Otobüslerde neden kemer takılmıyor?
21 kişinin hayatını kaybettiği Kayseri'deki kazada yolcuların emniyet kemeri takmaması ölü sayısını artırdı
Trafik terörü boş durmuyor. Kayseri Pınarbaşı ilçesinde İstanbul'dan Muş'a giden bir yolcu otobüsünün şarampole devrilmesi sonucunda 21 kişi öldü, 7'si ağır 29 kişi yaralandı. Katliamı andıran, onlarca ocağa ateş düşüren kaza sonrası otobüslerde emniyetkemeri takılmaması gündeme geldi. Çünkü yetkililere göre birçok kazada olduğu gibi son kazada da yolcular emniyetkemeri taksaydı ölü sayısı bu kadar yüksek olmayacaktı. Peki otobüslerle yapılan şehirlerarası yolculuklarda yolcular neden emniyetkemeri takmıyor? Takılması sağlanabilir mi? Firmalar, emniyetkemerlerinin takılması konusunda uçaklarda olduğu gibi gerekli uyarı anonslarını yapıyor mu? İşte tüm bu soruları uzmanlara sorduk.
Yeşim Ayöz (Trafik Mağdurları Derneği Başkanı)
''Otobüs biletleri üzerine 'emniyetkemeri takmazsanız ölebilirsiniz' yazmalı''
Şehiriçi yolculuklarda emniyetkemeri takılıyor mu ki, şehirlerarası yollarda takılsın. Emniyetkemerinin takılması kaza anında yüzde 45 ila yüzde 65 arasında hayatta kalmayı veya ağır yaralanmayı önlüyor. Çok ciddi bir oran bu ama takan yok. Nasıl ki sigaraların üstünde içerseniz ölürsünüz yazıyor, otobüs biletlerinin üstünde de 'emniyetkemerini takmazsanız ölebilirsiniz' yazmalı. İnsanlar bana bir şey olmaz diyor. Hayır olur, hem de çok şey olur. Bu bilincin yerleştirilmesi şart. Aynı zamanda otobüs içinde muavin ve sürücülerin yolcuları uyarması gerekiyor. Polisin denetimi arttırması da şart. Her şeyin başı eğitim. Bu amaçla gerekli eğitimler halka verilirse biz bunun meyvesini 10-15 yıl sonra almaya başlarız. Türkiye'de her gün 20-25 kişi trafik kazalarında ölüyor. Ama basında bu tür haberle ancak toplu ölümlerde çıkıyor. Bir-iki ölümlü kaza haber değeri bile taşımıyor. Oysa başka ülkelerde bu denli kayıplar yaşansa o ülkede seferberlik ilan edilir.''
Prof. Dr. Mustafa Ilıcalı (Bahçeşehir Üniversitesi Ulaştırma Mühendisliği Bölüm Başkanı-Trafik uzmanı)
''Emniyetkemeri takılması için önce eğitim sonra denetim şart"
''Konunun mağduru bir aile olarak, hükümetimizin yürürlüğe koyduğu Karayolu Trafik Güvenliği Eylem Planı uygulamasını çok önemsiyorum. Bu eylem planı çerçevesinde 2023'te trafik kazalarındaki ölü sayısının yarı yarıya azaltılması hedefleniyor. Trafik kazalarının yüzde 95'inde neden insan hatası. Son meydana gelen kazada sürücü hatalı, çünkü hız limitini aşıyor ve yol şartlarına uygun aracı kullanmıyor. Yolcular hatalı çünkü emniyetkemerini takmıyor. Ayrıca yollarda, özellikle yüksek yerlerde bariyer konulmalı. Otobüslerde emniyetkemerinin takılması gibi trafik bilincinin artırılması için önce eğitim sonra denetim şart. Denetim için elektronik sistemlerden yararlanabiliyoruz. Örneğin haziran ayında ticari araçlarda 'dijital takograf' taktırma zorunluluğu getirilecek. Bu sistem ticari aracı kullanan şoförün kaç saat araç kullandığından ne kadar hız yaptığına kadar her şeyini kontrol altına alacak.
Dr. Ayhan Akcan (Psikotrafik uzmanı-Psikiyatr)
''Her dört kişiden biri kaderci, başlarına geleni kadere bağlıyor''
''Trafik konusunda bilinçsiz bir topluma sahibiz. Trafik cahili olduğumuz için emniyetkemeri ne işe yarar, hangi hızda nasıl bir etki yaratır bunları bilmiyoruz, bilmediğimiz için de gerekli önlemleri almıyoruz. Oysa biz sürücü kurslarını da uyarıyoruz. Sürücü kurslarında sürüş teknikleri gibi trafik psikolojisi dersleri de verin diye. Neden sabahları daha çok trafik kazası oluyor, neden 4 saatten fazla araç kullanmamak gerek, bunlar da şoför adaylarına ve toplumun tüm kesimlerine anlatılmalı. Bir de emniyetkemeri kazalarda daha çok ölüme neden oluyor diye yanlış bir inanış var. Emniyetkemerini takmayanların yüzde 10'u, 'kemerin kendisini daralttığını, sıkıntıya soktuğunu' söylüyor ve bu yüzden kullanmadığını belirtiyor. Ama daha büyük bir çoğunluk var. O da kaderciler. Toplumun yüzde 25'ini bu kitle oluşturuyor ve başlarına ne gelirse kadere bağlıyorlar. Bu tür inanışlar da trafik kazalarını artırdığı gibi gerek şehirlerarası yollarda gerek şehir içinde emniyetkemeri takma alışkanlığı önüne ket vuruyor.''
Alanyalılar firması yöneticisi Mehmet Can Kayran:
"Sadece emniyetkemeri takılmadığı için ölümler olmuyor"
Otobüslerde ehliyetkemeri var ancak yolcular bunu kullanmıyor.Kemerkullanımı ihmal ediliyor. Bu tür konular ancak böyle üzücü bir olay yaşandıktan sonra akıllara geliyor. Uçaklarda bile sürekli uyarılması ve hatırlatılmasına rağmen sadece kalkış ve iniş esnasındakemertakılıyor. Toplumsal olarak bu konularda duyarlı değiliz. Ehliyetkemeri insan hayatı için tabii ki önemlidir ve takılması gerekir. Fakat kazada yaşamını yitirenlerin sadece ehliyetkemeri takmadıkları için hayatlarını kaybettiklerini söyleyemem.
Öz Diyarbakır Seyahat Firması Genel Müdürü Şaban Doğmuş:
"Emniyetkemeri takın çağrısına yolcular tepki veriyor"
Otobüslerde yolcuların emniyetkemeri takmasıyla ilgili zorunluluk 2009'da geldi. Firmamızın sürücüleri, yolcular alınmadan önce koltuğuna oturup, emniyetkemerini takıyor. Böylelikle yolcuların dikkatini çekiyor. Otobüslerimiz hareket etmeden önce sürücülerin emniyetkemeri takmaları yönünde anons yapmalarını istiyoruz. Otobüste emniyetkemerini 46 yolcudan birinin takmaması durumundakemerherkesin rahatlıkla gördüğükemerikaz lambası açık kalıyor. Ancak, anons veya yolcuya uyarı yapıldığında, sürücülerimizin tepkilerle karşılaştığını biliyoruz. Sürücülerimiz de bu noktada sıkıntılı. Polis ve jandarma sık sık yol kontrolü yaparak,kemertakmayan yolculara sembolik de olsa ceza kesmeli. Bilinçli bir toplum oluşması gerekiyor. Uçakta bile emniyetkemerini takmayanlar var."
