Zıtlıkların uyumu

Geçen haftanın önemli gelişmelerinden biri, ağabeyi Mustafa Koç’un ani ölümünün ardından Ömer Koç’un Koç Grubu’nda yönetim kurulu başkanlığına gelmesi oldu.

İstanbul Bienali dahil pek çok sanat ve kültür etkinliğine sponsor olan Koç Grubu’nun başına dünya çapında bir koleksiyoner, bir sanat âşığı olan Ömer Koç’un gelmiş olması, büyük önem taşıyor. Şöyle de denilebilir: Fenerbahçeliler için Ali Koç’un bir gün kulüp başkanı olması ne demekse, her renkten sanatseverler için Ömer Koç’un yeni görevi de öyle müthiş bir durum.

Dolayısıyla bir koleksiyoner, bir okur, bir sanatsever olarak da portresi çok merak ediliyor. Sanata desteği ve tutkusuyla Ömer Koç’un insanlara ilham kaynağı, rol model olacağı bir dönem başlıyor.
Ömer Koç’u bilenler, kalite olarak ülkenin en iyi koleksiyoneri olduğunu söylerler. Bu yazı için araştırma yaparken Londra’daki atölyesinde ziyaret ettiğim, günümüzün en önemli çağdaş sanatçılarından Marc Quinn de “O, dünyadaki en özel kişisel koleksiyonlardan birine sahip” diyor.

Quinn aynı zamanda Koç’un yakın dostu ve koleksiyonunda onun hiperrealist eserleri de bulunuyor. Resimden heykele dünyanın önde gelen uluslararası sanatçılarının eserlerini toplayan Koç’un ağırlıklı olarak oryantalizm ve hiperrealizm akımlarından etkilenen eserlere ilgisi göze çarpıyor.

Ayrıca portrelere meraklı olduğu bilinen Koç, koleksiyonunda Francis Bacon, Stanley Spencer, Otto Mueller ve Egon Schiele gibi önemli sanatçıların otoportrelerine de yer veriyor.

DÜNYADA TEK

Ama Ömer Koç, en çok devasa Osmanlı koleksiyonları ile biliniyor. Dünyanın en büyük İznik çinisi, tabak ve obje koleksiyonuna sahip. Osmanlı’yı anlatan Avrupa’da yazılmış kitap koleksiyonuyla da dünya çapında “en” ve “tek” sıfatlarıyla anılıyor. Osmanlı tarihi kitap koleksiyonunun yanında orijinal imzalı kitaplar -ve fotoğraflar topluyor.

Oscar Wilde’ı çok seviyor. Refik Halit Karay ve Nâzım Hikmet eserlerine meraklı. Ayrıca Proust, Baudelaire ve Balzac’ın orijinal imzalı eserlerinin de bulunduğu, çok nadir Fransızca kitaplar arşivi var.

ABD’de Columbia Üniversitesi’nde Yunan filolojisi ve Antik Yunan tarihi okuyan Koç, Osmanlıca ve Latince de biliyor ve çok geniş bir Osmanlı efemera koleksiyonu topladığı da söyleniyor. Ardından da ekleniyor: “Yalnız bunlar çok değerli belgeler.” Eskiden uğradığı sahaflardan biri, “Osmanlı fotoğraflarına ve Osmanlı coğrafyasına özel bir ilgisi vardır” diyor.

“Belki Londra’da, New York’ta fırsatı oluyordur ama İstanbul’da kitapçıları teker teker gezecek vakti olmazdı. Bir defa gelebildi. Bu nedenle çalışanlarına Ömer Bey’in ilgileneceğini bildiğimiz katalogları verirdik, kendisi vakti olunca inceler ve istediklerini sıralardı.”

Bir de gergedan koleksiyonundan bahsediyor! Evde yemek masasından tuvaletlere, çeşitli malzemelerden üretilmiş gergedan figürleri ve bibloları olduğu söyleniyor. Koç, bir röportajında bu merakı şöyle açıklıyor: “Sanırım beni bu kadar büyülüyor olmalarının sebebi, hâlâ var olduklarına inanamıyor oluşum. Neticede dinozor sayılırlar.”

ZITLIKLARIN UYUMU

İstanbul ve Londra’daki evlerini dolduran İznik çinilerinden Patricia Piccinini’nin silikon yaratıklarına; böyle bir tezatlığı bütünlük içinde sunabilmek kolay değil. Ömer Koç’un koleksiyonunda tüm zıtlıklar uyum içinde görünüyor; usta bir küratörün düşünebileceği detaylar hâkim.

Tabii tüm bunlar için sanata, müzelere, sergilere, Avrupa’daki mezatlara büyük zaman ayırmak gerekiyor. Ömer Koç, 2017’de İstanbul Dolapdere’de açılacak Koç Çağdaş Sanat Müzesi’yle de yakından ilgileniyor.

2007’den beri süren çalışmalarla bugün binden fazla çağdaş sanat yapıtına sahip olan müzenin, Türkiye’ye kültür sanat alanında yepyeni bir boyut kazandıracağı kuşkusuz.

Ömer Koç, bir söyleşisinde sergi ve müzayedelerden topladığı katalogları, broşürleri evde çalışanlarıyla paylaştığını söylemiş. Eserler hakkında sorular sorup fikirlerini alır, yeri gelir kendi bildiklerini anlatırmış. Belki artık bu sohbetlerden daha fazla insan nasibini alır.