Sütyen kanser yapar mı?

Özmen; "Meme kanseri günümüzde ve önümüzdeki yıllarda Türkiye için önemli bir problem olacak. Batı toplumunda gerek taramalar gerekse önlemler, korunma yöntemlerinin artmasıyla beraber meme kanserinin sıklığı azalmıştır. Türkiye’de son 20 yılda yaptığımız çalışmalarda yüzde 200’den daha fazla arttığını gözlemledik. "

MEME KANSERİNDEKİ ARTIŞ

Meme kanserinin ülkemizdeki artış nedeni yaşam tarzının, beslenme alışkanlıklarının ve üreme fonksiyonlarının (doğurganlık, laktasyon gibi) Batı’ya benzemesidir. Yani kadınların geç evlenmesi, kısa süreli laktasyon ya da süt verememe, ilk adet görme ve menopoz yaşının ilerlemesi, 30 yaşından sonra doğum yapmak... Bunların hepsi meme kanseri riskini artıran faktörler.

Türkiye nüfusunun hızla yaşlanması meme kanseri sıklığı artışının bir diğer nedeni. Bir diğer nedeni de, meme kanseri farkındalığını artırarak kadınları mamografiye teşvik etmek ve mamografi de tesadüfen meme kanserinin fark edilmesi.

Bunlar asemptomatik yani bir yakınması olmadan kanserin fark edilmesi.

Bu 3 faktör, yaşam tarzımızın ve üreme fonksiyonlarımızın Batı’ya benzemesi, nüfusun yaşlanması ve farkındalığın artması meme kanserinin daha çok fark edilmesine ve daha çok artmasına neden oluyor.

TARAMA YÖNTEMLERİ

3 tarama yöntemi var

- Kendi kendini muayene
- Mamografi
- Klinik muayene

Kendi kendini muayene; 20 yaşında başlamalı, ayda 1,

Klinik muayene; 20-40 yaş arası 3 yılda bir, 40’tan sonra yılda 1,

Mamografi; 40 yaşından sonra yılda 1 öneriliyor. Meme kanserinde mamografi uzun süredir sorgulanan bir tanı yöntemi.

(Bu öneriler, Amerikan Kanser Derneği, İngiltere, Batı Avrupa, Amerikan Cerrahi Derneği, Radyoloji Derneğinin ve Prof. Dr. Vahit Özmen’in kurucusu olduğu Türkiye Meme Hastalıkları Federasyonu derneğinin önerileridir. )

NEDEN MAMOGRAFİ SORGULANIYOR?

Mamografinin en önemli sorgulanma nedenlerinden biri radyasyon verdiği endişesidir. Ancak mamografinin verdiği radyasyon bugün kullandığımız cep telefonu, bilgisayar ve televizyondan daha düşüktür. Bugün uçakla Amerika’ya giden bir kadın bir mamografi çektirmiş kadar radyasyon almaktadır. Radyasyon dozu oldukça düşüktür.

Meme kanserli her hasta tedavi görmese de ölmeyebilir. Çok tanı konuluyor ve bu kadınların bir kısmı da tedavi gerektirmediği halde tedavi görüyor olabilir. Ama bu hiç tedavi olmayıp da kaybetmekten çok daha iyidir. Çevrenize baktığınız zaman meme kanseri tanısı konmayan ya da geç tanı koyulmuş kadınlarda yaşam süresinin daha kısa olduğunu gözlüyoruz. Bugün henüz bir alternatifi olmadığı için ne ultrason ne MR mamografinin yerine geçmez. Bu nedenle mamografi alternatifsiz tarama yöntemi olarak kullanılmalıdır.

İkinci yanılgı şu: Mamografi kullanılıp kullanılmaması tartışması Batı toplumlarının tartışma konusudur. Bizdeki durum çok farklı! Bizim gibi gelişmekte olan, meme kanserinin genellikle 2.-3. evrelerinde tanı koyulduğu ülkede, mamografiyi tartışmak son derece yanlıştır. Özellikle bu konuyla ilgisi olmayan insanların, göğüs hastalıkları, akciğer uzmanlarının mamografi konusunda yorum yaparak medyayı etkilemesi; İngiltere’de, Amerika’da yapılan sonuçları göstererek mamografi zararlıdır yorumu yapılması son derece yanlış!

"Batı toplumundaki kadının entelektüel sosyal ve bilgi düzeyi, farkındalığı bizden çok yüksektir. Hele Doğu Anadolu’da kadının meme kanseri konusunda hiçbir bilgisi yok. Batı Türkiye’de bile çok az! Bahçeşehir’de yaptığımız araştırmada 40-69 yaş arası kadınların ancak %50si yaşamında bir kez mamografi çektirmiş bırakın düzenli taramaya gitmeyi. Bunu İstanbul’un varoşlarına indirgediğinizde kadınların %90’ının mamografi hakkında bilgisi yok."

Dolayısıyla Türkiye’de mamografiyi çektirip çektirmeme gibi bir tartışma yapmak yanlıştır. Batı’da yapıldığı halde henüz mamografinin yerini alan bir sistem, bir tanı aracı olmadığı için mamografi bugün meme kanserinin tanı ve taramasında kullanılan güvenilir, ölüm oranını azaltan tanı yöntemidir!

TOMOSONOGRAFİ

Tomosonografi, hiçbir zaman mamografiyle mukayese edilemez. Mamografinin gördüğü şeyler sonografi ya da MR da gözükmeyebilir.

Mamografi kanser olmadan da, memede olan yoğunluk alanını ortaya koyabiliyor. Yeter ki iyi bir cihazla, dijital mamografiyle çekilmiş olsun ve iyi bir radyolog onu görsün. Her radyolog iyi bir meme radyoloğu olmayabilir.

RİSK FAKTÖRLERİ NELER?

30’dan sonra doğum yapmak
Kısa laktasyon süresi
Stres, mutsuz yaşam

TEDAVİ SÜRECİ

"Geçtiğimiz yıl 11 ülkeyle beraber Türkiye’de çalışma yaptık. Bu çalışmada acaba kadınlar meme kanserinin tedavisine ne kadar geç başlıyor diye? Türkiye’de maalesef meme kanserli kadının tedaviye başlaması 13.4 hafta yani 3 aydan uzun bir süre sonunda ve şunu biliyoruz ki 12 haftayı geçtiği zaman ölüm oranı artıyor! Türkiye’de tedaviye geç başlıyoruz! Prosedür çok fazla… Önce aile hekimine gidiyor, hastaneye sevk ediyor, poliklinik randevusundan sonra mamografiye gidiyor, ordan ultrasona, MR’a, biyopsiye, ameliyat randevusuna. Türkiye’de bu süreç 13,4 hafta! Bu sürecin kısaltılması lazım. Bunu kısaltmanın yolu da farkındalığın artması."

Bakanlıkla yapılan çalışmayla Türkiye’de meme kanseri tarama yaşı 50’den 40’a indirildi. Bugün 40 yaşından sonra tüm kadınlar ücretsiz mamografiyle tarama yaptırabiliyor. Bu meme kanserinin erken tanısına yardımcı oluyor, erken tanı çok önemli!

TEDAVİDE YENİLİKLER

"Uzun zamandır memeyi korumaya çalışıyoruz, memeyi koruma oranımız %90’a yakın. Kadınların ancak %10u memesini kaybediyor. Bunda Onkoplastik cerrahinin rolü var, plastik cerrahla beraber çalışıyoruz, kanserli dokuyu çıkardıktan sonra o bölgenin hastanın kendi kasıyla, kendi meme dokusuyla bazen de silikon protezle doldurulması mümkün. Dolayısıyla kozmetik açıdan bir sorun yaşamadan uyanmış oluyor. Bu çok önemli! Kadın için çok önemli bir organ. Hem kadınlık, feminizm hem annelik sembolü. Onun kaybı 80 yaşında da olsa kadını üzüyor. Bu nedenle korumaya çalışıyoruz, çünkü o organın kaybını her banyo yaptığında hissedip olayı hatırlıyor. Bu nedenle meme korumasına öncelik veriyoruz."

"İkincisi kol ödemi memede çok kötü bir komplikasyon. Memenin koltuk altı lenf bezlerinin alındığı ve radyoterapi verildiği durumlarda kol ödemi gelişebiliyor. Sadece Türkiye’de eldeks dediğimiz kol ölçme cihazıyla lenf ödemi 10 ay önce teşhis ve tedavi edilebiliyor. Meme sağlığı merkezinin fizik tedavi bölümünde yapılıyor. Bu Türkiye’de bir ilk!"

Ayrıca meme kanseri tedavisinde yeni kemoterapi ilaçları var. Bu ilaçlar dışında hormonoterapi şansı var. Geçici adet durdurulması söz konusu olabiliyor 2-3 yıl kadar. Radyoterapi için yeni teknikler var, yeni cihazlarla tedavi etmekteyiz.

YANLIŞ SÜTYEN KULLANIMI MEME KANSERİNE YOL AÇAR MI?

Sütyen kullanımıyla meme kanserinin bir ilgisi yok. Sütyen kullanmayı tavsiye ediyoruz. Sütyenlerin sentetik kumaştan yapılmamış olmasına dikkat edilmesi lazım. Gece yatarken çıkarılabilir ama sütyenin kullanılması memenin deforme olmasını önler ve kadının boyun ve sırt ağrılarının azalmasını sağlar. Özellikle memesi büyük olan, boyun ve kemik yapısı ince olan insanlarda destek sütyen kullanımının yararlı olduğunu biliyoruz ve ameliyatlardan sonra da kullanmayı öneriyoruz.

KENDİMİZİ NASIL MUAYENE ETMELİYİZ?

Kadınlara ayda 1 kez adet bitiminde, menopozdaysa ayın bir gününde; duştayken sağ eliyle sol, sol eliyle sağ memesini daire çizerek, yukarıdan aşağı, aşağıdan yukarı hareket ettirerek ve dıştan meme başına doğru hafifçe bastırarak kontrol etmesini öneriyoruz. Ve bu kontrol sırasında fark edilen bir kitleyi doktoruyla paylaşmalılar. Önce ayna karşısında kontrol edecek; meme derisinde çökme, meme başında şekil değişikliği varsa renk değişikliği yine doktora başvurulmalı. Bu doktor, kadın doğum uzmanı, aile hekimi ya da genel cerrah olabilir.

Ayda 1 kez bu, duş alırken, şampuanlıyken yapılacak, varsa bir terslik yatarak tekrar kontrolle teyid edilecek. 20-40 yaş arası 3 yılda 1 doktor muayenesi, 40 yaşından sonra yılda 1 doktor muayenesi ve yine 40 yaşından sonra yılda 1 mamografi çektirilecek.

BESLENMENİZE ÖZEN GÖSTERİN

Sezon dışı beslenmelerden uzak durmak lazım. Bu mevsimde domates, salatalık, biber yemenin mantığı yok. Kereviz, ıspanak, pazı, lahana yenebilir. Kırmızı et tüketiminin haftada 2 günden fazla olmaması lazım. Organikse tavuk ve bol balık tüketimi öneriyoruz. Öğlen, akşam yemeklerinde yeşil salata, kahvaltıda greyfurt suyu öneriyoruz kadınlara. Dengeli, düzgün beslenmeyle meme kanser riski azalır!

DÜZENLİ EGZERSİZ ŞART

Haftada toplam 5-7 saat yapılan düzenli egzersiz meme kanserine yakalanma ve tekrarlama riskini %25 azaltıyor. Yapılan hemen hemen bütün analizlerde egzersizin meme kanserinden ölüm oranını ve yakalanma riskini azalttığı gözlemlenmiştir. Beta endorfin deşarjı, mutluluk hormonu ve östrojenin baskılanmasıyla ilgili bir şey. Ayrıca vücut kitle indeksinin ideal düzeyde yani 25 civarında tutulması da meme kanseri riskini azaltmaktadır. Özellikle menopoz sonrası şişmanlıklar, dengesiz beslenmeler meme kanseri riskini artırmaktadır. Bu nedenle kadınların dikkat etmeleri gerekir egzersiz ve beslenme konusunda.

NEDEN TEDAVİYE GEÇ KALINIYOR?

-Korku,
-sisteme güvensizlik,
-ailede yok bende de olmaz inancı,
-inkar, kabullenmeme

‘ Kadınların sağlıklı yaşamaları hedefimiz, farkındalığı artırmamız gerek! ‘