Türk futbolunda altyapı sorunu
TFF Başkanı Yıldırım Demirören tarafından Geçen sezon "altyapıdaki futbolcuların geleceği için" denilerek yürürlüğe alınan yabancı kuralı gençleri nasıl etkiledi?
Ocak 2015'te revize edilen ve 2015-16 sezonundan itibaren yürürlüğe konan yabancı kuralının ardından yaklaşık bir buçuk sezon oynandı. Kamuoyunda yabancı sınırının serbest bırakılması olarak algılanan karar aslında Süper Lig takımlarına 28 kişilik kadro kısıtlaması getirirken, yerli yabancı oranını da eşitliyordu.
Düzenlemedeki yegâne sınırlama ise 18 kişilik maç kadrolarında biri mecburi kaleci 7 yerli bulundurma zorunluluğuydu. Sahaya çıkan onbirdeki yabancı sayısınasınırlama getirilmiyordu. Kuralın serbestlik olarak olarak algılanmasının nedeni de buydu.
TFF Başkanı Yıldırım Demirören de bu düzenleme için "Yerli Kuralı" nitelemesinde bulunmuş ve şu açıklamayı yapmıştı.
Yabancı konusunda değişikliğe gitme kararı aldık. Altyapıdaki futbolcuların geleceği için bu yeni kuralı uygulama kararı aldık. Biz bu düzenlemeye yabancı değil 'Yerli Kuralı' diyoruz. Hocamız Fatih Terim, 1 senedir çalışma yaptı. Kulüplerimizin mali yapısını değerlendirdik. 18 kulübümüz onayı ile aldığımız kararı açıklıyoruz. Yıldırım Demirören
Peki bu kural altyapıdaki futbolcuların geleceğini gerçekten olumlu mu etkiledi ?
UEFA'ya göre bir futbolcunun altyapı ürünü olarak nitelenebilmesi için 15-21 yaşları arasındaki en az üç sezonu ilgili kulüpte geçirmesi gerekiyor.
Başkan Yıldırım Demirören'in altyapının hayrına diye belirttiği yeni düzenlemenin ardından, Süper Lig takımlarındaki altyapı oyuncularının aldığı sürenin toplama oranı 1 Ekim 2016 itibarıyla %7 düzeyininaltına indi.
2016-17 sezonu için aralık daraltılarak, Temmuz-Aralık dönemine bakıldığında bu oran %5. Yurtdışından yetişip Süper Lig'de top koşturanların oranı, kısacası yabancıların oranı % 67.5. Bu oran 2009-10 sezonunda % 42.6 olarak kayıtlara geçmişti.
Türkiye, Avrupa'da son sırada
Böylelikle Süper Lig, Avrupa ülkelerinini birinci ligleri arasında Güney Kıbrıs ve Yunanistan'ın da üzerine çıkarakaltyapı oyuncularına en az süre verenolurken; Güney Kıbrıs'ın ardından dayabancılara en fazla şans veren 2. lig konumuna geldi.
Süper Lig'de tam 8 takım bu sezon altyapılardan hiçbir oyuncusuna lig maçlarında süre vermedi. Bu kulüpler Akhisar Belediyespor, Alanyaspor, Çaykur Rizespor, Fenerbahçe, Gaziantepspor, Kardemir Karabükspor, Kayserispor ve Osmanlıspor. Öte yandan altyapı oyuncularının aldığı sürenin % 10 eşiğini geçtiği sadece iki takım var.
% 24 ile Gençlerbirliği ve % 17 ile Bursaspor.
18 kulübün mutabık olduğu, Yıldırım Demirören ve Fatih Terim'in yaptığı çalışmanın altyapıdaki gençlere faydadan çok zararı olduğu verilerle sabit.
Oysa geçmişe bakıldığında, aşağıdaki grafikten de anlaşılacağı üzere, durumun bu noktaya geleceği sır değildi.
Yabancı sınırı ve altyapı ilişkisi
Grafik: Süper Lig'de yabancıların ve altyapı oyuncularının yüzde bazında aldığı süreler.
6+2 yabancılı düzene geçilen 2009-10 sezonunda, Süper Lig kulüplerinde altyapı oyuncularının aldığı sürenin toplama oranı % 10.8 olmuştu. Ertesi sezon kulüplerin sözleşme imzalayabileceği yabancı oyuncu sayısı 2 artırılarak 6+2+2 şeklinde yeniden yapılandırılmıştı. Altyapı oyuncularının aldığı süre o sezon 1.2 puan gerileyerek % 9.6 seviyesine inmişti.
2011-12 sezonunda maç kadrosundaki 6+2 kuralı korunurken, bir önceki sezon 2 ile sınırlandırılan ilave hak sınırsız hâle getirildi. Altyapı oyuncularının süre bulma oranı da 1.5 puan inerek % 8.1 olarak tarihin en düşük düzeyine indi.
2013-14 sezonunda kural yeniden değiştirilerek yabancı sınırı 6+0+4 olarak düzenlendi. Kulübedeki 2 yabancı hakkı ortadan kalktı. 2014-15 sezonunda birer yabancı oyuncu daha eksiltilerek kural 5+0+3 olarak revize edilmiş ve altyapı oyuncularının bu dönemde ortalama % 0.5 artmıştı.
