Habertürk Suriyeli muhaliflerin son kalesi İdlib’de!

YENİ YÖNETİM

Suriye’nin kuzeyinde, Türkiye sınırındaki İdlib’in bir önemi de kuzeyde PKK’nın Suriye kolu PYD/YPG denetimindeki Afrin sınırına dayanıyor olması. Sahadaki muhalifler ile rejimin hemfikir olduğu tek nokta ise Suriye savaşının düğümünün İdlib’de çözüleceği... Kent, 2015’ten bu yana zaman zaman muhalif grupların ortak yönetiminde olsa da aradan geçen zaman içinde rejimin saldırıları kadar içerideki grupları kendi iç savaşına da sahne olmuş bir yer. İdliblilerin “Heyet” dediği içerideki yerel yöneticileri ise “Enkaz hükümeti” olarak tanımladıkları bir yerel yönetim. 1 ay önce, grupların kendi içindeki çatışmalar nihayetlenmiş. Muhalifler İdlib’i son kale olarak görüyor.

HARABEYE DÖNMÜŞ

İdlib’de dolaşırken kentin harabeye döndüğüne tanıklık ediyorsunuz. İnsanların savaşla yaşamayı öğrendiğini ise kentin 35 kilometre güneyindeki çatışmalara rağmen günlük hayatına devam etmesinden anlıyorsunuz. Yönetim bir çok kez el değiştirdiği için olası denklemler de halkın gündeminde yer almıyor.

Çarşı-pazar dolaştığımızda ise savaşın bir halkı nasıl perişan hale getirdiğini her sokakta, her binada, hatta insanların üzerindeki, yardım kurumlarının yolladığı ikinci el kıyafetlerde görüyorsunuz. Her köşe başında yardım dağıtım merkezi var.

İdlib çarşısı Türk ve Suriye malları ile dolu. Her ürünü ikinci el de olsa bulabiliyorsunuz ancak paranız varsa. İdliblilerin alım gücü kente göç edenlerden daha yüksek. Yine de genel alım gücü düşük.

Siviller, kurşunların hedefi olmamak için başlarında tencere ile uyuyor

YARDIMLARLA AYAKTA

Kentte kendi evlerinde yaşayan 400 bin İdlibli ve mülteci merkezine dönen Atme başta olmak üzere kentin kırsalında yaşayan 2.5 milyon insan var. Elektrik sadece jeneratörlerle sağlanabiliyor. Soğuğun etkisini hissettirdiği bugünlerde ısınma şartları ise durumu iyi olan aileler, gelir düzeyi 100 doların üstünde olanlar için mazotlu damlatma sobalar. Geliri 90 doların altında olan aileler ve kendi ülkelerinde mülteci durumuna düşenlerse atık petrol ürünleri ile çalışan ve oldukça sağlıksız sobalar kullanıyor.

İdlib’de taksiler çalışıyor. En uzak mesafeye 10 dolara gidebiliyorsunuz. Mazot ve benzinse rejim bölgelerinden kaçak olarak gelmesine rağmen oldukça ucuz. Gençler motosikletle kenti turlamayı tercih ediyor. Enkaza dönen kentin garip ama en büyük sorunu elektrik, su kadar bir de trafik. Kentte toplam 31 trafik polisi var. Ceza kesemiyor ama en azından araç geçişlerini sağlayabiliyorlar.

Türk insani yardım kurumları, İHH, Kızılay ve AFAD’ın destekleri ile bölgede dar gelirli ailelere düzenli gıda desteği sağlanıyor. Ancak insanlar bu yardımların daha ne kadar devam edebileceği konusunda endişeli. Çünkü sadece bu yardımlarla yaşamlarını sürdürüyorlar.

ENKAZ BÖLGESİNE HABERTÜRK ULAŞTI

Habertürk, saldırının olduğu bölgeye giden ilk medya kurumu oldu. Kentin güneyinde başgösteren çatışmalarla birlikte rejime bağlı uçaklar İdlib kentinin kenar semtine bir hava saldırısı düzenlemiş; saldırıda enkaza dönen binalarda toplam 32 kişi hayatını kaybetmişti. Siviller endişeli bir şekilde, çatışmaların yoğunlaşması durumunda ikinci bir saldırının olmasından korkuyor.

İdlib’de halk gündelik hayatına her şeye rağmen devam ediyor

İDLİBLİLER NE DİYOR?

- Kent meydanında kumdan harikalar yaratan Haci Cedhal Musli, “Savaşla yaşamayı öğrendik. Nasıl yapacağız derdini artık unuttuk” diyor.

- Manav Salih el-Muhlif, “Suriye içinden ve Türkiye’den her türlü gıda ürününü getiriyoruz. Her şey var ama alım gücüne gelince insanlar ihtiyaçlarını sınırlı şekilde karşılayabiliyor. Eskiden her şeyi alabilen İdlibliler, şimdi tane tane alıyor” ifadesini kullanıyor.

- Bisiklet tamircisi Adnan Dahmani, şunları söylüyor: “Eskiden çok tamir işimiz olmazdı. Çocuklarımız yeni oyuncakları ve bisikletleri ile oynardı. Şimdi o kadar çok hurda bisiklet ve oyuncağı tamir etmeye çalışıyoruz ki şaşırıyorum. Bisiklete binen çocuklar gitti, oyuncak silahlarla oynayan çocuklara rastlıyorum. İşimiz çocukların umudunu, hayallerini canlı tutmak. Yoksa burada yaşamanın da bir anlamı kalmayacak. İnşallah çocuklarımız yeni oyuncaklarla oynar ve hayaller kurar.”

- Döviz bürosu sahibi Yaser Ahmed, “1 ay öncesine kadar insanlar hırsızlık ve adam yaralama, öldürme olaylarından parasını ortaya çıkaramıyordu. Şimdi biraz canlandı. 5 bin aileye dışarıdan mal, destek gelmezse insanlar burada hayata tutunamaz” değerlendirmesini yaptı.