı güvenleri zayıf. Yol kesme eylemlerinin sivil halk inisiyatifi olduğunu, kendilerinin bizzat katıldıklarını söylüyorlar. Karakollar onlara güvenliği çağrıştırmıyor. 90’lardaki köy baskınları ve askerlerin hakaretlerini unutamamışlar. En büyük sitemleri ise terörist ve bölücü olmakla itham edilmeleri...”Bayrağa karşı değiliz. Türkiye’den ayrılmak, ayrı bir devlet kurmak gibi bir niyetimiz yok. Niye ayrılalım? Ayrılınca nasıl geçineceğiz? Gökten zembille gelmedik. Bu ülkeyi birlikte kurduk” diyorlar.

"DEVLETTEN HÂLÂ ÇEKİNİYORUZ"

Neden kimliğinizi gizli tutmamızı istiyorsunuz?

Halk olarak içimizdeki gerçeği yansıtmaya korkuyoruz. Devletten çekiniyoruz. Hâlâ korku var. Burada bir kelime söylesek, yarın basında çıksa, gece yarısı emniyet gelir götürür.

İşler nasıl?

İş yok, bütün esnaf borçlu. Eskiden asker gelip bizde yemek yerdi. Tugay gitti, tabur geldi, vatandaşa hiçbir faydaları yok. Bize terörist gözüyle bakıyorlar, alışveriş yapmıyorlar. Operasyonların yoğun olduğu dönemde müşteri olarak geliyorlardı. Şimdi affedersiniz tavuğumuza bile terörist gözüyle bakıyorlar! Oradan bakınca bazı şeyleri görmüyorsunuz.

Son dönemde iyileşme olmadı mı?

Dışarı yansıtmıyorlar ama zihniyet aynı.

"YOL KESİP HALKI MAĞDUR EDİYORLAR"

Diyarbakır merkezde PKK çizgisinde olmayan, BDP’ye oy vermeyen Kürtler de var. Bugünkü kazanımlarda PKK’nın katkısı olduğunu kabul etmekle beraber artık silahlı mücadelenin devrinin geçtiğine inanıyorlar. Günlük hayatı aksattığı için Lice’deki yol kesme eylemlerine tepkililer: “Kürtlerin sadece yüzde 5’i yol kesenleri onaylıyor. Yolda durdurulan vatandaş korktuğundan bunlara ses çıkarmıyor, desteklediğinden değil. BDP’nin yüksek oy almasına bakmayın, çoğu insan sırf Kürt partisi olduğu için yanlarında duruyor. Niye yolu kesip halkı mağdur ediyorsun kardeşim? ‘Devlet karakol, baraj yapmasın’ diyorlar. Tayyip Erdoğan burada yapılan barajın suyunu alıp Batı’ya mı götürecek? ‘Doğa katledilmesin’ diyorlar, doğayı çok mu seviyorlar? Önce insanları öldürmekten vazgeçin. Taleplerinizi şiddete başvurmadan dile getirin.”

DİYARBAKIR VALİSİ MUSTAFA CAHİT KIRAÇ: DÜZ ARAZİDE BARAJ OLMAZ Kİ

Lice ve çevre ilçelerde tansiyon neden yükseldi?

Zaten onu bilsek sorunu çözeriz. Yol kapatıp kepenk indirerek, vatandaşın seyahat özgürlüğü engellenerek bu işler yürümez. “Karakol ve baraj yapılmasın” diyorlar. Devlet asayişi sağlamadan vatandaşa nasıl hizmet götürecek? Diyarbakır buğdayın anavatanı, 600 bin hektarlık arazi baraj yapılmadan nasıl sulanacak?

Barajlarla köylerin bir kısmının su altında kalacağını iddia ediyorlar.

Düz arazide baraj olmaz ki, köyler değil vadilerde su birikecek.

Lice halkı karakol yapımını savaş hazırlığı olarak görüyor.

Yeni karakol yapmıyoruz ki... Bölgede 59 karakol vardı, 9’u kapatılıyor. Şu ankiler eskiyen karakolları yenileme çalışması. O karakollarda yaşayan askerler de onların çocukları, yeğenleri, bizim insanımız...

“Karakol yerine fabrika yapılsın” diyorlar...

Fabrika yapılması için bölgeye huzur lazım. Yollar kapatırsa müteşebbisler neden gelsin?

Yol kesme eylemleri burada sık yaşanan olağan bir durum mu?

Görsel bir eylem yaptıklarını zannediyorlar ama yolların kapatılmasını kabul edemeyiz. Yol boyunca bir eylemciler durduruyor, bir asker. Aralarında 500 metre mesafe var. Garip değil mi bu durum? Geçici olarak gelip, asker yaklaşınca dağılıyorlar.

Lice’ye gidip halkla temas kurmayı denediniz mi? Kahvehanelerde otursanız, dertlerini dinleseniz... Birkaç defa gittim. Her yere gitmem mümkün değil ama orada bizi temsil eden görevliler var.

Ya bayrak indirme olayı?

Bu saygısızlığı kabul edecek bir tane insan yoktur ama henüz eylemi yapan fail yakalanamadığı için hangi amaçla yapıldığını bilmiyoruz.

Soruşturma ne aşamada? 3 emniyet amiri neden açığa alındı?

O gün Diyarbakır merkezde cenaze töreni vardı. “Polisin sorumlu olduğu noktalarda güvenlik zafiyeti var mı?” diye araştırılıyor.

Süreç hassas, halk gergin. Yeni çatışmalar olmasın diye polis protesto noktalarından uzak mı duruyor?

Bunu incelemeden sonra anlayacağız. Polis güvenliği sağlamak zorunda.

Lice’de 2 kişinin ölmesine neden olan olaylarda asker neden silah kullandı? Biz taş atıyoruz, asker silahla karşılık veriyor” diyorlar.

Şimdiye kadar 29 yaralama olayı var. 9 asker silahla vuruldu. İlk tespitimize göre yukarı tepelerden ateş açılmış, asker de karşılık vermiş.

Protestoların uyuşturucu operasyonlarına karşı yapıldığı iddia ediliyor ama Lice halkı “Bu sene ekim neredeyse hiç yapılmadı” diyor. Kime inanmalı?

Geçen sene bu bölgede 56 milyon kök kenevir, 120 ton esrar imha edilmiş. Bu seneki durumu ancak hasat zamanında yakalanınca anlayacağız. Halkın tümünü uyuşturucu ticaretiyle suçlamak yanlış olur.