Nazenin Tokuşoğlu

İzmir’in nüfusu artıyor. Fil Begümcan’ın yavruları İzmir ve Deniz’den sonra zebra Şirin ve Şimal de İzmir nüfusuna katıldı. Yenidoğanları görmek için İzmir’de Sasalı Doğal Yaşam Parkı’ndayım. Bir yanımda geçen hafta doğan tatlı zebra Şimal, diğeryanımda güzeller güzeli boa yılanı Ahu... Sakın çığlık atmayın dilini bile hissettim elimde, bana hiç zarar vermeye niyeti yoktu...

HT CUMARTESİ/Nazenin TOKUŞOĞLU

İzmir merkezden Çiğli’yedoğru ilerliyoruz. Anayoldan Sasalı’ya döndüğümanda ciğerimize dolanoksijeni aynı anda hissetmişolacağız ki; İzmir bölgefotomuhabiri Yunus Emre“Hep böyle haberlere gitsekya” diyor. Ülke gündemive hatta dünya gündemisaniye saniye değişedursun,Sasalı’da hayat duruyor. İzmirBüyükşehir Belediyesi’ninkente kazandırdığı Avrupa’nınen nitelikli hayvanat bahçeleriarasında gösterilen Sasalı DoğalYaşam Parkı’nı gözlerinizibağlasalar yine bulursunuzo kadar yani... Geçen haftaaileye yeni bir zebra katıldı.24 Mart’ta doğan bebeklebirlikte zebra sayısı bir anda 5’eçıktı. Gitmişken Begümcan’laWinner’ın ufaklıklarını daziyarete gittim. Türkiye’de doğanilk fil olan İzmir, kocaman olmuş,kardeşi Deniz de ablasınındibinde. Günün sürpriziysehayatımda gördüğüm en komikhayvanlar sırlamasında bir andailk üçe yükselen lemurlar.Parka ilgi büyük. Geçen pazargünü ziyaretçi akınına uğramışpark. 18 bin kişi, 130’dan fazlatürde hayvanı yakından görmekiçin gelmiş.HoşgeldinizŞirin ve Şimalİşte karşımda zebralar... Şimal daha minicikama çok hızlı koşuyor. Doğumdan birkaç saatsonra annesinin peşinden koşmaya başlayanŞimal o sırada parkta bulunanlara güzel birsürpriz yaşatmış. Gerçekten doğal yaşam parkı,isminin hakkını veriyor. Doğada sayıları gittikçeazalan birçok yabani hayvan türü, parktaki rahatortam sayesinde hızlı bir şekilde ürüyor. 24Mart’ta parktaki ilk zebra yavrusu Şirin dünyayageldi. Şirin’den 20 gün sonra 17 Nisan’da dişizebralardan bir diğeri de annelik heyecanıylatanıştı ve Şimal’i doğurdu. Bir ay önce 3 zebranınyaşadığı Afrika Savanı’ndaki zebra sayısı 5’eyükseldi. Park Müdürü Şahin Afşin son doğumuanlatıyor: “Yaklaştığını bildiğimiz için anneyeyatak yaptık, otlarla doğal bir ortam hazırladıkama anne parkta ziyaretçilerin gözü önündedoğum yaptı.” Keşke ben de orada olsaydım...2013 yılında İsrail’den getirilen zebra ailesi,İzmir’de dünyaya gelen yavrularıyla birliktemutluluğun resmini çiziyor.ZEBRALAR GÜRÜLTÜCÜDÜRDeğişen habitatlarda yaşarlar. Bacakları çokuzun, güçlü kaslara ve geniş akciğerlere sahipler.Otçul hayvanlar. Geviş getirmezler. Karınbölgesinde şerit bulunmaz. İskeletleri, diş sayılarıve ayakları gergedanlara benzer. Hastalandıklarıyelelerinden anlaşılır. Sağlıklı olanlarında tüylerdik ve sert, hasta olanlarda yatıktır. En yakınakrabaları atlardan sonra gergedanlar. Sürühalinde yaşarlar ve sürüde bir dominant erkekbulunur. Geceleri aileler bir araya gelir. Bir ailedüşmanları gözlemek için nöbetçi olur. Tehlikeanında yavruları sürünün içine iterler. Zebralargürültücüdür. Havlama ve kişneme karışımı birses çıkarırlar. Genç ve bekâr zebralar arasındakoşu ve dövüş oyunları olur.

‘Filler sosyal hayvanlar,sürünün başı yaşlı 1 dişi’

Bakmaya doyamadığım fillerinyanındayım. Anne Begümcançocuklarla takılıyor, baba dahauzakta. Begümcan 1998’dehenüz 2 yaşındayken HindistanDevlet Başkanı tarafından İzmirHayvanat Bahçesi’ne hediyeedilmiş. Begümcan İzmir’insimge fili Pak Bahadır’a 10 yılarkadaşlık etmiş.

İLKLERIN PARKI‘İZMIR’IN MEMLEKETI

İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin2008’de hizmete açtığı İzmirDoğal Yaşam Parkı, hayvanlarınvahşi hayattaki koşullarınıaratmayan barınaklarıylauluslararası kuruluşlar tarafındanda kabul gördü. Avrupa HayvanatBahçeleri ve AkvaryumlarıBirliği’ne (EAZA) üye olanparkta, birçok ilk de yaşandı.Türkiye’de doğan ilk fil olanİzmir ile kardeşi Deniz buradadünyaya geldi. Şahin Afşin ogünleri anlatıyor: “Bahadır’ımızvardı yıllar önce, eskiler bilir.2007’de kaybettik. Mezarı fillerinolduğu parkın hemen ilerisinde.Onu kaybettikten 4 yıl sonra‘İzmir’ doğdu. Ondan 4 yıl sonrada ‘Deniz’ dünyaya geldi. İzmirTürkiye’de bir ilk bu arada. 13Ekim’de Deniz’in doğum günüvar, 1 yaşına girecek. Herkesibekleriz.”Filler sosyal hayvanlar.Sürünün başı yaşlı bir dişidir.Erkekler olgunluk çağınageldiklerinde dişilerden ayrılıpayrı sürüler oluşturur. Belirlimevsimlerde su ve yiyecekkaynağının bol olduğu yerleregöç ederler. Zamanlarının büyükçoğunluğunu otlayarak geçirirler.Günde 2-4 saat uyurlar. Sıcakhavalarda kulaklarını sallayarakvücut ısılarını düşürürler. Gençfiller anne veya ablalarınınkuyruklarına tutunarak yolalır. Tehlikede olduklarındakuyruklarını havada tutarakkoşarlar, bu davranışla sürünündiğer üyelerine tehlikeyi haberverirler. Aile yapısına sadıkhayvanlardır. Ölüm, yaralanmaya da tehlike durumlarındaduygusal davranışlar sergilerler.İlk 2 yıl anne sütüyle beslenirlerve memeden kesildikten sonra2 yıl anne yanından ayrılmazlar.Hortumlarıyla değil ağızlarıylasüt emerler. Görme duyularıgelişmemiştir. 10 metreden uzağıgöremezler. Gözyaşı kanallarıyoktur. Gözyaşları yanaklarındanakar ya da buharlaşır. Öte yandanbirbirlerinin sesini kilometrelerceuzaktan duyabilirler. Koku almaduyuları da çok güçlüdür. Enduyarlı organları hortumlarıdır.Yiyeceklerin, tehlikenin kokusunuhortumlarıyla alırlar. Fil,hortumuyla yıkanmak ya da suiçmek için 4 litre suyu taşıyabilir.

Muz delisi lemurlar

Bugün tanıştımkendileriyle. Hattaepeyce samimiolduk. Muz delisiarkadaşlar...Bakıcıları elimedoğranmışmuzları doldurdu,girdim içeri.İnanılmaz komikhayvanlar.Ama “nankör”yakıştırmasınıkedilerden alıponlara vermeklazım, muzunbitmesiyle birliktearazi oluyorlar.2008’deİsrail’dengelmişler. Ozaman sayıları 6’ymış, şimdi 14. ŞahinAfşin “Her sene 3-4 yavru geliyor. Bellibir sayıya ulaşınca başka parklarada göndereceğiz. Çok enteresanhayvanlar. Anaerkil bir yapıları var,kadının sözü geçiyor” diyor. Lemurolasım geldi. Dünyada endemikolarak Madagaskar Adası’nın güneyve güneybatısında yaşıyorlar. Kurudikenli çalılıklardayaşadıkları içinöyle bir ortamoluşturulmuş parkta.“Lemur” Latince’degecenin ruhu ya dahayalet anlamınagelirmiş. Bu isimiri ve parlak gözlerive tuhaf çığlıklaratmaları nedeniyleverilmiş. Burun vebıyıklarıyla kediyebenzeyen, ağaçlardayaşayan lemurlar,çok iyi koku alıyor.Yaşadıkları bölgeyiözel salgılarıylaişaretliyorlar.Erkekleri ayrıcabölgelerini savunmakiçin koku kavgaları yapıyor. Elleriçok komik, süngerimsi bir yapısı var.Muz almak için hafif ısrarcı olanlarıylaepey bir cebelleştim! Bir de kollarını,bacaklarını açarak güneşlenmeyi çokseviyorlarmış.Araştırmalar, bu cinsin basitaritmetik problemleri anlayabildiğini vealet kullanabildiklerini gösteriyor.425dönüm arazide1500 hayvanyaşıyorİlk tropik merkez deİzmir’de kuruldu. Ahu20 yaşında, 14 kilo birboa yılanı ve buranınmaskotu. Kırmızı kuyrukluGüney Amerikalı, samimiselfielere de açık.

NEREDE?NE ZAMAN?

asalı DoğalYaşam Parkı, haftaiçi 09.00-18.30hafta sonu 09.00-19.00 arası açık.Giriş 3 TLÖğrenci 1 TL.