Astım ve kronik bronşitliler için en tehlikeli mevsim

Ceyda ERENOĞLU / HT GAZETE

Havaların soğumasıyla birlikte sağlık problemlerimiz de gün yüzüne çıkmaya başladı. Hava değişiminin beraberinde getirdiği beslenme değişikliği bile hastalıklara davetiye çıkarıyor. Sonbaharın, astım ve kronik bronşitliler için en tehlikeli mevsim olduğuna dikkat çekiliyor.

Çoğumuzun tatil mevsimi olarak düşündüğü ve çalışma tempomuzun düştüğü yaz mevsimini bitirerek iş ve eğitim hayatımıza geri döndük. İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Bülent Yardımcı, “Sonbahar ve kış döneminin sağlıklı şekilde geçirilmesi için şimdiden bazı önlemler almak gerekiyor” diyor.

Sonbahar alerjisiyle başa çıkmanın yolları

Sonbaharla birlikte, alerjiye de "merhaba" demiş olabilirsiniz. Ancak, doğru bir yaşam tarzı ve tedaviyle, bu mevsimin tadını çıkarmak için henüz geç kalmış sayılmazsınız!

Yakupotu sonbaharda en büyük alerji kaynağıdır. Bu sarı çiçekli ot, genellikle Ağustos ayında polen salmaya başlar, eylül ve ekim ayına kadar sürebilir.

Polenlerin zirvede olduğu saatler (özellikle sabah ve kuşluk saati), kapı ve pencerelerinizi kapatın ve kapalı ortamlarda bulunun, dışarı çıkmanız gerekiyorsa bir maske takın.

Eve girmeden önce ayakkabı ve ceketinizi çıkarın.

Her akşam yatmadan önce saçlarınızı yıkayın.

Odanızın nemini ayarlamak için nemlendirici kullanın.

Evdeki bodrum ve banyo gibi nemli yerlerde üreyebilen küf ve mantarlar, başka bir sonbahar alerjenidir.

Havadaki polen, küf ve diğer parçacıkları ortadan kaldırmak için ısıtma sisteminizde mümkünse HEPA filtre kullanın.

Banyo ve mutfak gibi nemli yerleri düzenli sıklıklarla temizleyin.

Giysilerinizi, nevresim ve perdelerinizi düzenli olarak sıcak suyla yıkayın.

Duvardan duvara halı yerine, parke zeminler tercih edin. Yerleri düzenli olarak süpürün.

Tüm yıl boyunca evimizde olan toz akarları; hapşırık, burun akıntısı ve nefes darlığını tetikleyebilir. Tam olarak kurtulmak çok zor olsa da çok yüksek sıcaklıklarda ve düşük nem oranlarında genelde ölürler.

Isıtıcı ve klimalarınızı ilk defa çalıştırmadan önce ısıtma deliklerini temizleyip, filtresini değiştirin. Aksi takdirde yaz boyu havalandırmaya birikmiş toz ve küf gibi alerjenler oda havanıza dolacaktır.

Mevsimsel alerjisi olan kişilerin yaklaşık %30'unda evcil hayvan alerjisi vardır. Alerji, evcil hayvanların dışkı, kürk, tükürük ve idrarı ile tetiklenir.

Kediler köpeklere oranla iki kat daha fazla alerjiye neden olur. Kürklü hayvanlarla, özellikle kedi ve köpeklerle temastan kaçının.

Bu mevsimde hastalıkların artma nedeninin havanın soğuması ve güneşten yeteri kadar faydalanılamaması olduğu belirtiliyor. Özellikle mevsim dönümlerinde gece gündüz arası meydana gelen yüksek ısı farkları ile havadaki elektriğin değişmesi kişileri olumsuz yönde etkileyebiliyor.

HAVA KİRLİLİĞİNE DİKKAT!

Cilt ve ağız ile burun içini döşeyen ve ‘mukoza’ adı verilen dokuların soğuk nedeniyle kuruması, koruyucu mekanizmaların iyi çalışmamasına, alerjik reaksiyonların artmasına ve mikropların vücudumuza kolayca girmesine neden oluyor. Yaşamın açık havadan kapalı ve sıkışık mekânlara kayması da hastalıkların bulaşma olasılığını artırıyor.

Gribin belirtileri

Grip ani olarak 39 derece üzerinde ateş, şiddetli kas ve eklem ağrıları, halsizlik, bitkinlik, titreme, baş ağrısı ve kuru öksürük gibi belirtilerle başlıyor. Daha sonra boğaz ağrısı, burun akıntısı, hapşırma, göz akması ve kanlanması gibi belirtiler de ekleniyor. Bazı vakalarda karın ağrısı, bulantı ve kusma da görülebiliyor.

Grip, soğuk algınlığı ile karıştırılsa da bu hastalık ateş yükselmeden, hafif kırgınlık, burun akıntısı ve hapşırma gibi belirtilerle kendini gösterirken, halsizliğe yol açmadığı için yatak istirahati gerektirmiyor. -

Grip, öksürük ve hapşırıkla etrafa saçılan damlacıkların havayla solunması, hasta kişilerle direkt temas edilmesi ve bu kişilerin ağız burun akıntılarının bulaştığı eşyalara temas sonucu bulaşıyor.

Hastalık bu nedenle evlerde, iş yerlerinde, okullarda, kreşlerde ve toplu taşım araçlarında çok kolaylıkla bulaşabiliyor.

Mikrobu kapmış ancak henüz belirtileri başlamamış (kuluçka sürecinin devam ettiği) kişilerin de hastalığı bulaştırmasının mümkün olduğu, insanların toplu olarak bulunduğu ortamlarda dikkatli olunması gerektiğine dikkat çekiliyor.

Gripten aşı ile korunulabileceğini belirten yetkililer, bunun için en uygun zamanın ekim ve kasım ayları olduğunu vurguladı. -

Hastalığın yatak istirahati, bol sıvı alımı, ağrı ve öksürük kesicilerin yanı sıra ateş düşürücü ilaçlarla semptomatik tedavisi mümkün.

Yetkililer, influenza A ve B'ye karşı etkili antiviral ilaçlara 36-48 saat içinde başlandığı takdirde, semptom süresinin kısalarak komplikasyonların azaldığını bildirdiler.

Hava kirliliğinin artması birçok hastalığa davetiye çıkarırken, beslenme şeklimizin değişmesi diğer bir risk faktörü olarak görülüyor. Yaz aylarında meyve sebze bolluğu nedeniyle daha hafif ve sağlıklı beslenirken, sonbahardan itibaren ise daha ağır bir beslenme tarzını benimsediğimiz için hareketliliğimizde azalma görülüyor.

ALERJİK REAKSİYONLAR OLUŞUYOR

Bu dönemde ilk olarak solunum yolu hastalıklarında artış görülüyor. Soğuk algınlığı, farenjit, bademcik iltihabı, grip, sinüzit, kulak iltihapları, bronşit ve zatürree bu grupta yer alıyor. Sonbaharda soğuk, rüzgâr ve hava kirliliğinin artmasına bağlı alerjik reaksiyonlarla daha sık karşılaşılıyor. Yine bu dönemde; hipertansiyon, kalp ve şeker hastalığı gibi kronik hastalıkların kontrolden çıkma eğiliminde olduğu belirtiliyor.

Sağlıklı bir kalp için bunları yapın!

Kardiyovasküler hastalıklar, 25 yaş üzeri kadınlarda tüm kanserlerin toplamından daha fazla can alıyor.

Kalp krizi geçiren genç kadınların hayatını kaybetme riski, erkeklere oranla iki kat fazla.

Kendini koruyabilirsin. Hatta hemen, şu an başlamalısın!

Biraz Matematik Çalış Kolesterol (karaciğerinde üretilen ve kan hücrelerinde bulunan yapışkan bir madde) ve kalp hastalıkları arasındaki bağlantı uzun yıllardır biliniyor.

Ama total kolesterol seviyen sadece denklemin bir parçası. Asıl kilit nokta, ne kadarının "kötü kolesterol" olarak bilinen düşük yoğunluklu lipoprotein (LDL) ve ne kadarının "iyi kolesterol" dediğimiz yüksek yoğunluklu lipoprotein

LDL, arter duvarlarında birikip plaklara sebep olabilir. Bu durum ise arterlerde zorlanma meydana getirip kan pıhtılaşması ve kalp krizi ile sonuçlanabilir.

Teksas Üniversitesi Southwestern Tıp Merkezi'nde yapılan bir araştırmaya göre, düşük LDL seviyesi, diğer risk faktörleri söz konusu olsa bile kalbi koruyor.

Öte yandan HDL adeta LDL'nin gazabından bedeni koruyan bir süper kahraman gibi çalışıyor.

İlaçlardan Korkma

Eğer kan tahlilinde kolesterolün yüksek çıktıysa, beslenme planında yapacağın değişiklikler ve egzersiz sana yardımcı olacaktır

Ancak değerlerin çok yüksekse, geç kalınmış ve sorun bu basit adımlarla çözülemeyecek kadar büyümüş olabilir

Böyle durumlarda doktorun sana statin diye bilinen, kolesterol düşüren bir ilaç verebilir.

Bu tarz ilaçlar karaciğerinin fazla kolesterol üretmesini engeller. Bazı doktorlar bu ilaçları verme konusunda tereddüt edebiliyor, özellikle de hasta, hayat tarzında yapacağı değişikliklerle sorunun üstesinden gelebilecekse.

Ancak son çalışmalar gösteriyor ki statin LDL seviyesini yüzde 40'a kadar düşürebiliyor, HDL seviyesini az da olsa yükseltiyor ve kalp krizi riskini yaklaşık yüzde 35 oranında azaltabiliyor.

Ağırlık çalış

Doktorlar eskiden kan basıncını arttırdığından ağırlık çalışmanın kalp için kötü olduğu kanısındaydı.

Ancak sonraki araştırmalar gösterdi ki ağırlık egzersizi hem kan basıncını düşürüyor, hem de vücudundaki yağları kasa çevirip daha fazla kalori yakmanı ve karın yağlarını eritmeni sağlıyor

Doktor Goldberg, düzenli ağırlık çalışmanın sadece yaşlanmayla bağlantılı kas ve kemik kaybını engellemekle kalmadığını,

aynı zamanda vücut yağlarını azaltıp dayanıklılığı arttırdığını söylüyor. Ve bunların hepsi kalp hastalıklarına yakalanma riskini düşürebiliyor.

Yediklerine dikkat et

Beslenmene çekidüzen vermeden yapacağın hiçbir egzersiz seni istediğin yere ulaştırmaz. Ancak bu, aç kalman ya da son moda bir diyet furyasına katılman gerektiği anlamına gelmiyor.

Doktor Hayes, "Hiçbir besin tek başına seni öldürmez ya da hayatını kurtarmaz. Doğru beslenme, çeşitli sağlıklı besinler içermeli" diyor.

En önemlisi, trans ve doymuş yağlardan uzak durman.

Avustralya'da yapılan bir araştırmaya göre, sağlıklı bireylere sadece bir kez verilen yağlı yemek bile dolaşım sistemini olumsuz şekilde etkiliyor ve HDL'nin koruyucu kalitesini düşürüyor.

Amerikan Kalp Birliği, tereyağı, yağlı süt, peynir ve et gibi doymuş yağ içeren besinlerden aldığın kalorinin, günlük kalori tüketiminin yüzde yedisini geçmemesini öneriyor.

Ayrıca tükettiğin trans yağ miktarı da yüzde biri geçmemeli.

Trans yağ çoğunlukla bisküvi, kraker ya da cips gibi işlenmiş ürünlerde bulunuyor.

Doğum Öncesi Kontrollerini Yaptır

Her sene yaklaşık 135 bin kadın hamileliğe bağlı diyabete yakalanıyor. Bu rahatsızlık, hamilelik hormonlarının yeterli insülin üretimini engellemesi ile ortaya çıkıyor.

Eskiden doktorlar bunun hamilelikle başlayıp, doğumdan sonra sona erdiğini düşünürdü

Ancak yeni araştırmalar gösteriyor ki bu hastalık hamilelikten sonra diyabete yakalanma riskini yüzde 50'ye çıkartıyor

bu da seni kalp hastalıklarına üç, yedi kat daha yatkın yapıyor.

Sonbahar; astım ve kronik bronşit hastaları için de en tehlikeli mevsim olarak dikkat çekiyor. Bunun nedeninin hastalık ataklarının en çok bu mevsimde görülmesi olduğu belirtiliyor. İdrar yolu enfeksiyonları sıklığı da sonbaharda artış gösteriyor.

SPORA MUTLAKA VAKİT AYIRIN

Günlerin kısalması çoğumuzun eve kapanmasına neden oluyor. Bu noktada yetişkinlerin günlerini iyi planlamaları ve spora mutlaka zaman ayırmaları gerekiyor. Sabah biraz daha erken kalkarak, hava karardığında ise sıkı giyinerek yapılacak yaklaşık 30-45 dakikalık yürüyüş, sağlık açısından çok önemli görülüyor. Spor yapmanın gücümüzü dolayısıyla da sağlığımızı artırarak yorgunluğumuzu azalttığı belirtiliyor.

Düzenli egzersiz için 50 sebep

1. Kendinizi daha iyi hisseder, olumsuz ruh durumlarına çok daha az girersiniz.

2. Öğrenme kabiliyetini artırır.

3. Özgüveninizi artırır. -

4. Beyninizi zinde tutar.

5. Vücudunuzu zinde ve hazır tutar.

6. Duygu-durum (ya da akıl sağlığı) yönünden sizi güçlendirir. -

7. Bağışıklık sisteminizi güçlendirir.

8. Stresi azaltır ve strese karşı korur.

9. Daha mutlu olmanızı sağlar.

10. Yaşlanma karşıtı etkileri vardır. -

11. Cilt sağlığı ve rengine olumlu katkısı vardır.

12. Uyku düzeninin düzeltir. -

13. Felci önlemeye yardımcıdır. -

14. Eklem fonksiyonlarını geliştirir. -

15. Kas gücünü artırır.

16. Anksiyeteyi azaltır.

17. Hafızayı keskinleştirir.

18. Bağımlılıkların kontrol edilmesini kolaylaştırır.

19. Üretkenliği artırır. -

20. Yaratıcı düşünce kabiliyetini artırır. -

21. Vücut görüntüsünü iyileştirir.

22. Özsaygınızı artırır. -

23. Hayata bağlı kalmanıza yardım eder.

24. Yeme bozukluklarını iyileştirir.

25. Yaşam süresini uzatır.

26. Kemiklerinizi sağlamlaştırır. -

27. Kalbinizi güçlendirir.

28. Duruşunuzu (postür) düzeltip geliştirir. -

29. Soğuk algınlığına karşı güçlü bir önleyicidir.

30. İştahı artırır.

31. Kolesterol düzeylerini sağlıklı değerlere tutar.

32. Birçok kanser türüne yakalanma riskini azaltır.

33. Yüksek kan basıncını düşürür.

34. Şeker hastalıklarına yakalanma riskini azaltır. -

35. Bunaklığı önlemede güçlü bir önleyicidir. -

36. Sırt, bel ve boyun ağrılarını önler ve azaltır.

37. Kemik erimesi riskini azaltır.

38. Depresyonu azaltır ve depresyondan çıkarma olasılığı yüksektir.

39. Kas kaybını önler. -

40. Enerji ve dayanıklılığı yükseltir.

41. Sportif performansı artırır.

42. Ağrıya dayanıklılığı artırır.

43. Denge ve koordinasyonu geliştirir.

44. Hücrelere yeterli ve daha bol oksijen taşınmasını sağlar.

45. Konsantrasyon yeteneğini artırır.

46. Kendini kontrol etme gücünü artırır.

47. Yorgunluğu ve kronik yorgunluğu azaltır.

48. Seks gücünü ve tatmin olma olasılığını artırır.

49. Hayatı daha heyecanlı yapar.

50. Yaşam kalitenizi artırır. -

Kış mevsiminde sebze ve meyve tüketiminin azaldığı görülüyor. Bu durumun tersine çevrilmesi, yoğun yağ ve şeker içeren gıdaların tüketiminden kaçınılması gerekiyor. Balık mevsiminin başlaması ise avantaj olarak görülüyor. Dr. Bülent Yardımcı, “Kronik hastalığı olan kişiler kış aylarına girerken mutlaka genel kontrollerini yaptırmalı ve doktor kontrollerini sıklaştırmalı” diyor ve sözlerini şöyle sürdürüyor:

“Bu kişiler öneriler doğrultusunda grip veya pnömokok aşısı yaptırmalıdır. Ayrıca bu kişilerin yaşadıkları ortamın ısısını iyi ayarlanmaları ve havanın aşırı kuru olmasını engellemeleri gerekir. Kirli, kapalı ve soğuk ortamlarda uzun süre kalınmamalıdır. Enfeksiyonu olan kişilerle yakın temastan kaçınılmalı ve hava sıcaklığına uygun kıyafetler giymeye özen gösterilmelidir.”

Sorununuz farenjit mi?

Farenjit boğaz, tonsillit ise bademciklerin iltihabı anlamına geliyor. Sorunda birçok mikrop etken olabiliyor. En sık görülen etkenin ‘A Grubu Beta Hemolitik Streptokok’ türü bakteriler olduğu ve bunların tedavi edilmeyen bazı hastalarda, ‘akut romatizmal ateş’ denilen hastalığa yol açabildiği belirtiliyor. Bu sorunda; ateş, boğaz ağrısı, yutma güçlüğü, boğazda gıcıklanma hissi ve vücut ağrıları oluşabiliyor. Tedavide çoğunlukla antibiyotik, ağrı kesici ve diğer destekleyici tedaviler uygulanıyor.

DİĞER SOLUNUM YOLU HASTALIKLARI

Akut sinüzit: Kafatasında bulunan ve sinüs adı verilen kemik boşluklarının iltihabı olan bu hastalık; burun tıkanıklığı, baş ağrısı, ateş, geniz akıntısı gibi belirtiler veriyor. Kronikleşme olasılığı var.

Otitis media: Orta kulak iltihabı olarak tanımlanıyor. Çoğunlukla şiddetli boğaz iltihaplarından sonra gelişiyor. Kulak ağrısı, ateş ve genel durum bozukluğuyla seyredebiliyor.

Akut larenjit: Ses tellerinin olduğu gırtlak kısmının iltihaplanması anlamına geliyor. Boğaz ağrısı ve ateş gibi belirtilerin yanında ses kısıklığıyla seyrediyor.

Akut bronşit: Bronşların iltihabı olarak tanımlanıyor. Öksürük, balgam, ateş, nefes darlığı gibi belirtilerle seyrediyor.

Soğuk algınlığı tedavisinde antibiyotiklerin yeri yok

Soğuk algınlığı virüs denilen çok küçük mikroplarla oluşan ve en sık görülen kış hastalığı olarak tanımlanıyor. Bu hastalığa yaklaşık 200 çeşit virüs neden oluyor. Nezle de bu grupta yer alıyor. Hastalık belirtileri mikrop vücuda girdikten birkaç gün sonra başlıyor. Burun akıntısı, boğaz ağrısı, koku ve tat duyumunun azalması ile hafif ateş en sık görülen belirtiler arasında bulunuyor. Hastalık solunum yoluyla bulaşıyor. Gözden kaçan en önemli bulaşma yolunun kirli eller olduğu belirtilirken, mikrop eşyalara temas sonucu da bulaşıyor. Bazıları ise hastalığı kirli ellerini ağız veya burunlarına götürerek alıyor.

Hastalıktan korunmanın en kolay yolunun el temizliğine dikkat etmek, hastalıklı kişilerin olduğu kapalı ortamlardan ve yakın temastan kaçınmak ve soğuğa karşı kişisel önlemler almak olduğu belirtiliyor. Tedavide antibiyotiğin yeri bulunmuyor ve bunun nedeninin antibiyotiklerin virüsleri öldürmemesi olduğuna dikkat çekiliyor. Hastalar istirahat, ağrı kesiciler, vitamin desteği, bazı soğuk algınlığı ilaçları ile ortalama bir hafta içerisinde iyileşiyor.

Grip tedavisi doktor takibinde uygulanmalı

Grip çoğunlukla soğuk algınlığı ile karıştırılsa da çok daha ciddi bir tablo olduğuna dikkat çekiliyor. Ateş, baş ağrısı, boğaz ağrısı, öksürük, titreme ve vücut ağrıları oluşuyor. En iyi korunma yolunun her yıl grip aşısı olmak olduğuna dikkat çekiliyor. Hastalığın tedavisinde özel virüs ilaçları ve destekleyici tedaviler uygulanıyor. Tedavinin daha ciddi şekilde, yakın doktor kontrolünde uygulanması gerekiyor.