OSD'den yeni yatırım reçetesi: 'ÖTV düşürülsün, pazar büyüsün'
Otomotiv pazarındaki ithal araç payı son yılların en yüksek seviyesine çıktı. Geçen yılın Mart ayında yüzde 64 olan ithal otomobil payı, 2024'ün Mart ayında ise yüzde 70'in üzerini gördü. Çin'den yapılan ithalatın bunu tetiklediğini kaydeden OSD Başkanı Cengiz Eroldu, "Türkiye'nin bu kadar çok otomobil ithal etmesi sürdürülebilir değil" dedi. Çinli markaların yatırım için Avrupa'yı tercih etmesi ile ilgili de konuşan Eroldu, "Teşviklerimiz var ama pazar 1 milyon adet değil 2 milyon adet olsa iş o zaman değişir" diye konuştu. Eroldu, 2 milyon adetlik pazar için ÖTV'nin düşürülmesi gerektiğini de vurgulayarak, "Rekabet ettiğimiz batılı ülkelerde böyle bir vergi sistemi yok. Pazarın büyütülmesiyle yabancı yeni sermaye Türkiye'ye gelecektir" dedi. Yiğitcan Yıldız yazdı...
Küresel otomotiv sektöründe son yılların kuşkusuz en büyük iki gündem maddesi bulunuyor.
Bunlar, elektrikli otomobiller ve Çin otomotiv endüstrisi olarak sıralanabilir...
Avrupa'daki regülasyonlar, tüm üreticileri sıfır emisyonlu otomobiller geliştirmeye iterken, dünyanın en büyük otomobil pazarına da ev sahipliği yapan Çin'de ise, ülkenin yerel markaları globalleşme adımları atıyor.
Bu kapsamda, her geçen gün batı pazarlarına yeni bir Çinli otomobil markası giriş yaparken, birçok ülke de, Çinli otomobil markalarının akınına karşı gümrük duvarları ile önlem almaya çalışıyor. İşte bu duvarları aşmak adına, Çinli markaların hedef pazarları için fabrika yatırımları yapmaktan başka bir çareleri ise bulunmuyor.
Aralarında Türkiye'nin de bulunduğu birçok ülke, Çin'den otomobil yatırımları çekmeye uğraşırken, son dönemin yükselen Çinli markalarından BYD Macaristan'ı, Chery ise İspanya'yı üretim adresi olarak belirledi.
İşte tüm bu gelişmeleri, Otomotiv Sanayii Derneği'nin (OSD) önceki günlerde gerçekleşen değerlendirme toplantısında derneğin başkanı Cengiz Eroldu ile konuştuk.
'TEŞVİK VAR AMA PAZAR 2 MİLYON DEĞİL'
Hatırlanacak olursa, Eroldu, Ocak ayında yaptığı açıklamada, Türkiye otomobil pazarındaki ithal araç payının artışına dikkat çekmiş ve "yalnızca elektrikli arabalara konulan uygulamalarla Çin ithalatının Türkiye'nin dış ticaret dengesine verdiği hasarı halletmek mümkün olmayacak. Çinlileri yatırım yapmaya davet ediyoruz. İthalatçılara bu ülkeyi bu kadar rahat bırakmamamız lazım" diye konuşmuştu.
Bu açıklamalarının üstünden çok geçmeden, Chery ve BYD'nin Türkiye yerine Avrupa'yı yatırım için tercih etmesi, OSD Başkanı'nın konu ile ilgili değerlendirmesini de merak konusu haline getirmişti.
Çinli markaların yatırım için Türkiye yerine İspanya ve Macaristan'ı tercih etmesinin pazar büyüklüğü ve hedef pazarlara yakınlık ile ilgili olduğunu kaydeden Eroldu, "Buradaki ana konulardan bir tanesi pazara yakınlık diye düşünüyorum. Bunun başka izahı olmaz. Çünkü Avrupa Birliği'ne girmek açısından Türkiye'de yatırım yapmakla İspanya'da yatırım yapmak arasında bir fark yok. Biz de Gümrük Birliği'ndeyiz, İspanya'da. Peki neden Türkiye’ye 20 küsur seneden beri yeni bir yatırım gelmiyor? Teşviklerimiz var ama Türkiye'de pazar 1 milyon adet değil 2 milyon adet olsa iş o zaman değişir. Para kazanamazsanız teşvikin bir faydayı yok. Bence asıl konu bu" dedi.
Pazarın 2 milyon adedi bulması için vergi sisteminin gözden geçirilmesi gerektiğini söyleyen OSD Başkanı Eroldu, "ÖTV’nin göreceli olarak indirilmesi lazım. Bizim rekabet ettiğimiz batılı ülkelerde böyle bir vergi sistemi yok. Çoğu ülkede yalnızca KDV var. Bu bir kerede olmayacak ama belli bir plan çerçevesinde pazarın büyütülmesiyle burada yabancı yeni sermaye Türkiye’ye gelecektir" değerlendirmesinde bulundu.
Türkiye otomotiv pazarı 2023 yılında tüm zamanların rekorunu kırarak yüzde 57 oranında büyümüş ve 1.2 milyon adedi geçmişti.
OSD'nin tahminine göre, 2024'te toplam pazarın 1 milyon adet seviyesinde olması öngörülüyor.
ÖTV'Yİ KADEMELİ DÜŞÜRME PLANI VURGUSU
OSD Başkanı Cengiz Eroldu'nun açıklamaları ile devam edecek olursak, ÖTV konusunda OSD olarak yeni bir çalışma yapmadıklarını belirten Eroldu, Otomotiv Distribütörleri ve Mobilite Derneği'nin (ODMD) 2022 sonunda açıkladığı ÖTV'yi kademeli indirme planını hatırlatmamız üzerine ise, "aklın yolu bir" ifadesini kullandı.
Eroldu, "Pazarın büyütülmesi için ya ülke zenginleşecek, yani bizim 10 bin dolarlık milli gelirimiz 50 bin dolara çıkacak, ya da o çok uzun zaman alacaksa insanların yeni araca erişebilmesi için bu vergilerin azaltılması gerekecek. Eğer yatırım gelmesi arzu ediliyorsa" dedi.
Aralık 2022'de, ODMD ÖTV'yi sıfırlamak için hazırlanan planı kamuoyu ile paylaşmıştı.
O dönem söz konusu planının duyurusunu yapan ODMD Yönetim Kurulu Başkanı Ali Haydar Bozkurt, "2023'ten başlayarak kademeli olarak ÖTV oranlarının düşürülmesi ve 2034'e gelindiğinde de ÖTV'nin sıfırlanacağı bir senaryo üzerinde çalıştık. Bu adımlarla birlikte otomobil ve hafif ticari araç pazarının 2034'e kadar 2 milyonun üstünde bir adede ulaşma potansiyeli var. Bu çerçevede üretim yatırımları almak gibi teşviklerin de hazırlanması üzerine detaylar devreye girmeli. Bu plan yeni yatırımlar çekilebildiği ölçüde cari açık meselesini de çözer. Çok çalıştık ama başka bir çıkış yolu bulamadık" ifadelerini kullanmıştı.
'İTHAL ARAÇ PAYI DÜŞMEZ İSE DIŞ TİCARET AÇIĞI ARTAR'
Cengiz Eroldu'nun verdiği bilgiye göre, çok uzun yıllar sonra otomotiv sanayi 2023’te dış ticaret açığı verdi. Çin'den yapılan otomobil ithalatının bunu tetiklediğini kaydeden Eroldu, "Ocak ve Şubat'ta da dış ticaret açığı verildi. Türkiye'nin bu kadar çok otomobil ithal etmesi sürdürülebilir bir durum değil" dedi.
Pazardaki ithal araç payının düşmemesi halinde otomotiv sanayisinde dış ticaret açığının devam edeceği uyarısında da bulunan Eroldu, "Yerli otomobil payı eğer yüzde 30’larda kalmaya devam ederse bu durum sürer. Enflasyon karşısında erozyona uğrayan bir ÖTV yapısı vardı, o bozuldu. Geçen senenin ilk 6 ayındaki yerli payı ile ikinci 6 ayındaki yerli payı farklı gerçekleşti. Çünkü yüzde 50 ÖTV ile satılan araçlar vardı. Şimdi onların hepsi yüzde 80’e geldi ve dengeyi bozdu" dedi.
Eroldu, "Bunun anahtarı daha önce yapılan uygulamalar ve sonuçları belli, ona doğru geri dönülmesi lazım" sözleri ile de yerli araç payının artışı için ÖTV'de matrah güncellemesini işaret etti.
OSD verilerine göre, 2023 yılında ithal otomobillerin pazar payı yüzde 67.8 olarak gerçekleşmişti. Pazardaki ithal araç payının bu yılın başından itibaren artmaya devam ederek Mart ayında yüzde 70'i aşması ise, otomotiv endüstrisinin 2024'teki başlıca konularından birinin bu olacağını gösteriyor.
