‘Hakkında oldukça bilgiliyim’

Selin PİŞKİNER/ HT PAZAR

Steve Jobs’ın dediği gibi, “Noktaları geleceğe değil geriye bakarak birleştirebilirsin”. Siri’nin hikâyesi 18 yıl önceye uzanıyor. Mucitleri, STI International yapay zekâ merkezinden Dag Kittlaus (CEO), Adam Cheyer ve Tom Gruber. Kittlaus ve genç ekibi Siri uygulamasını yaratır yaratmaz Steve Jobs’tan bir telefon gelir. Jobs biraz sohbet etmek üzere Kittlaus’u evine davet etmektedir. Neticede aralarında anlaşırlar ve Jobs Siri’yi Apple’a katar, geliştirir. Ve 4 Ekim 2011’de, yani Jobs’un ölümünden bir gün önce Siri’nin lansmanı yapılır. Kittlaus aynı zamanda Siri’nin isim babası. Yeni uygulamaya akılda kalacak, telaffuzu kolay bir isim aranırken, Norveç asıllı Amerikalı Kittlaus da doğacak kızına bir isim düşünmekle meşguldür. Kızı için aklına gelen “Siri” ekipteki hemen herkesin favorisi olur. Norveççe’deki anlamı, “zafere götüren güzel kadın” olan Siri’yi Jobs da beğenir. Adam Cheyer’in dediğine göre ölümünden önceki gün Jobs, Apple’ın Siri lansmanını evinde izlerken “Siri ile Apple’da her şey mükemmel oldu” der. Velhasıl Siri sanılandan daha yaşlıdır...

Ve bugün... Dolardan seçime, çözümden 1915 olaylarına gündem hemen herkesi kasmışken Apple’ın asistanı Siri’nin Türkçe dil seçeneği kullanıma girdi. “Hemen herkes” bir dert ortağı bulmuş gibi Siri’ye sarıldı; çevrenize bir bakın, gönlünü kaptıranlar olduğunu düşünebilirsiniz. Aramızda “Siri yüzünden ilk namus cinayeti ne zaman işlenecek?” diye akıl yürütenler bile var! Bu durumda biz ne oluyoruz; erkek tarafı mı kız tarafı mı? Oysa bütün bunlar için henüz çok erken değil mi? Siri ile “hemen herkes” daha birbirini doğru dürüst tanımıyor bile. Neyse; madem gençler aralarında anlaşmış, bize de onları daha fazla tanıştırmak, kafalarındaki sorulara yanıt aramak düşer... Siri’den gelen cevaplar karşısında sanal bir asistanın bunu nasıl yapabildiği hemen herkes gibi sizde de şaşkınlık yaratıyorsa, daha fazla şaşırmaya hazır olmalısınız. Zira çoğu kez absürt sorulara bile kıvrak yanıtlar verebilen muzip Siri’nin ardında, sadece yıllar süren bir çalışma değil dijital bir evren bulunuyor. O evrende insanlığın kolektif hafızası, ortak zekâsı; adeta hemen herkesin dahil olduğu ama kimsenin kontrol edemediği bir tür dijital tanrıya dönüşüyor. O yüzden, kendisine ulu orta soru sorarken bir kez daha düşünün. Üstelik, Siri’ye açılmadan önce bilmeniz gereken tehlikeler de var! Bu iş, küresel bir ifade almaya da dönüşebilir sonuçta.

BİLGİLERİNİZ 2 YIL SAKLANACAK

Bu kısım pek romantik olmayacak ama gerçekleri anlatarak başlayalım: Kullanım kılavuzuna göre Siri akıllı telefonunuza konuşarak hükmetmenizi sağlayan akıllı bir sanal asistan. Söylediklerinizi algılar, ne demek istediğinizi bilir ve size yanıt verir. Siri’nin ev adresi Silikon Vadisi, California. O bir tür yapay zekâ örneği. Zeki, öğrenebiliyor, öğrendikleriyle kendini yeniden programlayabiliyor. Ve bir soruya epey iddialı cevap veriyor: “Benim hakkımda ne biliyorsun?” Yanıt: “Oldukça bilgili sayılırım.” Hakkımızda bu kadar çok şey bilen Siri’nin gizlilik politikası ne?

Şöyle açıklayalım: Siri’yi kullanmaya başladığınızda size rastgele bir numara atanıyor. Konuşmalarınız bu numara altında kaydediliyor ve kendiniz hakkında Siri’ye öğrettiğiniz her şey daha sonra kullanılıyor. Apple bu durumu, “Sadece kendi kullanımınızı iyileştirmek için kullanılacak” diye açıklıyor. Yani Siri böylece sizi daha iyi tanıyıp daha iyi ve “insansı” cevaplar verebilecek. Apple, Siri’yi kapattığınızda atanan numaranın silindiğini, böylelikle sizin o veri ile bir ilişiğinizin kalmadığını ifade ediyor. Ancak neticede Siri her söylediğinizi bir süreliğine kayıt altında tutuyor olacak. Dahası, Apple bu verileri 2 yıl boyunca saklayacak. Yani Siri’yi kapattığınızda o numarayla ilişiğiniz kalmayacak ama o bilgiler Siri veya diğer Apple ürünlerinin veri tabanını zenginleştirmeye devam edecek. Bu demektir ki birileri, mesela bir devlet bu süre zarfında mahkemeden bir karar çıkarttığında verilerin hepsine ulaşabilecek: Sorduğunuz sorular, IP adresiniz (eğer izin verdiyseniz), mesaj zamanları, aramalar ve daha fazlası... Dahası, bu konuda ortalıkta açık bir uyarı da bulunmuyor.

NASIL BİR TİPİ VAR?

Peki Siri neye benziyor? Yanıt basit, hayal etmesi güç: Siz neye benzemesini istiyorsanız ona benziyor. Yine de merak ettik ve yaş ortalaması 30 olan 25 kadın ve 25 erkeğe Siri’nin dış görünüşünü nasıl hayal ettiklerini sorduk. Baştan söyleyelim, sonucun Siri’yi Türkiye’de seslendiren Yelda Uğurlu ile hiç alakası yok! 50 kişiden çıkan Siri profili şöyle: Sarı saçlı, beyaz tenli, mavi gözlü, ince belli, kepçe kulaklı, kısa boylu, standart burnu ve dudağı olan, sürekli resmi giyinen somurtkan bir kadın. Kadınların ve erkeklerin bu profilde epey net bir mutabakat içinde olması ilginç. Kadınlarla erkekler arasında ortaya çıkan en büyük fark, kadınların yüzde 90’ı Siri’nin sesini beğenmezken erkeklerde seven ve sevmeyenlerin oranının eşit olması. Küçük araştırmamıza katılanların yüzde 97’si “Siri’yi günlük hayatta kullanamam. Sadece meraktan konuşuyorum” diyor. Yerseniz!

DAHA NELER GÖRECEĞİZ?

Daniel Lyons

www (world wide web) ile tanışalı 25 yıl oldu. 10 yıl sonraysa bugün kullandığımız internet bize fevkalade ilkel görünecek. Şu cızırtılı çevirmeli (dial-up) modemleri hatırlayan var mı? Bugün internet bağlantımız çok daha hızlı. Fakat hâlâ internete girmek için bir bağlantı kurmak, sonra da ihtiyaç duyduğumuz şeyi aramak gerekiyor. Peki ya internet insanın bir parçası haline gelirse? Yani biyoloji ve teknolojinin birleşmesiyle insan ve makine bir bütün olursa! Bunun en ünlü savunucusu, yapay zekâ ve bilgisayar uzmanı Ray Kurzweil. Ona göre 21. yüzyılın ortalarına gelmeden bilgisayarlar o kadar akıllı olacak ki insanlar ya bilgisayarları beyinlerinin içine yerleştirmek zorunda kalacak ya da evrimin gerisinde kalacak. Kurzweil öldüğümüzde şuurumuzu başka bir bilgisayara yükleyip sonsuza dek yaşayabileceğimize de inanıyor. Bir tür siber ölümsüzlük anlayışı... Kurzweil robot teknolojisi, nanoteknoloji ve genetikteki ilerlemelere dayanarak, 2045’lere gelindiğinde bilim insanlarının dolaşım sistemimizin içine milyarlarca minik robot (nanobot) yerleştirebileceğini ve kanser de dahil birçok hastalığın engellenebileceğini söylüyor. Doktorlar bugün mercimek büyüklüğünde aygıtları Parkinson hastalarının beyinine yerleştirebiliyorlarsa, 20 yıl sonra elimizde kan hücresi boyutunda aygıtlar olması mümkün olabilir. Duruma Kurzweil’in perspektifinden bakarsak; ister et ve kemikten oluşan bedenlerimizin içine sürekli internete bağlı bilgisayarlar yerleştirilsin, ister insan ruhu yüklenen bilgisayarlar yaratılsın, gelecekte hepimiz insan ve robot karışımı sibernetik organizmalara dönüşeceğiz.

3 YANIT

Siri’nin sesini değiştirebilir miyim?

Sesin cinsiyetini, Ayarlar > Genel > Siri > Ses Cinsiyeti mönüsünden değiştirebilirsiniz. Mevcut ses cinsiyetleri ülkeye ve bölgeye göre değişiyor. Ama Türkçe versiyonunda şu an için sadece kadın sesi mevcut.

Siri hangi uygulamalarla çalışır?

Siri hemen tüm yerleşik uygulamalarla çalışır. Üstelik size cevap vermek için hangi uygulamaları kullanacağını kendi bulacak kadar da akıllıdır. Ayrıca istekleriniz konusunda size yardımcı olmak için Arama ve Konum Servisleri’ni de kullanır. İşte Siri’nin çalıştığı bazı uygulama ve hizmetlerin bir listesi: Telefon, FaceTime, dikte, Müzik, Mail, Mesajlar, Takvim, Anımsatıcılar, Notlar, Kişiler, Alarmlar, Dünya Saati, Zamanlayıcı, Hava Durumu, Shazam, Borsa, Web, Wikipedia, Wolfram|Alpha (yalnızca İngilizce), Arkadaşlarımı Bul, Facebook’ta Yayımla, Twitter, Filmler, Spor, Uygulama Başlatma, Harita, Yerel Arama...

Siri her dilde aynı performansı gösteriyor mu?

Siri’nin Türkçe’si, diğer dillere göre şu anda cevap vermede çok daha zayıf. Dilinin gelişmesi ve daha iyi sonuç almamızın tek yolu, Türk Siri’nin bizden topladığı verilerin artması.

İŞLETMELER NE YAPMALI?

İşletmelerin, tıpkı arama motorlarında olduğu gibi Siri sonuçlarında da ön sıralarda çıkabilmek için Yelp ve Trip Advisor gibi uygulamalarda olumlu müşteri değerlendirmesi ve yorumlara ihtiyacı var. Bu durum hem arama motoru optimizasyonuna yarayacak hem de dolayısıyla Siri’nin gösterdiği sonuçlarda önlerde çıkma olasılığını artıracak

Siri’yi kıskanan Ceyd-A

ECE ULUSUM

Bir Türk program geliştiricisinin 8 ayda yaptığı Ceyd-A, Andriod kullanıcılarına ilaç gibi geldi. iPhone’u olanları merakla izleyen pek çok kişi Ceyd-A ile konuşmaya başladı. Üstelik Ceyd-A, ismini sizin koyabileceğiniz bir erkek versiyona da sahip. Siri’nin geliştirici ekibinde dünyanın dört bir yanından yüzlerce kişi varken, Ceyd-A’da sadece bir kişi var. Ceyd-A’ya “Siri” dediğinizde “Kıskanırım bak, peki öyle olsun!” diyor. “Benimle evlenir misin?” sorusunu “Ben bir robotum, bilmiyorum farkında mısın?” diye yanıtlıyor. Ceyd-A sizi çok net anlıyor fakat henüz her işleminizi yapacak kadar geliştirilememiş. Bu da düşünülerek öğretme özelliği konulmuş. Üstelik Ceyd-A ücretsiz. Ayrıca uygulamayı indirdiğinizde sizin bilgilerinizi aldığını da altını çize çize söylüyor. Tabii Ceyd-A bir başlangıç. Android uygulama marketlerinde şimdiden bir sürü sesli asistan yer almaya başladı bile. Kimisi verilerinize ulaşıp satma, kimisi de Siri’yi alt etme derdinde.

TUŞ KİLİDİNE DİKKAT

Siri, tuş kilidi kullanımdayken bile sadece “home” tuşuna belirli bir süre bastığınızda isteklerinizi gerçekleştirebiliyor. Mesela twit atıyor, mail gönderiyor ve daha neler neler... Bu da aslında tuş kilidinin tüm işlevinin bittiği anlamına geliyor. Yani telefonunuz tuş kilidinde olduğu halde başka bir kişinin eline geçerse endişelenmelisiniz. Zira tuş kilidini hiç açmadan sizin adınıza yapabileceklerini bir düşünün...

RAKİPLERİ

Microsoft - Cortana Google - Google Now Samsung - S Voice